Khi ngành công nghiệp blockchain tiếp tục phát triển, số lượng tài sản mã hóa sẽ không ngừng gia tăng bởi đa dạng nhu cầu từ những người tham gia vào hệ sinh thái, từ doanh nghiệp đến người dùng cá nhân. Do việc tạo ra các tài sản mới trong thế giới kỹ thuật số ít bị hạn chế hơn so với các lĩnh vực mang yếu tố vật lý thực, các tài sản kỹ thuật số được mong đợi trên diện rộng cũng sẽ góp phần cải thiện cách thức mà vô số ngành nghề hoạt động, tương tác và tạo ra giá trị, do đó tạo ra một loạt các khả năng về kinh tế và xã hội mới. Trước bối cảnh đấy, chúng ta cần phân biệt rõ sự khác biệt và tính ứng dụng của các đồng coin cũng như token khác nhau để có sự đầu tư chính xác hơn.
1. Token và Coin
Mặc dù các token và coin mã hóa thuộc thành phần trong cryptocurrency, nhưng sự khác biệt nhỏ về kỹ thuật giữa hai loại tiền này làm cho mỗi loại trở nên độc nhất và cần đảm bảo rằng các nhà đầu tư hiểu được những điểm khác biệt này.
Trong khi các token và coin mã hóa phần lớn là giống nhau từ góc độ của người dùng cuối, nhưng có những khác biệt về mặt kỹ thuật trong cách chúng được xây dựng trên một blockchain mà rất quan trọng để hiểu.
Có thể hơi bối rối cho những nhà đầu tư mới, mã thông báo tiền điện tử Token có thể được phân thành ba loại: token tiện ích (utility token), token chứng khoán (security token) và token cổ phần (equity token). Trong các phần tiếp theo, chúng tôi sẽ tập trung vào sự khác biệt giữa token tiện ích và vốn chủ, cách những điểm khác biệt này sẽ thúc đẩy việc ra quyết định khi đầu tư.
2. Token tiện ích là gì?
Thường được phát hành trong các đợt ICO, token tiện ích cung cấp cho chủ sở hữu token các dịch vụ đặc quyền và không được coi là khoản đầu tư vì chúng mang tính đầu cơ và hoạt động giống như các chiến thuật lôi kéo người mua token cho công ty phát hành.
Thường được liên kết với các đợt ICO, token tiện ích là một loại tài sản mật mã hóa đặc biệt nhằm mục đích chủ yếu là thu hút nguồn vốn cần thiết để phát triển dự án tiền điện tử. Các nhà đầu tư có thể mua các token tiện ích này bằng các loại tiền điện tử khác nhau hoặc thậm chí là các loại tiền tệ fiat, và giá thì thường không đổi trong giai đoạn đầu.
Các token tiện ích này, sau khi được mua, sẽ lưu trữ trong một ví tiền điện tử được liên kết với người mua và có thể được sử dụng để truy cập các dịch vụ do dự án blockchain cung cấp.
Hơn nữa, token tiện ích không đại diện cho bất kỳ cổ phần sở hữu nào trong dự án và thay vào đó, cho phép chủ sở hữu mua hoặc bán các token gốc theo cơ sở ưu đãi (preferential basis).
Giá trị của token tiện ích thường dao động, tùy thuộc vào nhu cầu đối với dự án và có thể tạo ra lợi nhuận cho người mua token nếu dự án kết thúc đạt được mục đích dự định với thành công hợp lý.
3. Bitcoin có phải là một token tiện ích không?
Được coi là dồng tiền mã hóa có độ phổ biến nhất và cũng là đồng tiền có vốn hóa thị trường lớn nhất, Bitcoin được thiết kế để trở thành một loại tiền kỹ thuật số thuần túy cho các giao dịch ngang hàng peer-to-peer.
Các loại tiền mật tín như Bitcoin (BTC) hoặc Ethereum (ETH) được mã hóa thành các giao thức phần mềm cho blockchain tương ứng của chúng, đồng thời sở hữu các tài sản kỹ thuật số mà truy gốc từ chính hệ sinh thái của chúng. Do đó, BTC được coi là một loại tiền mã hóa theo đúng nghĩa nhất và được sử dụng để chuyển giá trị tiền tệ trên mạng ngang hàng của Bitcoin.
Mặt khác, token mã hóa thì sở hữu loại hành vi giao dịch mà tại đó là kết quả của việc "được thực hiện bởi các hợp đồng thông minh" thay vì "được tích hợp vào phần mềm blockchain".
Tương tự, nhiều nhà đầu tư tự hỏi liệu Ripple (XRP) có phải là một token tiện ích hay không. XRP và token BAT (Basic Attention Token) về cơ bản là những token ERC-20 chạy trên mạng Ethereum, trong đó XRP được sử dụng để hỗ trợ các giải pháp thanh toán cấp doanh nghiệp của Ripple, được nhanh hơn, minh bạch và tiết kiệm chi phí hơn so với các dịch vụ tài chính truyền thống.
BAT đang thúc đẩy nền tảng quảng cáo riêng tư toàn cầu của trình duyệt Brave, hiên có 54 triệu người dùng hoạt động hàng tháng và 1,4 triệu người sáng tạo đã được xác minh mà hưởng lợi từ một trong những dự án blockchain thành công nhất cho đến nay. Cả hai đều là những ví dụ cổ điển về token tiện ích mà đã tăng gấp nhiều lần về giá kể từ đợt ICO của chúng bởi do giá trị to lớn mà chúng đã tạo ra kể từ khi ra mắt.
4. Token chứng khoán (Security token) khác với token tiện ích như thế nào?
Token chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu đối với công ty chủ chính và khác với token tiện ích ở cách giá trị của chúng được tạo ra. Được quy định bởi các cơ quan chính phủ giám sát thị trường tài chính, chúng được coi là an toàn hơn nhiều và mang lại lợi nhuận tương ứng với hiệu quả tài chính của tổ chức phát hành.
Token chứng khoán có khả năng trở thành một trong những trường hợp đáng khích lệ nhất cho công nghệ blockchain. Trái ngược với token tiện ích, đã được thảo luận như trên, token chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu đối với tài sản kỹ thuật số hoặc thậm chí tài sản vật lý như bất động sản hoặc bất kỳ thứ gì khác hữu hình.
Tương ứng với một phương pháp riêng biệt giúp các công ty huy động vốn trên thị trường tiền điện tử, token chứng khoán còn cho phép các công ty bán cổ phiếu ở dạng kỹ thuật số hoặc dưới dạng cổ phần sở hữu được token hóa và cung cấp cơ hội về quyền chủ sở hữu cho một số lượng lớn các nhà đầu tư có xuất phát điểm thấp.
Những token này đại diện cho sự giao thoa hội tụ giữa ngành tài chính truyền thống và thị trường tiền mã hóa mang tính cách mạng, nơi các nhà đầu tư có thể đầu tư vào các doanh nghiệp phi tiền mã hóa trong khi vẫn tận hưởng những lợi ích do token mật mã hóa mang lại.
Tuy nhiên, không giống như token tiện ích, token chứng khoán được quy định bởi các cơ quan như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ vì chúng đại diện cho quyền sở hữu thực sự đối với các tài sản cơ sở.
Tiếp sau đó, token chứng khoán được phát hành thông qua quy trình phát hành token chứng khoán STO (security token offering) hay còn gọi là IPO được token hóa và có thể đại diện cho một giá trị tiền tệ rất nhỏ của doanh nghiệp hay một thực thể, giúp một nhóm dân sấn phân tán về địa lý có thể sở hữu thực thể cơ sở so với các cách phát hành trên thị trường chứng khoán truyền thống.
5. Token cổ phần (Equity token) là gì? Một số ví dụ phổ biến
Đây được coi là tập con của token chứng khoán, token cổ phần cung cấp vô số lợi ích cho holder của nó, việc này khiến chúng trở nên phù hợp với các nhà đầu tư tiền mã hóa muốn tham gia vào quá trình ra quyết định của công ty phát hành.
Token cổ phần đại diện cho phần vốn chủ sở hữu trong một tài sản cơ sở, thường là cổ phiếu của một công ty, với tất cả các điều khoản và điều kiện được ghi lại trên blockchain. Hơn nữa, chúng được điều chỉnh bởi luật chứng khoán của quốc gia nơi công ty phát hành đặt trụ sở và đảm bảo bảo vệ pháp lý cho các nhà đầu tư của mình.
Token cổ phần, được phát hành thông qua quy trình phát hành token cổ phần (ETO – equity token offering), cũng mang lại cho chủ sở hữu của chúng lợi ích trong việc biểu quyết một cách minh bạch về các vấn đề của công ty phát hành thông qua blockchain, do đó tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng nhà đầu tư giành được quyền kiểm soát tương ứng với số cổ phần của họ.
Được xem như một ứng dụng của các hợp đồng thông minh trên Ethereum tuân theo tiêu chuẩn ERC-20, các token cổ phần cho phép chủ sở hữu trở thành cổ đông trong công ty phát hành token và tất cả số tiền được đầu tư đều được liên kết với hiệu quả hoạt động của công ty.
Người nắm giữ token duy trì quyền nhận được một phần lợi nhuận dưới dạng cổ tức và giá trị của token thường không liên quan đến nhu cầu của nó trên thị trường tiền điện tử mà là với hiệu quả hoạt động của công ty phát hành.
Một số ví dụ về token cổ phần bao gồm Enegra (EGX) và BFToken, đã hoạt động khá tốt kể từ khi niêm yết.
6. Token tiện ích với Token cổ phần
Các nhà đầu tư mà quen thuộc với khái niệm đầu tư vốn cổ phần sẽ thấy token cổ phần là một phần mở rộng của khái niệm "đợt chào bán công khai IPO", trong khi đó những người có nhu cầu mạo hiểm hơn có thể mạo hiểm đầu tư vào các token tiện ích mà họ tin tưởng.
Một sự khác biệt rõ ràng giữa token tiện ích và token cổ phần là token tiện ích không chịu những quy định khi chúng cung cấp quyền truy cập vào một dịch vụ so với việc đầu tư cụ thể vào một tài sản hoặc một doanh nghiệp như với token cổ phần.
Tuy nhiên, đối với những người mà đặt câu hỏi rằng liệu token tiện ích có thể được giao dịch hay không, câu trả lời là chúng tương tự như với token cổ phần, có thể giao dịch trên các sàn khác nhau.
Tuy nhiên, để trả lời câu hỏi liệu token tiện ích có phải là khoản đầu tư tốt hay không, bất kỳ khoản tiền nào được đầu tư vào token tiện ích cần phải được cân nhắc dựa trên triển vọng của dịch vụ được cung cấp bởi công ty phát hành và tiềm năng tăng trưởng trong nhu cầu để sinh ra lợi nhuận cho holder.
Mặt khác, token cổ phần được quy định và phát hành bởi các công ty hiện có mà đã đi vào hoạt động kinh doanh và cung cấp cho chủ sở hữu token quyền biểu quyết cho phép họ tham gia vào công việc của công ty.
Đối với các nhà đầu tư mới làm quen với tiền điện tử, có vẻ an tâm hơn khi đầu tư vào token cổ phần bởi chúng là một phần mở rộng của cổ phiếu vốn chủ sở hữu trên thị trường chứng khoán truyền thống và là một khái niệm dễ hiểu hơn.
Tuy nhiên, nếu bạn tin tưởng vào triển vọng của một dự án blockchain như XRP và muốn đạt được lợi thế từ người đi đầu, thì việc đầu tư tiền của bạn vào một đợt ICO token tiện ích có thể có lợi hơn và thúc đẩy làn sóng nhu cầu để tạo ra lợi nhuận cao trong quá trình này.
Hãy nhớ rằng các token tiện ích không được coi là một loại chứng khoán và do đó, sẽ có rủi ro cao hơn khi đầu tư. Dù bằng cách nào, điều quan trọng là phải đọc tất cả các điều khoản và điều kiện trước khi đầu tư tiền và hiểu các khoản phí áp dụng được tính khi mua lại hoặc trong khi giao dịch các token này trên các sàn giao dịch sẵn có trong thị trường tiền điện tử.
