Khi nhịp điệu của thanh khoản không thể tiếp nối, thị trường tài chính bước vào trạng thái hoảng loạn. Gần đây, dù là cuộc khủng hoảng thanh khoản gây ra bởi Celsius, hay sàn giao dịch AEX đình chỉ tính năng rút tiền của người dùng do thời gian cấp vốn không phù hợp và thiếu nguồn vốn thanh khoản ngắn hạn, đây đều là những tác động tiêu cực do không đủ thanh khoản thị trường.
Trong thị trường tiền điện tử, mục đích ban đầu của các dự án pledge thanh khoản là giúp người dùng có được lợi ích PoS trong khi giải phóng tính thanh khoản của tài sản mình pledge. Tuy nhiên, trong tình hình cực đoan gần đây của bLUNA và stETH, thanh khoản được cung cấp bởi các dự án không còn cho phép người dùng rút tiền kịp thời, gây xáo trộn và hỗn loạn loạn thị trường.
Khi cơ chế của Terra sụp đổ, tỷ lệ giao dịch của bLUNA/LUNA vào khoảng 0,7. bLUNA là một sản phẩm phái sinh thu được bằng cách stake LUNA thông qua Lido Finance. Việc rút tiền yêu cầu thời gian chờ 21 ngày. Người dùng cũng có thể đổi lấy LUNA thông qua Astroport hoặc Terraswap. Nếu tính thanh khoản của bLUNA trên thị trường thứ cấp đủ tốt hoặc nền tảng staking cung cấp thêm các kênh thoát, người dùng nắm giữ bLUNA hoàn toàn có thể đổi sang LUNA và bán nó kịp thời để giảm thiểu lỗ.
Trên đây chỉ là một tình huống cực đoan. Hiện tại, stETH không có thêm rủi ro nào bên cạnh thiếu thanh khoản. Dù vậy, tình trạng này cũng đủ khiến một số người dùng hoang mang, đẩy chỉ số premium của stETH bị âm hơn 5%. Các yếu tố như điều kiện rút tiền của khoản pledge thanh khoản, tỷ lệ pledge của bên dự án và phân bổ tính thanh khoản đều ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng khi rút tiền. Sau đây, bài viết sẽ mô tả tình hình của các dự án pledge thanh khoản trên public chain. Khi chọn pledge cho dự án, bạn phải hiểu các giải pháp thanh khoản và rủi ro tiềm ẩn này.
Chức năng staking được đưa ra khi beacon chain hoạt động vào tháng 12 năm 2020, nhưng ETH đã pledge cần được redeem (mua lại) sau khi quá trình "Hợp Nhất" của mainnet Ethereum và beacon chain PoS hoàn thành. Dưới quan điểm của Ethereum Foundation, việc redeem ETH đã pledge không phải là ưu tiên hàng đầu. Khó khăn của quá trình Hợp Nhất được nhiều người so sánh với việc thay động cơ cho máy bay đang bay", do đó thời gian redeem có thể bị trì hoãn.
Nếu người dùng tự thiết lập node pledge, họ cần phải có sự hỗ trợ kỹ thuật và hardware nhất định. Số tiền pledge phải là bội số của 32 ETH và xác suất bị tác động bởi Slash cũng cao hơn. Dựa trên các hạn chế khác nhau, một giao thức liquid staking dựa trên Lido đã ra đời. Token thanh khoản ETH được pledge thông qua Lido mang tên gọi stETH và stETh áp dụng phương pháp Rebase để điều chỉnh số dư hàng ngày, qua đó phát hành phần thưởng và duy trì giá cùa stETH và ETH ngang bằng nhau. Sau khi ra mắt vào tháng 12 năm 2020, dịch vụ stake thanh khoản của Lido đã được mở rộng sang các chain như Terra, Solana, Kusama, Polygon và Polkadot.
Theo dữ liệu trên trang web chính thức của Lido ngày 15/6, số tiền được pledge thông qua Lido là khoảng 4,39 tỷ đô la Mỹ và lượng người dùng pledge là 133.000. Trong đó, số tiền được pledge trên Ethereum là 4,32 tỷ đô la, chiếm đến 98,3% tổng số tiền được pledge của Lido. Lido thu 10% phần thưởng stake, trong đó 5% được phân bổ cho các node operator và 5% chuyển vào kho tiền Lido DAO.
Tổng cộng 4,22 triệu ETH được pledge trong Lido, trong khi tổng số ETH được pledge trên Ethereum vào khoảng 12,88 triệu. Theo Dune Analytics @eliasimos, Lido chiếm khoảng 90,8% toàn bộ thị phần liquid staking của Ethereum.
Trang web chính thức của Lido không cung cấp thêm kênh thoát cho người pledge, nhưng thông qua khai thác thanh khoản, tính thanh khoản của stETH được kích thích và stETH sẽ được sử dụng rộng rãi trong toàn bộ hệ sinh thái DeFi thông qua quy mô và hiệu ứng thương hiệu.
Tính đến chiều ngày 15/6, trong bối cảnh thị trường suy thoái, hàng loạt đợt thanh lý đã diễn ra. Trong Aave V2,, giao thức cho vay chính trên Ethereum, tiền gửi stETH lên đến 1,33 tỷ dô la Mỹ, chiếm 21,55 tổng số tiền gửi. Tổng thanh khoản của ETH/stETH trong Curve là 609 triệu đô la, trong đó stETH chiếm 80,38% và ETh chiếm 19,62%. Dưới mớ hỗn độn do Celsius gây ra, thanh khoản của Curve pool đã bị mất cân bằng, nhưng vẫn còn lại hơn 100 triệu đô la Mỹ ETH. Trong Anchor thuộc chain Terra ban đầu, bETH do Lido pledge cũng có thể dùng làm tài sản thế chấp.
Việc stETH vỡ neo lần này chỉ là vấn đề thanh khoản. Miễn là nhu cầu stake ETH vẫn còn thì nhu cầu mua Bitcoin sẽ không biến mất. Nếu mức chiết khấu lớn, những người nắm giữ ETH lâu dài sẽ có cơ hội mua đáng kể.
Marinade là giao thức liquid staking lớn nhất trên hệ sinh thái Solana. Người dùng sẽ nhận được token mSOL sau khi stake qua Marinade. mSOL là token giá trị gia tăng và tỷ giá của SOL với mSOL sẽ được điều chỉnh tùy thuộc theo phần thưởng tích lũy.
Marinade dự trữ một phần liquid SOL để giúp người dùng có thể unstake ngay lập tức. Mục tiêu thanh khoản SOL dự trữ được đặt ở mức 100.000 SOL và phí redeem ngay lập tức là 0,3% đến 3%, tùy thuộc vào thanh khoản thực tế. Thanh khoản càng ít, phí redeem ngay lập tức càng cao. Người dùng cũng có thể chọn “hoãn unstake” để đổi mSOL thành SOL mà không phải trả bất kỳ khoản phí nào. Marinade tính phí 2% phần thưởng stake.
Lượng lưu hành hiện tại của mSOL là 6,06 triệu SOL. mSOL hiện đã được áp dụng trong các giao thức DeFi chính của hệ sinh thái Solana như Sabre và Orca trong DEX hoặc dùng làm tài sản thế chấp trong giao thức cho vay Solend. Solend là "địa bàn" chính của mSOl, nơi giá trị tiền gửi mSOL lên đến 1,237 triệu mSOL, tương đương 44,21 triệu đô la Mỹ. Trong DEX, Sabre có tính thanh khoản cao hơn. Thanh khoản của cặp giao dịch mSOL/ SOL là 5,28 triệu đô la, nhưng con số này không cao so với tổng số tiền mSOL.
Acala, Bifrost, Parallel, Lido, v.v. đều cung cấp dịch vụ stake thanh khoản cho DOT. Ta lấy Acala, chain slot Polkadot đầu tiên, làm ví dụ. Alaca bao gồm hai loại phái sinh thế chấp thanh khoản là LDOT và lcDOT. lcDOT (Liquid Crowdloan DOT) được sử dụng để giải phóng tính thanh khoản của DOT khi cho vay cộng đồng (crowd lending). Vì Polkadot parachain cần phải pledge DOT thông qua người dùng và các bên dự án nên bảo mật của Polkadot chỉ có thể được chia sẻ khi giành được slot và phần DOT bị lock này sẽ không còn nhận được phần thưởng lạm phát bổ sung. Các bên tham gia dự án Parachain thường sử dụng token của riêng họ để khuyến khích người dùng tham gia cho vay cộng đồng và thời gian DOT bị lock cũng kéo dài. Hiện tại, tỷ giá hối đoái của lcDOT so với DOT là khoảng 0,66.
LDOT là một loại phái sinh thế chấp được cung cấp bởi giao thức Homa của Acala. Nếu DOT được ủy quyền cho node khác thông qua các kênh chính thức, người dùng sẽ mất khoảng 28 ngày chờ đợi để mua lại. LDOT tạo cơ hội mua lại ngay lập tức.
Lúc đầu, tỷ lệ hối đoái của LDOT và DOT là 0,1 và tỷ giá giao dịch sẽ tăng lên theo thời gian. Hiện tại, khoảng 5,98 triệu DOT được pledge, tương đương khoảng 49,16 triệu đô la Mỹ. LDOT có thể được đổi thành DOT ngay lập tức. Trang web chính thức tuyên bố rằng nó sẽ được redeem từ hàng đợi yêu cầu pledge trước tiên, sau đó dựa vào tính thanh khoản của Acalaswap, nhưng tính thanh khoản của hàng đợi là không xác định. Người dùng cũng có thể chọn lộ trình bình thường và đợi 28 ngày. Hiện tại, APY của LDOT là khoảng 14,51%, và nếu người dùng pledge LDOT, họ có thể nhận được thêm 4,11% APY.
Trong tính năng Swap của Alaca, cặp giao dịch LDOT/DOT chứa 20,900 DOT và 396,000 LDOT, tương đương với 346.000 đô la. LDOT cũng có thể được sử dụng để khai thác thanh khoản ở Acala, APY của aUSD/LDOT là 22,01% và thanh khoản hiện tại của cặp giao dịch này là khoảng 1,18 triệu đô la.
Avalanche: sAVAX
Benqi khởi đầu là thỏa thuận cho vay lớn nhất trên Avalanche, nhưng sau đó vấp phải sự cạnh tranh từ Aave và Trader Joe. Quy mô của Aave V3 trên Avalanche hiện đã vượt xa Benqi. Benqi đã ra mắt dịch vụ pledge thanh khoản, với phái sinh pledge sAVAX.
.jpg)
Thông thường, việc pledge Avalanche diễn ra trên chain P, chain siêu dữ liệu của Avalanche. Trong khi đó, chain C, tương thích với máy ảo Ethereum, là chain hợp đồng thông minh được ưa dùng. Benqi Liquid Staking (BLS) cho phép người dùng trực tiếp stake AVAX trên chain C và nhận phần thưởng xác minh từ chain P hay lock AVAX trên chain P.
Hiện tại, có khoảng 3,02 triệu AVAX được pledge thông qua BLS, tương đương với khoảng 53,43 triệu đô la Mỹ. BLS không cung cấp các kênh redemption bổ sung và cần đợi khoảng thời gian 15 ngày. APY do BLS cung cấp là khoảng 7,2% và phần thưởng được tích lũy trong sAVAX. Tỷ giá giữa sAVAX và AVAX đang tăng lên và giao thức tính phí 10% phần thưởng của người xác minh.
Công dụng lớn nhất của sAVAX là làm tài sản thế chấp trong Benqi. Hiện tại, có 1 triệu tiền gửi sAVAX trong Benqi. Cặp giao dịch AVAX/sAVAX trong Plytypus chứa 467.000 AVAX và 763.000 sAVAX, tương đương với tổng số 22 triệu đô la Mỹ, cung cấp tính thanh khoản chính cho sAVAX. Ngoài ra, sAVAX cũng có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp để cho vay YUSD trong Yeti Finance và thanh khoản của cặp giao dịch sAVAX/AVAX trong DEX Trader Joe là 6,21 triệu đô la. Aave V3, TVL lớn nhất trên Avalanche, không hỗ trợ sAVAX do lo ngại về bảo mật hoặc vì Benqi và Aave là các sản phẩm cạnh tranh.
Tổng kết
Hợp đồng cho vay là kịch bản sử dụng chính các phái sinh thế chấp thanh khoản. Các ví dụ điển hình là stETH, mSOL và sAVAX, chủ yếu được sử dụng làm tài sản thế chấp trong các hợp đồng cho vay.
Một số dự án dự trữ một lượng nhỏ token để hỗ trợ thanh khoản khi người dùng thoát ra ồ át trong thời gian ngắn, chẳng hạn như Marinade on Solana. Mặc dù điều này sẽ dẫn đến giảm doanh thu tổng thể một chút, nhưng nó cũng tạo thêm sự đảm bảo cho con đường thoát của người dùng.
Nhìn chung, tính thanh khoản của các sản phẩm phái sinh có tài sản thế chấp trên DEX không tốt. Một số public chain thiếu Stableswap và có độ trượt giá cao. Do đó, sAVAX có tính thanh khoản tốt hơn.
