Trong hai tuần qua, Terra (LUNA) và UST lao dốc kinh hoàng, bốc hơi hơn 50 tỷ đô la Mỹ giá trị thị trường. Không chỉ các nhà đầu tư đơn lẻ bị lỗ nặng, mà nhiều tổ chức và những người nổi tiếng về tiền điện tử có vị thế lớn cũng bị ảnh hưởng nặng nề
Ngày 8/5, Justin Sun, nhà sáng lập TRON, đã để lại lời nhắn cho Do Kwon rằng ông đang mua đáy của UST, đồng thời sử dụng UST và USDD của TRON để tạo thành một pool thanh khoản tăng giao dịch USDD.
Ông Justin Sun, vốn luôn có những quyết định khôn ngoan, không ngờ rằng sự sụp đổ của UST lại dữ dội đến mức giá UST giảm mạnh chỉ hai ngày sau đó. So với mức 0,99 đô la mà ông mua vào ngày 8/5, giá stablecoin này đã giảm hơn 90%.
Tất nhiên, chuyện “mua đáy rồi bị chôn luôn” không còn mấy xa lạ trong thời gian gần đây. Ngoài ra, các nhà tài trợ lâu dài cho hệ sinh thái Luna và UST đã bị thiệt hại nặng nề, bao gồm Binance, Jump Crypto, quỹ đầu tư mạo hiểm Hàn Quốc Hashed, cùng hàng chục tổ chức đầu tư và các dự án mã hóa như Three Arrows Capital.
1. Tổ chức thâm hụt, thua lỗ nặng.
Sau cơn bão Terra, Changpeng Zhao (CZ), nhà sáng lập Binance, đã nhiều lần lên tiếng trên Twitter, đưa ra đề xuất bù đắp cho cộng đồng và bày tỏ sự tức giận trước hành động của Terra. Vì đội ngũ Terra không ngay lập tức đưa ra giải pháp hiệu quả, Binance đã phải chủ động tạm ngừng giao dịch UST và LUNA trên nền tảng rồi mở lại sau đó.
Theo bài đăng của Changpeng Zhao, Binance Labs, một nhánh đầu tư của Binance, đã đầu tư 3 triệu đô la vào Terra vào năm 2018 và thu được 15 triệu token LUNA nhưng không tham gia vào hoạt động tài trợ tiếp theo. 15 triệu token kể từ đó đã được giữ tại địa chỉ này và được định giá gần 1,8 tỷ đô la vào thời điểm cao nhất (lên đến 119 đô la đối với LUNA). Ngoài ra, Binance cũng đã có được 12 triệu UST thông qua stake. Lượng UST này chưa bao giờ được bán hoặc chuyển đi.
Hiện tại, tổng giá trị của LUNA và UST trong địa chỉ Binance là khoảng 900.000 đô la Mỹ. Theo ước tính giá cao nhất, khoản lỗ của Binance lần này dự kiến vượt quá 1,8 tỷ đô la Mỹ. Theo khoản đầu tư 3 triệu đô la Mỹ năm 2018, tổng khoản lỗ thả nổi trong 4 năm là 2,1 triệu đô la Mỹ, lỗ 70%.
Ngoài Binance, 4 tổ chức nổi tiếng được mệnh danh là "Bốn hộ vệ của Terra" – Jump, Three Arrows, Hashed và Delphi cũng bị thiệt hại nặng nề sau sự cố.
Hashed Ventures, công ty đầu tư mạo hiểm kỳ cựu của Hàn Quốc, đồng thời là một trong những người ủng hộ ban đầu của Terra, đã nhiều lần quảng cáo độ tân tiến của công nghệ Terra và tham gia vào khoản đầu tư mạo hiểm vào năm 2021, giúp Terra huy động được 25 triệu đô la.
Hashed Ventures nhiều lần khẳng định họ đang "ở trong tình trạng tài chính lành mạnh" và không bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, dữ liệu on-chain cho thấy công ty đã pledge hơn 27 triệu LUNA trên main net Columbus 3, 9,7 triệu LUNA trên main net Columbus 4 và 13,2 triệu LUNA trên main net Columbus 5 hiện tại. Khoản lỗ của Hashed ước tính lên tới hơn 3,5 tỷ đô la.
Vào tháng 2 năm nay, để giảm bớt áp lực nợ do tăng trưởng nhanh, Terraform Labs đã thành lập LFG và huy động thành công 1 tỷ đô la, do Jump Capital và Three Arrows Capital, Republic Capital, GSR, Tribe Capital dẫn đầu.
LFG đã công khai mua gần 3 tỷ đô la BTC. Trong sự cố, tài khoản LFG đã sử dụng nguồn dự trữ bitcoin để cứu thị trường. Hiện tại, số tiền còn lại trong tài khoản là khoảng 200 triệu đô la, và tỷ lệ thất thoát của các tổ chức tham gia là 90%.
Theo dữ liệu của The Block, khi UST vỡ neo, Jump Crypto đã cố gắng ổn định giá và sử dụng ba địa chỉ trên Ethereum để bổ sung thêm hơn 682,5 triệu đô la thanh khoản stablecoin USD khác vào pool thanh khoản trên Curve. Các LP token được phê duyệt cuối cùng chỉ kịp rút gần 600 triệu (593 triệu) UST thanh khoản, mất gần 100 triệu đô la. Sau đó, Jump Crypto đã mint UST thành LUNA nhằm cố gắng ổn định giá UST, nhưng không thành công. Cuối cùng, Jump Crypto đã thiệt hại hàng trăm triệu đô la.
Delphi Ventures tiết lộ trực tiếp trên trang blog chính thức: Tham gia tài trợ cho LFG vào tháng 2/2022, Delphi Ventures đã đầu tư 10 triệu đô la và không bán bất kỳ LUNA nào trong cuộc khủng hoảng Terra. Theo giá LUNA hiện tại, toàn bộ khoản tiền đã được dùng hỗ trợ thiệt hại.
Ngoài ra, Delphi Ventures tuyên bố họ đã mua một lượng nhỏ token LUNA (0,5% giá trị tài sản ròng) trên thị trường thứ cấp trong quý đầu tiên của năm 2021, có thời điểm chiếm khoảng 13% giá trị tài sản ròng của Delphi Ventures. Tất nhiên, những tài sản này hiện đang trong tình trạng lỗ thả nổi rất lớn.
Các tổ chức trên về cơ bản là những người hỗ trợ sinh thái lâu dài cho Terra. Mặc dù họ đã bị lỗ nặng, nhưng với tư cách là những nhà đầu tư ban đầu, chi phí nắm giữ các vị thế là tương đối thấp.
Vào ngày 10/5, UST có lúc giảm mạnh xuống 0,6 đô la và một quỹ kỹ thuật số có tên Arca bắt đầu săn đáy. Tổ chức được thành lập bởi Ryan Steinberg, nhà đồng sáng lập Wisdom Tree, và có tài sản 500 triệu đô la. Sau sự sụt giảm trong ngày, Arca đã gửi một lá thư tới các LP của mình nói rõ rằng công ty sẽ giảm một nửa khoản đầu tư vào UST.
“Chúng tôi tin rằng UST sẽ khôi phục được neo. Bây giờ chúng tôi có thể mua UST với mức chiết khấu và gửi tiền vào FTX với 100% APY (lợi tức hàng năm).”
Tuy nhiên, giá UST đã tiếp tục giảm mạnh kể từ đó xuống mức tối thiểu là 0,03 đô la. Nhiều người đồn đại Arca đã vỡ nợ và đứng trước nguy cơ phá sản. Sau đó, người phát ngôn của công ty cho biết dù lỗ nặng nhưng họ vẫn có thể tiếp tục hoạt động.
2. Cháy thành vạ lây
Sau sự cố UST mất neo, một số dự án liên quan cũng bị ảnh hưởng và lỗ nặng.
Ngày 13/5, stablecoin USDX phi tập trung của Kava Network cũng bị mất tỷ giá và giảm mạnh xuống còn 0,65 đô la. Lý do chính là một phần tài sản thế chấp cho USDX là UST. Kava tiếp theo cũng sẽ xóa UST khỏi tài sản thế chấp và dự định loại bỏ pool thanh khoản UST và LUNA khỏi Kava Swap.
Cùng ngày, giao thức cho vay Venus Protocol thông báo Chainlink đã tạm dừng cập nhật giá LUNA sau những biến động mạnh về giá LUNA. Giá LUNA trên thị trường cho vay Venus duy trì ở mức 0,107 đô la, trong khi giá thị trường lúc đó đã xuống dưới mức đó. Một số người dùng đã lợi dụng chênh lệch giá, dẫn đến khoản lỗ khoảng 11,2 triệu đô la trong giao thức. Venus Venture Fund dự định bỏ phiếu để hủy niêm yết thị trường LUNA và UST.
Để ngăn sự cố Venus Protocol lặp lại những sai lầm tương tự, cộng đồng Curve gần đây đã đề xuất xóa pool UST khỏi Gauges và ngừng cung cấp ưu đãi thanh khoản cho đồng tiền này. Động thái nhằm ngăn chặn nguy cơ trượt giá cao khi thêm thanh khoản và một số người dùng vượt qua pool thanh khoản, phân phối lợi nhuận không đồng đều, v.v.
Ngoài ra, một ứng dụng tạo doanh thu tên Stablegains từng hứa trao cho người dùng mức lãi suất hàng năm 15% (tính theo USD). Tuy nhiên, Stablegains đã dồn toàn bộ số tiền vào Anchor (thu nhập hàng năm hơn 20%) để thu lợi từ chênh lệch giá. Khi giá UST giảm mạnh, Stablegains không thể rút hết tiền của họ, cuối cùng khiến 4.878 khách hàng mất hơn 40 triệu đô la. Stablegains kể từ đó đã thay đổi mệnh giá trong ứng dụng của mình từ USD sang UST và xóa điều khoản cũ, song họ vẫn bị người dùng tố cáo và đứng trước nguy cơ bị kiện.
Khi giá UST giảm mạnh, dự án bảo hiểm DeFi InsurAce Protocol đã làm tròn vai trò của mình.
InsurAce cung cấp hỗ trợ bảo hiểm cho hệ sinh thái Terra từ tháng 7/2021. Đối với việc UST vỡ neo, điều kiện kích hoạt yêu cầu bảo hiểm là giá trung bình 10 ngày của UST giảm xuống dưới 0,88 đô la. Vào ngày 13/5, yêu cầu bảo hiểm chính thức được kích hoạt. InsurAce đã đề xuất một kế hoạch bồi thường chi tiết và đăng lên trang mạng xã hội chính thức. Tất cả người dùng đã mua sản phẩm bảo hiểm này, nếu hợp đồng vẫn còn hiệu lực, đều có thể đăng ký yêu cầu bồi thường trên nền tảng. InsurAce sẽ đưa ra đề xuất bỏ phiếu của cộng đồng sau khi quá trình phê duyệt hoàn tất.
Trong một bài đăng trên blog, dự án InsurAce Protocol cho biết,
"Nếu UST về mức 0, chúng tôi sẽ trả khoảng 22 triệu đô la (tiền bồi thường). Sau khi trao đổi với một số chủ hợp đồng, ước tính mới nhất của chúng tôi cho thấy tổng số tiền bị lỗ là khoảng 22 triệu đô la (tiền bồi thường). Chúng tôi có TVL 50 triệu đô la và hơn 2 triệu đô la doanh thu cộng với vốn dự phòng. Vì vậy, chúng tôi có đủ tiền, ngay cả khi giá UST là 0 đô la."
3. Vượt ải thành công và ổn định tinh thần
Tất nhiên, cũng có một số tổ chức sớm đánh hơi thấy nguy hiểm, nới lỏng vị thế của mình trước và vượt ải thành công. Sau cơn bão Terra, để ổn định tinh thần, cơ quan đã đưa ra lời giải thích cho LP, đồng thời đăng tải các thông báo để làm rõ mối quan hệ.
Vào ngày 8/5, giá LUNA giảm xuống còn 65 USDT và giá UST lần đầu bị tách khỏi neo, kích hoạt hệ thống kiểm soát rủi ro OKX và bắt đầu cơ chế đổi thưởng tự động để mua lại tất cả tài sản on-chain của người dùng để phân phối và phát cảnh báo rủi ro. Theo dữ liệu chính thức, hàng chục nghìn người dùng đã tham gia vào giao dịch này. Giá UST tương đương 0,996 USDT, giúp người dùng tránh thiệt hại thành công.
Peter Wall, Giám đốc điều hành của công ty khai thác bitcoin Argo Blockchain, cũng cho biết trong báo cáo thu nhập quý đầu tiên:
“Chúng tôi có một số UST, nhưng khoản đầu tư của chúng tôi vào hệ sinh thái Terra không lớn. Chúng tôi đã bán nó với giá 0,93 đô la. Nhìn chung, vị thế của chúng tôi trong hệ sinh thái Terra gần như hòa vốn sau khi tính đến lợi nhuận mà chúng tôi tạo ra bằng cách nắm giữ ”.
Ngoài ra, Pantera Capital, công ty đã thực hiện hai khoản đầu tư vào Terraform Labs, cũng cho hay họ đã rút tiền mặt. Joey Krug, Giám đốc đầu tư của họ, tiết lộ công ty đã thanh lý gần 80% khoản đầu tư vào LUNA từ lâu trước khi UST sụp đổ vào tuần trước, mặc dù không có số liệu cụ thể nào được cung cấp
Ngày 12/5, các CEO, người đồng sáng lập và nhà đầu tư của Dragonfly Capital, Multicoin Capital, Framework Ventures đã trấn an thị trường trên Twitter rằng họ không nắm giữ hoặc đầu tư vào UST và LUNA. Ngoài ra, nhà đầu tư Mike DAOdas của 6th Man Ventures, dự án trả lương tiền điện tử OnJuno, dự án NFT ByWassies, tổ chức thu thập FingerprintsDAO cũng tuyên bố họ không nắm giữ các tài sản liên quan. Công ty đầu tư tiền điện tử Arrington Capital cũng đã xóa nội dung liên quan đến quỹ thu nhập Anchor trị giá 100 triệu đô la của mình trên trang web.
Galaxy Digital, công ty hậu thuẫn lâu năm của Luna, cũng đang được chú ý trong thời gian gần đây. Xét tính thanh khoản công khai, vốn và kết quả hoạt động của công ty, công ty này có vẻ không có stablecoin thuật toán nào trong nguồn dự trữ. Một điểm đáng chú ý là Mike Novogratz, nhà sáng lập kiêm CEO của Galaxy Digital, luôn là người hâm mộ trung thành của LUNA, thậm chí còn có một hình xăm trên cánh tay và bị cộng đồng mạng chế giễu.
Trong thư ngỏ mới nhất của mình, Novogratz cho biết hình xăm giờ đây sẽ là lời nhắc nhở liên tục về đức tính khiêm tốn của VC tiền điện tử, đồng thời khẳng định tầm nhìn của UST.
4. Tiến trình theo dõi
Vào ngày 14/5, Do Kwon, nhà sáng lập Terra, tuyên bố trên các phương tiện truyền thông rằng họ không bán bất kỳ LUNA hay UST nào trong vụ việc, đồng thời gửi lời xin lỗi đến các nạn nhân và cam kết tìm cách xây dựng lại.
Tuy nhiên, lời trấn an của ông rõ ràng không thể làm hài lòng những nhà đầu tư bị thua lỗ nặng nề. Các tin tức tiêu cực liên quan đến Terra lần lượt bị phanh phui: Do Kwon giải tán Terraform Labs trước sự sụp đổ của LUNA và UST; đội ngũ pháp lý của Terraform Labs từ chức; LFG vướng mắc nhiều nghi ngờ; 80.000 BTC được chi để cố cứu vãn tình hình… Một loạt vấn đề đã khiến Do Kwon mất đi niềm tin đối với cộng đồng. Các nạn nhân đã bắt đầu kiện Terra và những người sáng lập ở Singapore (nơi đăng ký LFG) và Hàn Quốc (nơi Terra Labs được đăng ký).
Theo cộng đồng Reddit, một số người dân Singapore đã trình báo vụ việc lên cảnh sát. Báo cáo chỉ ra ít nhất 1.000 người Singapore đã mua UST và LUNA, đồng thời cáo buộc Terra lừa đảo và yêu cầu cảnh sát điều tra người sáng lập Do Kwon.
Bên cạnh đó, tờ "Culture Daily" của Hàn Quốc đưa tin giới đầu tư nước này đã quyết định kiện Do Kwon lên Cơ quan Cảnh sát Thủ đô Seoul với tội danh lừa đảo cùng nhiều tội danh khác. Công ty luật LKB & Partners cũng đang lên kế hoạch xin tạm giữ tài sản của Do Kwon và khởi kiện ông tội lừa đảo. Được biết, sáu luật sư thuộc nhóm pháp lý thị trường vốn và sở hữu trí tuệ của công ty luật đang xem xét các đơn yêu cầu tạm giữ tài sản và khiếu nại đối với vị Giám đốc điều hành.
Ngoài ra, Đội Điều tra Tội phạm Chứng khoán Tài chính Hàn Quốc đã chính thức mở cuộc điều tra về Terra. Mục tiêu điều tra bao gồm Do Kwon và các thành viên cốt lõi khác của đội. Terra là trường hợp đầu tiên được nêu tên sau khi tổ chức lại Đơn vị Liên hợp Điều tra Tội phạm Chứng khoán Tài chính Hàn Quốc, bao gồm các thành viên từ nhiều cơ quan quản lý tài chính khác nhau để truy tố gian lận chứng khoán và giao dịch không công bằng.
Theo thông tin mới nhất, 49,1% chủ sở hữu LUNA đã bỏ phiếu cho đề xuất fork Terra do Do Kwon khởi xướng. Con số này đã vượt số biểu quyết LUNA hợp pháp, nhưng chưa đạt 50%. 80% người dùng đã bỏ phiếu thuận. Nếu kết quả bỏ phiếu vào ngày 25/5 nhận được đủ phiếu ủng hộ, Terra sẽ được chia thành hai blockchain, một chain Terra mới không chứa stablecoin thuật toán UST và chain gốc Terra Classic.
