Thanh toán xuyên biên giới đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Theo World Bank, năm 2017, kiều hối toàn cầu tăng 7% lên 617 tỷ USD. Dựa trên cùng một báo cáo, chỉ gửi 200 đô la cũng tốn 7,1% giá trị, gấp đôi mục tiêu phát triển bền vững là 3%. Ngay cả ở các quốc gia phát triển, nó cũng rẻ hơn đáng kể khi gửi tiền mặt hơn là gửi tiền tệ kỹ thuật số. Nhưng các trợ cấp của một tổ chức tài chính chính thức không dư dả cho 2,5 tỷ người trên thế giới không sử dụng ngân hàng, không chỉ vì nghèo, mà còn do chi phí, khoảng cách đi lại và công việc giấy tờ liên quan.
CBDC là gì?
CBDC (Central Bank Digital Currency) tạm dịch: Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung Ương là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành, kiểm soát và đảm bảo bởi Ngân hàng Trung Ương của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có chủ quyền (tương tự như tiền fiat). Về mặt lý thuyết, CBDC tạo ra một cơ chế kỹ thuật số mới để giải quyết thời gian chuyển tiền thực giữa 2 bên và giúp giao dịch xuyên biên giới một cách dễ dàng, loại bỏ sự trung gian thanh toán của các ngân hàng thương mại như hiện tại.
CBDC được dự định là có thể trao đổi 1:1 với các hình thức tiền khác (như tiền giấy, coin và tiền gửi tại ngân hàng). Chúng có thể được phát hành dưới hình thức thay thế có thể đổi thành tiền tệ fiat được giữ bởi một ngân hàng trung ương và phải trả theo yêu cầu cho chủ sở hữu. CBDC cũng có thể được phát hành như một hình thức cung ứng tiền mới bên cạnh việc phát hành tiền giấy của ngân hàng trung ương truyền thống.
Một trong những mục đích chính của CBDC là mở rộng quyền truy cập vào các khoản nợ của ngân hàng trung ương dưới dạng kỹ thuật số. Ngoài việc mở rộng quyền truy cập này, một hệ thống CBDC cũng phải được thiết kế để hoạt động thực tế (ví dụ: không thể truy cập thông qua các mạng độc quyền như SWIFT hoặc Fedwire).
Khái niệm cốt lõi đằng sau các loại tiền kỹ thuật số đã xuất hiện từ năm 1983 khi David Chaum đưa ra ý tưởng về tiền kỹ thuật số (Digicash). Các phương tiện trao đổi kỹ thuật số cực kỳ phổ biến trên thế giới và có phạm vi rộng rãi từ các loại tiền ảo như V-Bucks của Fortnite đến các loại tiền điện tử như Bitcoin. Những loại tiền này thường có thể được sử dụng trong thế giới thực để đổi lấy hàng hóa và dịch vụ vật lý, giống như tiền giấy, nhưng thường bị hạn chế trong các cộng đồng cụ thể như thường thấy với tiền điện tử. Hồ sơ về các khoản tiền có sẵn cho người tiêu dùng được lưu trữ trên một thiết bị điện tử sử dụng qua mạng máy tính và thường được giới hạn trong các mạng cụ thể như Visa, Mastercard và các loại khác.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu mỗi một người trong mỗi quốc gia có một hồ sơ tài chính kỹ thuật số, bất biến luôn luôn ở bên họ? Một hồ sơ mà họ có thể ghi nợ và ghi có giữa các bên trong vài giây mà không bị giới hạn với nhà cung cấp mạng và bất kỳ bên nào trên mạng blockchain, bất kể địa lý, có thể chuyển tiền ngay lập tức.
CBDC là một sự mở rộng kỹ thuật số về phương tiện trao đổi của ngân hàng trung ương có thể giải quyết vĩnh viễn các giao dịch giữa các bên. Ngân hàng trung ương có thể loại bỏ rủi ro tín dụng và đảm bảo sự ổn định bằng cách đảm bảo giá trị của CBDC, giống như tiền fiat. Và bất kỳ ai bị ràng buộc với bất kỳ ngân hàng trung ương nào trên mạng đều có thể chuyển ngay giá trị giữa bất kỳ người khác bị ràng buộc với bất kỳ ngân hàng trung ương nào khác trên mạng. Giá trị xác định của blockchain cho doanh nghiệp là khả năng cộng tác giữa các mạng và đó là một trong những use case blockchain xác định.
Lợi ích của CBDC là gì?
Theo ghi nhận của báo cáo OMFIF tháng 10 năm 2018 có tiêu đề “Tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương“, những động lực chính để theo đuổi một CBDC quy mô lớn, theo những người trả lời khảo sát, nằm ở tiềm năng cải thiện tốc độ và hiệu quả chi phí. Nó cũng có thể giúp khắc phục những hạn chế của các hệ thống hiện có, đặc biệt là về bảo mật và khả năng phục hồi hệ thống. Một CBDC quy mô lớn có thể giảm rủi ro hoạt động và chi phí vận hành do tăng năng suất khi nhiều tài sản tài chính trở thành token hóa và được ghi nhận trên sổ cái phân tán”.
Những rủi ro của CBDC là gì?
Một trong những rủi ro chính được nêu ra trong “Chính sách tiền tệ và Tiền tệ kỹ thuật số: Chẳng có gì cũng làm lớn lên?” bởi Phó Tổng Giám đốc Christian Pfister của Banque de France được củng cố trong bài báo Fintech và “Tương lai của Ngân hàng Bán lẻ” của Jan Smets, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Bỉ, xung quanh các tài sản kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành là mối lo ngại rằng một CBDC sẽ tạo điều kiện cho đột biến rút tiền gửi hoặc một số lượng lớn khách hàng rút tiền của họ trong trường hợp khẩn cấp khi họ lo ngại về tương lai của một tổ chức tài chính. Tuy nhiên, mối quan tâm chính này được giải quyết trong tài liệu làm việc của nhân viên Ngân hàng Anh, tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương – thiết kế nguyên tắc và bảng cân đối liên quan đến nguyên tắc cốt lõi thứ ba của họ đối với một CBDC. Bằng cách không bắt buộc các ngân hàng chuyển đổi tiền gửi của họ thành CBDC theo yêu cầu, họ có thể bảo vệ hệ thống ngân hàng.
Tương lai CBDC sẽ như thế nào?
Như đã lưu ý trong nghiên cứu về Giá trị doanh nghiệp của IBM, Phân tích biểu đồ về sự phát triển của tiền được lập trình, mặc dù có sự phản đối mạnh mẽ từ một số ngân hàng thương mại, sự quan tâm của các ngân hàng trung ương đến tiền tệ kỹ thuật số không giảm đi. Trên thực tế, nó vẫn đang nổi lên. Hiểu rằng họ có thể cần phải điều tiết một số loại tiền điện tử, các ngân hàng trung ương đã âm thầm nhưng chủ động đánh giá công trạng của chúng và thử nghiệm phiên bản của chính mình, được gọi là tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Năm 2019, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế đã công bố một cuộc khảo sát về các ngân hàng trung ương và CBDC cho thấy rằng trong khi 85% các ngân hàng trung ương nói rằng họ khó có thể phát hành một CBDC trong vòng ba năm tới, khoảng một phần tư các ngân hàng trung ương cho biết họ đã có thẩm quyền ban hành CBDC hoặc sẽ sớm có nó. Và 70% thừa nhận họ đang nghiên cứu vấn đề này”.
Do những lợi ích mà CBDC mang lại, các nhà hoạch định chính sách tại các ngân hàng trung ương ước tính rằng ít nhất một CBDC sẵn sàng cho người tiêu dùng sẽ ra mắt trong vòng năm năm tới, theo một nghiên cứu mới của IBM và OMFIF, một think tank độc lập. Nghiên cứu, dựa trên dữ liệu khảo sát từ 23 ngân hàng trung ương lớn nhỏ, đã xác định rằng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương đầu tiên sẽ ở một quốc gia nhỏ và áp dụng một use case eo hẹp, ví dụ như tạo điều kiện chuyển tiền hoặc thúc đẩy việc đưa tài chính toàn diện vào các khu vực có ngân hàng vật lý khan hiếm.
Nhưng mặc dù có thể ngân hàng tư nhân sẽ luôn đóng một vai trò nhất định – các ngân hàng trung ương được OMFIF khảo sát gần như nhất trí cho biết các CBDC sẽ được thực hiện thông qua quan hệ đối tác công tư – một khi CBDC đầu tiên được ra mắt, nhiều CBDC khác khả năng sẽ đi theo sau.
Theo Tạp chí Bitcoin
