Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại của Bitcoin là khoảng 400 tỷ USD. Là một tiền điện tử khởi tạo OG, điều này khiến cho cộng đồng chú ý dữ dội. Thiết kế cơ bản của Bitcoin đã tạo ra một mạng lưới an toàn, phi tập trung và chống kiểm duyệt được công chúng tin tưởng rộng rãi.
Thật không may, thiết kế này cũng phải trả giá đắt vì mạng không có tính năng hợp đồng thông minh ở layer nền.
Điều này nghĩa là ngoài việc đóng vai trò như một biện pháp phòng ngừa lạm phát, phần lớn giá trị của Bitcoin hiện là vốn rảnh (idle capital). Điều này khác với network có hợp đồng thông minh, ở đó vốn có thể được chuyển và sử dụng theo những cách sáng tạo.
Nhưng Bitcoin cũng có các layer, có cơ hội sẽ xây dựng được DeFi và các hợp đồng thông minh.
Lightning Network, Stacks, RSK và Liquid chỉ là một vài ví dụ ban đầu. Bài viết này sẽ nói tổng quan về trạng thái hiện tại của cảnh quan Bitcoin DeFi.
Ví và kho lạnh (cold storage) không được coi là một tài sản sản xuất.
Hiện tại, mọi hoạt động sử dụng Bitcoin để giao dịch hoặc cho vay chủ yếu được thực hiện thông qua các công ty tập trung như Coinbase hoặc BlockFi .
Nhưng sau khi tích cực triển khai BTC trong các hợp đồng thông minh thì cũng đã có được cơ hội lớn để thực hóa trường hợp sử dụng phi tập trung của Bitcoin để biến nó thành một tài sản hiệu quả.
Trong đợt tăng giá vừa qua, chúng ta đã thấy sự gia tăng của Web3 như DeFi, NFT và các trường hợp khác. Hầu hết các thử nghiệm này hiện đang diễn ra trên Ethereum và các L1 mới như Solana và Avalanche .
Tất nhiên, hệ sinh thái nhà phát triển và ứng dụng của Bitcoin vẫn còn tương đối nhỏ so với Ethereum. Điều này là do layer nền của Bitcoin đơn giản và không hỗ trợ được các ứng dụng phức tạp, nó tuân theo một kiến trúc thiết kế đơn giản để giữ cho layer nền an toàn, bất biến và bền chắc.
Bất chấp sự đơn giản đó, Bitcoin vẫn là loại tài sản lớn nhất trong ngành. Ngay cả trong thị trường giá giảm ngày nay, 400 tỷ đô la đang chờ các nhà phát triển mở khóa nó trong các trường hợp sử dụng và ứng dụng mới.
Bài viết này sẽ thảo luận về tương lai của Bitcoin, cách hệ sinh thái sẽ được xây dựng và nêu bật một số dự án mang lại các kiểu sử dụng mới cho hệ sinh thái Bitcoin.
Tất cả điều này xảy ra thông qua các layer Bitcoin, mở ra một làn sóng đổi mới, từ đó có thể mở rộng quy mô nền kinh tế Bitcoin một cách ồ ạt hơn.
DeFi Bitcoin.
Vai trò của layer Bitcoin
Bitcoin được thiết kế để mở rộng quy mô theo từng layer.
Satoshi Nakamoto đã viết về khả năng này vào năm 2010:
Bitcoin L1 được sử dụng để dàn xếp, không phải thanh toán.
Ví dụ: thanh toán có thể được thực hiện ở một mức độ nhanh hơn, rẻ hơn, chẳng hạn như Lightning, và sau đó được chuyển sang L1.
Tương tự như vậy, các layer Bitcoin khác như RSK hoặc Stacks giới thiệu các hợp đồng thông minh mà không cần thay đổi layer nền.
Có một sự tách biệt rõ ràng giữa vai trò của Bitcoin và hệ thống phân cấp của nó. Các thí nghiệm diễn ra ở các layer cao hơn. Layer nền được tối ưu hóa để phân cấp và bền, nó tập trung vào việc trở thành một nơi lưu trữ giá trị hơn thứ khác. Bitcoin trở nên hiệu quả hơn ở các layer cao mà không phải hy sinh tính phi tập trung và các thuộc tính có giá trị khác của L1 (chẳng hạn như khả năng chống kiểm duyệt).
Những layer Bitcoin nào hiện đang tồn tại?
Bốn layer Bitcoin chính tồn tại ngày nay: Lightning, Stacks, RSK và Liquid.
Mỗi layer ở một giai đoạn hình thành và lực kéo khác nhau. Báo The Block đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về trạng thái hiện tại của lớp Bitcoin vào tháng 6 năm 2022.
- Mạng Lightning
Lightning Network là một layer mở rộng quy mô thanh toán trên Bitcoin.
Lightning Network tập trung vào việc thực hiện thanh toán nhanh hơn và rẻ hơn theo cách Trustless. Nó thực hiện thanh toán off-chain thông qua các kênh cụ thể. Cuối cùng, kênh được hoàn thiện trên main chain Bitcoin.
Lightning không có môi trường thực thi hoặc sổ cái toàn cầu, nó có thiết kế peer-to-peer tập trung vào thanh toán. Hiện tại, dung lượng kênh Lightning Network đã vượt quá 100 triệu đô la, với hơn 17.000 node đang hoạt động và xử lý hàng triệu thanh toán giao dịch.
- Stacks
Stacks là một layer Bitcoin cho các hợp đồng thông minh.
Nó có một môi trường thực thi hoàn chỉnh, bất kỳ ứng dụng nào cũng có thể xây dựng trên chain, ví dụ như Ethereum hoặc Solana đều có thể được xây dựng trên layer Stacks. Các giao dịch trên Stacks sẽ được tự động giải quyết trên mỗi blockchain Bitcoin.
Ngoài ra, các hợp đồng trên layer Stacks có thể đọc và phản ứng với các giao dịch Bitcoin giúp cho công việc đang được tiến hành để dễ dàng di chuyển BTC vào và ra khỏi layer Stacks một cách trustless. Các nhà phát triển gần đây đã xuất bản hơn 5000 hợp đồng trên Stacks (chẳng hạn như staking) với hơn 150 triệu đô la bị khóa để kiếm phần thưởng BTC.
- RSK
RSK là một layer Bitcoin hợp nhất với Bitcoin (minning khối RSK và khối Bitcoin) mang lại các hợp đồng thông minh tương thích với EVM.
RSK sử dụng một tập hợp các ví phần cứng để kết nối BTC với RSK.
- Liquid
Liquid là một layer liên kết với việc thêm vào và đầu ra Bitcoin được do liên đoàn quản lý. Liquid hiện có khả năng phát hành tài sản, nhưng chưa có môi trường thực thi đầy đủ (không giống như Stacks và RSK).
Cải thiện layer Bitcoin
Ngoài layer Bitcoin được thảo luận ở trên, một số tập lệnh trên main chain Bitcoin, chẳng hạn như DLC và Taproot, cho phép lập trình giới hạn trực tiếp trên lớp cơ sở Bitcoin (ví dụ: Tài chính nguyên tử).
Taproot và DLC cũng có thể nâng cao chức năng của lớp Bitcoin bằng cách cải thiện sự tương tác giữa layer nền và các layer Bitcoin khác nhau.
Nhưng không nên nhầm lẫn Taproot hoặc DLC với một môi trường thực thi đầy đủ như EVM. Chúng có các phạm vi khác nhau nhưng có thể bổ sung cho các layer Bitcoin như Stacks và RSK trong các môi trường thực thi đầy đủ (EVM của RSK và Stacks ‘Clarity VM).
Tại sao nền tảng vững chắc của Bitcoin lại quan trọng
Bitcoin tập trung vào độ bền và tính phi tập trung. Người dùng có thể sử dụng phần mềm chưa bị sửa đổi của Bitcoin từ năm 2013 và hoạt động với chain hiện tại.
Ngoài ra, người dùng bình thường có máy tính xách tay và kết nối internet gia đình thì có thể chạy Full Nodes của Bitcoin, điều này là không thể với nhiều L1 mới, do yêu cầu cần phải có băng thông hoặc phần cứng cao của một node đầy đủ mới làm được.
Bitcoin cũng có một phong trào cơ sở với một nền văn hóa từ chối bất kỳ điểm tập trung nào trong hệ sinh thái, ít nhất là ở layer cơ sở. Cộng đồng Bitcoin có cách tiếp cận thận trọng và không ngại rủi ro đối với việc nâng cấp mạng và các thay đổi đối với cơ sở mã cũng được thực hiện một cách chậm rãi và cẩn thận.
Mặt khác, Bitcoin có cơ sở vốn tiền điện tử lớn nhất, cùng với thương hiệu và cộng đồng lớn nhất. Bitcoin đã tồn tại lâu nhất, với hiệu ứng Lindy là cơ hội tốt nhất để tồn tại trong nhiều thập kỷ tới.
Nó đã đạt đến mức phân quyền và ngân sách bảo mật khiến bất kỳ người tham gia nào cũng khó có thể tắt mạng hoặc phát động một cuộc tấn công lớn vào nó. Cơ sở mã Bitcoin lưu trữ tiền thưởng lỗi trực tiếp lớn nhất trên hành tinh; bất kỳ ai trên thế giới đều có thể tìm thấy lỗi ăn cắp tiền, nhưng vẫn chưa thấy lỗi hoặc hack trên web trực tiếp trong hơn 10 năm qua.
Những thách thức và cơ hội của việc xây dựng trên Bitcoin
Theo quan điểm của tôi, các thử nghiệm thành công và các ứng dụng có giá trị trong không gian tiền điện tử cuối cùng sẽ thu hút các quỹ BTC và hưởng lợi từ sự an toàn của việc thanh toán Bitcoin.
Chẳng hạn như 100.000 miền .btc gần đây được đăng ký trên Bitcoin thông qua lớp Stacks sau sự phổ biến của miền .eth , cùng với các giao dịch thị trường thứ cấp diễn ra trên các sàn giao dịch Bitcoin NFT như Gamma .
Ngoài ra, Zest Protocol đang đưa hoạt động cho vay Bitcoin on-chain vào bảng cân đối kế toán của các doanh nghiệp trong hệ sinh thái Bitcoin, tương tự như cách Maple Finance đưa chức năng này lên Ethereum.
Thông thường, các nhà phát triển quan tâm và hào hứng với ý tưởng phát triển trên Bitcoin. Tuy nhiên, họ nhanh chóng nhận ra rằng các công cụ phát triển và cơ sở hạ tầng cần nhiều hoạt động hơn, các vấn đề về tốc độ và hiệu suất là rất thực tế, chúng cần được cải thiện hơn nữa.
Trước khi có thể đạt được các ứng dụng tiền điện tử thành công trên quy mô lớn và nhận được sự chấp nhận của người dùng chính, cần có một số thách thức kỹ thuật phức tạp phải được giải quyết, chẳng hạn như các chốt Bitcoin tạo ra từ các layer khác nhau.
Và Ethereum có cộng đồng nhà phát triển lớn nhất trong tiền điện tử, các L1 mới hơn như Solana và Avalanche thì đang thu hút nhiều nhà phát triển hơn Bitcoin.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng thấy các nhà phát triển và quỹ chuyển từ chain này sang chain khác nhanh như thế nào. Trải nghiệm của nhà phát triển và người dùng trên các lớp Bitcoin khác nhau vẫn đang hình thành, với việc rót vốn gần đây vào các công ty được xây dựng trên Bitcoin như Trust Machines, đã huy động được 150 triệu đô la và LightSpark đã huy động được một khoản tiền lớn vào năm 2022.
Bitcoin không hề cục mịch như tảng đá, nó là một kho lưu trữ giá trị có thể lập trình được và sẽ trở nên có giá trị hơn bằng cách ra mắt layer Bitcoin.
Mặc dù vẫn còn một chặng đường dài phía trước, nhưng bước đi tiến hành DeFi trên Bitcoin đang được xây dựng dần từ ngày hôm nay.
