Hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) là gì?
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) là một loại hợp đồng tương lai không có ngày đáo hạn hoặc quyết toán, nó cho phép một nhà giao dịch có thể giữ một vị thế bao lâu tùy ý. Trong đó, hợp đồng tương lai (Future Contract) là một thỏa thuận mua bán giữa hai bên về một giao dịch sẽ diễn ra trong tương lai, với mức giá được xác định trước tại thời điểm ký kết hợp đồng.
Do đó, khi bạn giao dịch hợp đồng tương lai nói chung hay hợp đồng tương lai vĩnh cửu nói riêng, có thể ngầm hiểu là bạn chỉ giao dịch giá cả của hàng hóa đó, và P/L (Profit/Loss – Tỷ lệ lời lỗ) sẽ được tính bằng tài sản cơ sở được quy định trước.
Trong Crypto, hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) là một trong những loại sản phẩm phái sinh được giao dịch nhiều nhất bởi đại đa số người dùng vì đặc tính dễ sử dụng của nó.
03 ưu điểm của Perpetual Futures Contracts
Đòn bẩy
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) cho phép các nhà đầu tư giao dịch các vị thế lớn hơn số dư tài khoản của họ, nó mang lại cơ hội kiếm lợi nhuận gấp nhiều lần nếu nhà giao dịch dự đoán đúng xu hướng của giá. Trong Crypto, hợp đồng tương lai vĩnh cửu hỗ trợ người dùng sử dụng đòn bẩy tối đa từ x20 – x100.
Giảm thiểu rủi ro
Trong Spot Trading thông thường, cách kiếm lợi nhuận duy nhất là mua giá thấp và bán cao. Nhưng đối với hợp đồng tương lai vĩnh cửu thì linh hoạt hơn, nó cho phép nhà giao dịch có thể kiếm lợi nhuận từ việc LONG (mua thấp, bán cao) hoặc từ việc SHORT (bán cao, mua thấp). Bên cạnh đó, nhà giao dịch cũng có thể sử dụng hợp đồng tương lai vĩnh cửu để hedging (phòng ngừa rủi ro) trong một số trường hợp.
Ví dụ, mua BNB spot tham gia Binance Launchpad & Short BNB/USDT PERP để hạn chế rủi ro giá BNB rớt mạnh.
Cơ chế thanh toán linh hoạt
Trên một số sàn giao dịch Crypto chuyên nghiệp, P/L của nhà giao dịch có thể được tính bằng tiền mặt (USDC, USDT) hoặc các tài sản Crypto tương ứng.
04 khái niệm cơ bản cần nắm
Có một số khái niệm chính mà nhà giao dịch cần nắm trước khi giao dịch hợp đồng tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) để tránh những mất mát không đáng có:
Ký quỹ ban đầu và ký quỹ duy trì là gì?
Ký quỹ ban đầu (Initial Margin) là giá trị tối thiểu bạn phải trả để mở một vị thế đòn bẩy, nó hoạt động như một tài sản thế chấp.
Ký quỹ duy trì (Maintenance Margin) là số tiền ký quỹ tối thiểu bạn phải duy trì để giữ các vị thế giao dịch mở. Nếu số dư ký quỹ của bạn giảm xuống dưới mức này, bạn sẽ nhận được yêu cầu nạp thêm tiền vào tài khoản của mình, hoặc chấp nhận việc tài sản thế chấp bị thanh lý. Ký quỹ duy trì là một giá trị động, nó thay đổi theo giá thị trường và số dư tài khoản của bạn (tài sản thế chấp).
Nói một cách ngắn gọn thì:
- Ký quỹ ban đầu là giá trị tối thiểu bạn cam kết khi mở một vị thế.
- Ký quỹ duy trì chính là số dư tối thiểu bạn cần duy trì để giữ các vị thế mở.
Thanh lý
Nếu giá trị tài sản thế chấp của bạn giảm xuống dưới mức ký quỹ duy trì, tài khoản của bạn có thể bị thanh lý (liquidation). Tùy mỗi sàn giao dịch Crypto mà việc thanh lý diễn ra theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là quy trình thành lý trên FTX:
Nhưng các bạn nên lưu ý một điều quan trọng, khi bị thanh lý bạn sẽ phải trả thêm phí thanh lý, con số này sẽ khác ở mỗi sàn. Để tránh điều đó, bạn có thể:
- Đóng các vị thế của mình trước khi đạt đến giá thanh lý.
- Nạp thêm tiền vào số dư tài sản thế chấp của mình, để khiến giá thanh lý di chuyển xa hơn so với giá thị trường hiện tại (dân gian gọi là bơm giáp).
Index Price & Funding rate
Để tránh hiện tượng thao túng thị trường, hợp đồng tương lai vĩnh cửutạo ra một khái niệm mới đó là giá chỉ mục cơ bản (Index Price). Index Price bao gồm giá trung bình của một tài sản được tính dựa trên các spot market chính và khối lượng giao dịch tương đối của chúng.
Tỷ lệ tài trợ (Funding rate) là các khoản thanh toán giữa tất cả các khoản LONG và SHORT trong thị trường. Funding rate xác định bên nào là bên trả tiền và bên nào là bên nhận tiền:
- Nếu Funding rate là dương, LONG sẽ trả tiền cho SHORT.
- Nếu Funding rate là âm, SHORT sẽ trả tiền cho LONG.
Sự kết hợp giữa Index Price & Funding Rate sẽ giúp hợp đồng tương lai vĩnh cửu được giao dịch ở mức giá tương đương hoặc gần giống với giá ở spot market.
Giá tham chiếu (Mark Price) & PnL
Giá tham chiếu (Mark Price) là ước tính giá trị thực của hợp đồng (giá hợp lý) so với giá giao dịch thực tế của nó (Last Price trên Orderbook). Việc tính toán giá tham chiếu ngăn không cho xảy ra những giao dịch thanh lý không công bằng khi thị trường biến động mạnh.
PnL là viết tắt của Profit and Loss, tức lãi và lỗ.
- Khi bạn có các vị thế mở trên thị trường Perp, PnL của bạn chưa thực hiện (Unrealized PnL), nghĩa là nó vẫn thay đổi theo các động thái của thị trường.
- Khi bạn đóng các vị thế của mình, PnL chưa thực hiện sẽ trở thành PnL đã thực hiện (một phần hoặc toàn bộ). Giá tham chiếu (Mark Price) được sử dụng để tính toán PnL.
Giao dịch hợp đồng tương lai vĩnh cửu ở đâu?
Gần như các sàn giao dịch Crypto lớn hiện tại đều cung cấp dịch vụ giao dịch Perp vì đây sản phẩm phái sinh được ưa chuộng bởi đại đa số người dùng. Dưới đây là các sàn giao dịch phổ biến và nổi tiếng trong thị trường Crypto. Trong đó, hai sàn nổi bật hàng đầu hiện tại là Binance và FTX (ý kiến cá nhân).
Sàn Binance
Sàn Binance cung cấp nhiều loại công cụ phái sinh liên quan đến crypto, riêng ở mảng Perpetual Futures Contracts, Binance cũng cung cấp cho các nhà đầu tư và nhà giao dịch 2 cách để tham gia thị trường:
- USDⓈ-Margined Futures Contracts: Hỗ trợ các hợp đồng tương lai vĩnh cửu và được thanh toán bằng USDT hoặc BUSD.
- Coin-Margined Futures Contracts: Hỗ trợ các hợp đồng tương lai vĩnh cửu được thanh toán bằng tiền điện tử bằng Crypto.
Sàn FTX
Sàn FTX là một trong những sàn giao dịch crypto cung cấp nhiều loại công cụ phái sinh liên quan đến crypto nhất trên thị trường. Riêng về khoản Perpetual Futures Contracts thì FTX chỉ cung cấp loại được thanh toán bằng USD.
Điểm nổi bật của FTX là họ cung cấp cách tạo tài khoản phụ một cách dễ dàng để hạn chế rủi ro cho các vị thế. Ngoài ra, FTX cũng cung cấp tài sản thế chấp linh hoạt bằng nhiều loại tài sản crypto khác nhau.
Tổng kết
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures Contracts) là một trong những công cụ được sử dụng nhiều nhất trong crypto và chúng phù hợp với nhiều trường hợp sử dụng nhờ có nhiều chức năng đa dạng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần hiểu rõ về các cơ chế cơ bản của chúng trước khi đầu tư.
Theo C98
