Thị trường tiền điện tử vừa trải qua tháng 11 vô cùng khó khăn, giá giảm, các nền tảng cho vay và một số quỹ tiếp tục giảm. Bước sang tháng 12, chúng ta sẽ điểm qua những thời điểm khó khăn mà hệ sinh thái Solana đối mặt, xem xét nơi mạng gặp khó khăn và khả năng phục hồi.
Liệu Solana có thể sống sót?
Sự sụp đổ của FTX và Alameda Research ảnh hưởng rất lớn đến thị trường tiền điện tử, bao gồm những người cho vay, sàn giao dịch và quỹ phá sản và tổng vốn hóa thị trường giảm 14% từ 1 nghìn tỷ đô la vào ngày 6/11, hiện tại là khoảng 860 tỷ đô la.
Những token low-cap thậm chí còn giảm nhiều hơn, đồng thời các token do Alameda Research nắm giữ, bao gồm cả Solana, bị ảnh hưởng nặng nề. Theo báo cáo bảng cân đối kế toán do CoinDesk tiết lộ, Alameda đã nắm giữ khoảng 1,2 tỷ đô la SOL kể từ ngày 30/6.
Mặc dù không rõ mức độ sụt giảm gần đây là do chính Alameda hay nỗi sợ hãi của các nhà giao dịch, SOL liên tục giảm từ khoảng 35 đô la xuống còn khoảng 11 đô la, gần 70%.
Sau khi trở thành một trong những token tăng trưởng tốt nhất trong thị trường tăng giá năm 2021, SOL hiện đang giao dịch thấp gần 95% so với mức giá cao nhất mọi thời đại. Sự cố nghiêm trọng này không chỉ làm lung lay niềm tin của những người ủng hộ nhiệt tình nhất mà còn có khả năng gây ra rủi ro đáng kể đối với tính bảo mật của hệ sinh thái DeFi và toàn bộ mạng.
Điều này đặt ra câu hỏi: Solana đã chết và liệu nó có phục hồi không? Hãy xem qua những số liệu sau đây.
Tác động đến an ninh mạng và sự ổn định
SOL đã giảm 60% trong 72 giờ là một bài toán lớn. Điều này không chỉ gây rủi ro cho hệ sinh thái DeFi thông qua việc thanh lý hàng loạt (khiến các giao thức cho vay gánh chịu nợ xấu), mà còn gây rủi ro về tính ổn định và bảo mật bằng cách tăng khả năng ngừng hoạt động của mạng.
Sự an toàn
Trong 9 Epoch kể từ ngày 6/11, 54,6 triệu SOL được staking ròng và tổng số SOL staking giảm 13,2% từ 411,2 triệu xuống 356,6 triệu. Con số này chiếm khoảng 15% nguồn cung SOL đang lưu hành.
Tại Epoch 370, khi cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất từ ngày 7 đến ngày 10/11, có tới 29,1 triệu (53% tổng số ròng) SOL chưa được staking.
Không có gì đáng ngạc nhiên, giá trị USD của các khoản cam kết đảm bảo mạng thậm chí còn giảm nhiều hơn. Xem xét giá của nó vào đầu Epoch 370 và cuối Epoch 378, giá trị của SOL, công cụ bảo đảm an toàn cho mạng, đã giảm mạnh 65,3% từ 14,7 tỷ đô la xuống còn 5,1 tỷ đô la.
Dòng tiền staking này có thể còn lớn hơn nếu Solana Fund không quyết định trì hoãn kế hoạch thu hồi 28,5 triệu SOL của họ vào cuối Epoch 370 sau khi nhà cung cấp dịch vụ đám mây Hertzner thay đổi chính sách.
Bất chấp những khoản tiền bị rút ra này và có thể là do sự chậm trễ khoảng 3-4 ngày đối với số dư chưa staking trở thành thanh khoản, Solana không gặp phải bất kỳ sự cố bảo mật hoặc cuộc tấn công lớn nào. Thời điểm đó, Solana vẫn xếp thứ 4 về staking bằng USD và thứ 19 về tỷ lệ staking trong số các mạng PoS được theo dõi bởi phần thưởng staking.
Sự ổn định
Điều kiện thị trường khắc nghiệt có thể ảnh hưởng đến tính bảo mật và ổn định của mạng. Đó là bởi vì các chuỗi khối thường thấy nhu cầu về không gian khối tăng đột biến trong thời kỳ hỗn loạn, gây áp lực lên những người xác thực khi người dùng và bot cố gắng bổ sung tài sản thế chấp, thực hiện thanh lý và nắm bắt các chênh lệch giá khác.
Solana nổi tiếng là gặp khó khăn trong việc xử lý những đợt tăng vọt này và đã trải qua nhiều lần giảm hiệu suất và ngừng hoạt động. Kể từ tháng 9/2021, mạng đã trải qua bốn lần ngừng hoạt động hoàn toàn, với tổng thời gian là 37 giờ 11 phút.
Cộng đồng Solana đã làm việc để cải thiện các biện pháp khắc phục vận chuyển để tăng tính sống động, bao gồm các nâng cấp như Chất lượng dịch vụ (QoS) có trọng số cổ phần và QUIC trực tiếp trên mạng chính. Các cải tiến bổ sung như thị trường phí và tăng quy mô giao dịch được lên kế hoạch triển khai trong những tháng tới.
Những nâng cấp đang phát huy tác dụng, bởi vì Solana không gặp phải thời gian ngừng hoạt động hoặc suy giảm hiệu suất trong suốt khủng hoảng FTX.
Tác động: Solana DeFi
Khủng hoảng thanh khoản
Solana đã trải qua một cuộc khủng hoảng thanh khoản lớn sau vụ sụp đổ FTX.
DeFi TVL bằng USD của Solana đã giảm 72,1% xuống còn 278,3 triệu đô la kể từ ngày 6/11. Điều này được mong đợi vì nhiều tài sản được gửi vào các giao thức DeFi như SOL, ETH và BTC rất dễ bay hơi. Do đó, việc giảm TVL không nhất thiết chỉ ra rằng người dùng đang rút tiền ra khỏi SolFi.
Tuy nhiên, TVL tính theo SOL lại khác, giảm 27,5% xuống 19,7 triệu. Điều này cho thấy rằng việc giảm TVL bằng USD có thể không chỉ là kết quả của việc giá giảm mà do người dùng rút tiền nắm giữ của họ trong DeFi.
Nguồn cung stablecoin trên Solana cũng đã giảm đáng kể trong những tuần gần đây.
Kể từ ngày 6/11, stablecoin của mạng đã mất 46,1% giá trị, từ 3,9 tỷ đô la xuống còn 2,1 tỷ đô la. Sự sụt giảm này phần lớn là do hoán đổi chuỗi của Tether, việc nhà phát hành USDT chuyển 1 tỷ đô la nguồn cung từ Solana sang Ethereum vào ngày 18/11, một giao dịch chiếm 55,5% tổng số tiền chảy ra khỏi stablecoin kể từ cuộc khủng hoảng.
Serum
Nhiều giao thức DeFi đã bị ảnh hưởng nặng nề sau sự cố FTX và các dự án có quan hệ chặt chẽ với Alameda đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Đáng chú ý nhất trong số này là Serum (SRM), DEX hàng đầu trên Solana hoạt động theo mô hình orderbook. Ngay cả khi giá giảm 69,2% trong ba tuần rưỡi qua, SRM vẫn được giao dịch ở mức 2,4 tỷ đô la FDV.
Trong khi TVL của Serum đã giảm 99,6% xuống chỉ còn 434.000 đô la cho đến nay so với mức 121,7 triệu đô la trước khủng hoảng, Raydium đã đình chỉ hoạt động tạo thị trường DEX và Zeta Options đã tạm dừng tiền gửi, để hạn chế rug pull.
Cộng đồng Solana DeFi cũng đã triển khai một fork Serum, OpenBook, đã thu hút được 1,5 triệu đô la TVL. Liệu fork có tồn tại hay không vẫn còn phải xem, nhưng nó có thể cung cấp cho các dự án dựa trên Serum một giải pháp tạm thời trong thời gian chờ đợi với tư cách là địa điểm thanh khoản có rủi ro thấp hơn so với giao thức gốc của nó.
Ngã nhưng không chết
Mặc dù giá của SOL liên tục giảm, Solana vẫn có khả năng phục hồi đáng kể khi giải quyết được vấn đề bị ngừng hoạt động hoặc suy giảm hiệu suất trong các sự kiện biến động cực độ. Cho đến nay, mạng cũng đã chịu được một phần đáng kể các khoản tiền rút ra.
Solana DeFi đã bị ảnh hưởng nặng nề với việc thanh khoản bị rút ra lớn trong các dự án gắn liền với FTX và Alameda, chẳng hạn như Serum.
Solana cũng cần thời gian để phục hồi sau khủng hoảng FTX, vì nhiều người vẫn gán Solana với Alameda. Chưa có báo cáo chính xác về số lượng nắm giữ SOL của Alameda, công ty đã nộp đơn xin phá sản theo Chương 11 và họ chắc chắn sẽ thanh lý bất cứ thứ gì còn lại trên sổ sách của mình trong quá trình tố tụng.
Những lo ngại vẫn còn xung quanh khả năng cạnh tranh lâu dài của Solana ở cấp độ kỹ thuật, họ có thể sẽ phải nắm lấy tính mô đun thay vì gắn bó với một kiến trúc duy nhất. Chắc chắn rằng các nhà phát triển và thành viên cộng đồng, những người có thể chưa từng trải qua mức sụt giảm hơn 95% trước đây sẽ có thể giữ được nó trong những tháng hoặc thậm chí nhiều năm tới.
Về lâu dài, việc FTX và Alameda rời thị trường có thể là một cú hích vì hệ sinh thái miễn nhiễm với những ý tưởng bất chợt của các hoạt động kinh doanh có vấn đề. Solana sẽ trở thành blockchain công bằng và phi tập trung hơn.
