Các dự án trong hệ sinh thái Terra đang bị ảnh hưởng như thế nào?

Nhìn lại quá trình phát triển của Terra trong năm qua, giá cao nhất của LUNA là 119,18 USD, trong khi giá trị thị trường chạm mốc 41 tỷ USD. Hệ sinh thái Terra đã khởi chạy hơn 100 dự án về DeFi, metaverse, trò chơi, NFT,… Trong đó, dự án DeFi chiếm tỷ lệ lớn.

Theo dữ liệu của DeFi Llama, TVL của Terra đạt đỉnh 31,35 tỷ đô la, đứng ở vị trí thứ hai. Do lượng người dùng và khối lượng vốn lớn, DeFi trên Terra còn có biệt danh là TeFi. Ngoài ra, dự án TeFi cần sử dụng UST làm stablecoin chính trong cặp thanh khoản của nó, do đó thúc đẩy việc sử dụng UST. Giá trị thị trường của UST đã tăng từ mức 180 triệu đô la vào đầu năm 2021 lên 18,7 tỷ đô la vào đầu tháng 5/2022. UST đã hiên ngang ngồi lên ngôi vị đầu trong bảng xếp hạng stablecoin thuật toán nói chung.

Ngoài ra, hầu hết giao thức được khởi chạy trên Terra là giao thức gốc on-chain. Điều này chứng tỏ sức hấp dẫn của chain Terra đối với các chủ đầu tư.

Tuy nhiên, sự kiện vỡ neo của đồng UST mới đây đã làm chao đảo toàn bộ thị trường tiền điện tử. Tính đến thời điểm hiện tại, giá token LUNA gần như quay về con số 0 và hiệu ứng domino sau sự cố đã kéo theo tổn thất hơn 80% dự án liên quan đến Terra. Terra, vốn là một public chain L1 từng được kỳ vọng cao và "gần như không bị ảnh hưởng bởi sự hỗn loạn của thị trường", hiện đang khủng hoảng nghiêm trọng trước tốc độ lao dốc của UST. Cho đến nay, Terra vẫn chưa có biện pháp đối phó hữu hiệu để tự giải thoát chính mình khỏi tình cảnh ngặt nghèo này.

Anchor là giao thức cho vay trọng yếu trong hệ sinh thái Terra. Đặc trưng của Anchor là chỉ cần nạp UST vào và bạn có thể nhận lại khoảng 20% ​​APY. Anchor duy trì tỷ lệ này thông qua phần thưởng từ nhiều chain PoS. Do đó, một số lượng lớn các nhà đầu tư đổ xô vào giao thức Anchor, mong muốn có được thu nhập ổn định bằng hình thức ký gửi.

Tính đến ngày 5/5, TVL của Anchor đã tăng lên 17 tỷ đô la Mỹ, và tại thời điểm này, giá trị thị trường của UST là 18,7 tỷ đô la. Điều này cho thấy hầu hết UST trên thị trường đã được ký gửi, đồng thời chain Anchor và Terra có mức độ tương quan sinh thái rất cao. 

Giờ đây, trong bối cảnh UST vỡ neo và không còn duy trì APY 20% được nữa, một lượng lớn người dùng đã rút tiền khỏi Anchor. TVL của nó ngay lập tức giảm 98% từ 17 tỷ đô la xuống còn khoảng 300 triệu đô la. Token ANC của Anchor cũng giảm mạnh từ 2,18 đô la xuống 0,22 đô la. Để ngăn tình hình chuyển biến trầm trọng thêm, Daniel Hong đã viết một "đề xuất khẩn cấp" khuyên Anchor nên sửa đổi chính sách lãi suất của mình để bảo vệ nguồn dự trữ lợi tức. Nếu đề xuất được thông qua, Anchor sẽ thực hiện tỷ lệ mục tiêu là 4%. Tuy nhiên, đó sẽ không phải là một tỷ suất sinh lợi cố định mà sẽ được duy trì trong khoảng từ 3,5% đến 5,5% tùy thuộc vào nhu cầu về dịch vụ và lượng dự trữ còn lại. Nhưng con số này quả thực chênh lệch quá lớn so với mức APY trước đó là 20%. Mất đi một ưu thế hấp dẫn như vậy, dù cho Anchor có thể sinh tồn qua trở ngại này, nó vẫn không bao giờ có thể trở lại trạng thái ban đầu.

Cả Astroport và TerraSwap đều là AMM DEX của hệ sinh thái Terra, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch và di chuyển tài sản trên Terra. Trong đó, Astroport chiếm hơn 75% tổng thanh khoản DEX trên Terra. Theo một báo cáo của Messari, LUNA-UST và bLUNA-LUNA là hai cặp giao dịch hàng đầu trên Astroport, chiếm đến gần 90% thị phần. Việc LUNA và UST giảm giá lần này cũng tác động rất lớn đến Astroport. Với thanh khoản giảm mạnh, TVL của DEX này hạ khoảng 98%.

Ngoài ra, kho tiền của Nexus Protocol, một công cụ tổng hợp lợi nhuận trên Terra, cũng bị được thanh lý khoảng 395.000 bLUNA, 70 bATOM và 19.000 bAVAX. Tính toán sơ bộ cho thấy tổng thiệt hại của Nexus Protocol vào khoảng 600.000 đô la.

Nghiêm trọng hơn, Terra sở hữu một tính năng gọi là Lockdrop, cho phép người dùng lock UST trong giao thức để đổi lấy phần thưởng token khi giao thức được khởi chạy. Các UST này hiện chưa đến thời điểm unlock và Terra có nguy cơ ngừng sản xuất block bất kỳ lúc nào. Mặc dù người dùng hy vọng có thể unlock UST trước để thu hồi phần nào số tiền, nhưng đối mặt với một lượng lớn UST unlock, thị trường sẽ chịu áp lực nặng nề. 

Từ quan điểm của toàn thị trường, tỷ lệ TVL của Terra trong mỗi public chain đã giảm xuống còn 0,46% và có tác động rất lớn đến hầu hết các dự án DeFi thuộc hệ sinh thái này. Chẳng hạn, tổng TVL của các hợp đồng cho vay đã giảm 68,85 tỷ USD trong một tuần, giảm 38%. Đây là mức sụt giảm chưa từng có trong lịch sử.

Ứng dụng tài chính Terra Empire được xây dựng dựa trên niềm tin mạnh mẽ này.

Khi neo UST vỡ, hệ sinh thái Terra sụp đổ và nhiều ứng dụng bị thanh lý, giáng đòn chí mạng lên các nhà xây dựng sinh thái. Chúng ta nên ở lại và chờ đợi giải pháp tiếp theo của Terra để hồi sinh hệ sinh thái, hay từ bỏ Terra và tìm một con đường khác? Các nhà phát triển cũng phải lập kế hoạch trước.

Trong đề xuất Terra gần đây, nhóm sẽ bắt đầu hard fork Terra để bảo vệ cộng đồng bằng cách tổ chức lại chain mà không có stablecoin. Do Kwon tin rằng ưu tiên hiện nay là giúp cho chain Terra ổn định và giữ chân càng nhiều nhà phát triển càng tốt. Sau đó, họ sẽ thảo luận về vấn đề tiền tệ phi tập trung. Nói cách khác, Do Kwon đã sẵn sàng tạm thời từ bỏ UST. Nhưng việc bảo tồn hệ sinh thái Terra mà không có stablecoin có thể dẫn đến rủi ro lớn và phá hỏng giá trị.

Trước hết, Terra đã xem xét vai trò của UST từ khi bắt đầu xây dựng. Tất cả ứng dụng sinh thái mà nó dẫn đầu và phát triển đều hướng đến một mục tiêu chung: cho phép UST được tiếp nhận trên quy mô toàn cầu. Nếu UST bị từ bỏ, hầu hết giao thức có khả năng sẽ không còn hoạt động bình thường. Việc tái triển khai là bắt buộc, đòi hỏi thời gian, tiền bạc và nhân lực và là một thách thức rất lớn đối với các nhà phát triển.

Thứ hai, có thể nói rằng hầu hết các nhà phát triển Terra đều bị thu hút bởi hệ sinh thái tài chính do UST xây dựng, và họ ở lại Terra vì những lợi ích và niềm tin giống nhau. Nếu Terra bị hard fork, các bên liên quan không thể đạt được thỏa thuận sẽ xảy ra tranh chấp, gây phân tán cộng đồng.

Và thế là hệ sinh thái Terra bắt đầu phân chia và nhiều giao thức trên Terra đang khám phá một lối thoát mới – chuyển sang public chain khác.

Ngôi nhà mới được thảo luận nhiều nhất là Cosmos. Với tư cách là một blockchain Cosmos SDK sử dụng đồng thuận Tendermint, Terra cũng kích hoạt chức năng IBC, cho phép chuyển tài sản và dữ liệu từ Terra đến những chain hỗ trợ IBC khác (Ví dụ: Cosmos Hub, Secret Network, Juno Network). Do đó, xét trên cùng một công nghệ nền tảng và kết nối sinh thái chặt chẽ, hầu hết mọi người đều cho rằng hệ sinh thái Cosmos là lựa chọn tốt nhất cho các nhà phát triển Terra.

Chẳng hạn, Juno Network, public chain sinh thái Cosmos, cho biết một số dự án Terra đã liên hệ với họ và tỏ ý muốn chuyển sang Juno Network để phát triển. Do đó, Juno Network đã đề xuất Chương trình Giải cứu Cộng đồng LUNA, dự định phân bổ tổng cộng 1.000.000 JUNO (700.000 JUNO từ Juno Community Pool và 300.000 JUNO từ Juno Development Fund) cho Terra Developer Fund Multi-sig để di chuyển dự án và phát triển Juno liên tục. Ngoài ra, Juno Network cũng có kế hoạch xây dựng một DAO cho các nhà phát triển này, hy vọng sẽ giúp cộng đồng và giới phát triển thoát khỏi tình cảnh khó khăn hiện tại. Tính đến 8h30 sáng ngày 16/5, đề xuất có tỷ lệ tán thành 96,18%, và việc bỏ phiếu sẽ kết thúc sau 4 ngày.

Đồng thời, Stargaze, một thị trường NFT được xây dựng trên Cosmos, cũng tiết lộ họ đang phát triển các công cụ và quỹ phát triển để hỗ trợ "chuyển nhà" cho các dự án trên Terra.

Lợi thế này của Cosmos nhanh chóng thu hút sự quan tâm của một số dự án. Ví dụ: Kujira, giao thức thế chấp thanh khoản trên Terra, đã quyết định xây dựng chain L1 của riêng mình với sự trợ giúp của hệ sinh thái Cosmos và Cosmos SDK để nhanh chóng tái hoạt động.

Ngoài ra, Kadena cũng đang cung cấp 10 triệu đô la tài trợ để thu hút các nhà phát triển Terra. Nhà lãnh đạo Fantom cũng hoan nghênh những dự án đang tìm kiếm chain mới và đề nghị cung cấp nguồn tài trợ nếu cần. Ryan Wyatt, Giám đốc điều hành Polygon Studios, cũng đăng lên Twitter ông đang làm việc với một số dự án Terra để giúp họ nhanh chóng di cư đến Polygon, đồng thời sẽ đầu tư tiền và nguồn lực hỗ trợ.

Một số nhà phát triển cũng đang tích cực truy tìm lối thoát. Thỏa thuận pledge Stader và dự án NFT Stoned Ducks LifeStyle Club đã quyết định lựa chọn Ethereum làm điểm đến. Trong khi đó, nhiều dự án NFT trên Terra, điển hình là HellCats, Hero, Smoked Ape, GenesisWolf, lại đánh giá cao hệ sinh thái NFT của Solana, cũng như cộng đồng mạnh mẽ và nền tảng DAO của nó.

Tổng kết

Tin tức chính xác và thông tin chi tiết khác về hard fork Terra sẽ được tiết lộ sau chuỗi thảo luận và quyết định cuối cùng của cộng đồng. Những vấn đề Terra đang gặp phải rất phức tạp và các nhà đầu tư cũng phải đứng trước nhiều sự lựa chọn. Các public chain và L2 do Avalanche và Polygon dẫn đầu đang dần phát triển và mở rộng hệ sinh thái tương ứng, thu hút sự chú ý của nhiều nhà phát triển và tổ chức hơn. Do đó, Terra không còn là sự lựa chọn hàng đầu đối với giới đầu tư. Các nhà phát triển Terra cần phải đưa ra quyết định sớm rằng tương lai của họ sẽ đi về đâu.