Các chuỗi công khai (public chain) cần phải xây dựng một tokenomics tốt để thu hút người dùng, xu hướng airdrop token đang được phổ biến rộng rãi.
Chuỗi công khai có thể được chia thành Layer-1 và Layer-2. Chúng ta có thể kể đến Ethereum, BNB Chain hay Solana sử dụng token ETH, BNB và SOL để thanh toán cho việc xử lý dữ liệu on-chain.
Layer-2 như Arbitrum và zksync, được phát triển để giải quyết vấn đề tắc nghẽn của Ethereum, hoạt động và sử dụng token chuỗi chính.
Khác với cơ sở hạ tầng trên chuỗi, chuỗi công cộng cần xây dựng hệ sinh thái và cơ sở người dùng của riêng mình, đòi hỏi tiềm lực tài chính mạnh mẽ, cần huy động hàng chục triệu đô la trở lên. Do đó, người dùng rất chờ đợi đợt airdrop token bởi nó có giá trị hơn cả.
Một số dự án Layer-2
Optimism là Layer-2 duy nhất phát hành token tính đến hiện tại, chúng ta cùng xem quy tắc của nó. Đầu tiên, số lượng địa chỉ ví tương tác nhiều hơn, thứ hai giúp mở rộng chuỗi chính Ethereum, chia sẻ khối lượng xử lý với Ethereum.
Người dùng Gitcoin, Snapshot và Safe đều có trọng số gấp đôi, điều này phản ánh rằng bên dự án quan tâm nhiều hơn đến những người dùng đã đóng góp vào việc xây dựng chuỗi chính và có kinh nghiệm quản lý DAO.
Mặc dù Optimism đã phát hành token OP, nhưng vẫn còn hai đợt airdrop trong tương lai. Tương tác nhiều hơn trên Optimism và các dự án liên quan, bởi nó chưa được phát hành token, tăng cơ hội nhận airdrop trong tương lai.
Arbitrum
Arbitrum đang nắm giữ thị phần lớn nhất trong Layer-2 và đã huy động hàng trăm triệu đô la. Arbitrum đang triển khai chuỗi Nova, chạy song song với Arbitrum Nitro để thu hút người dùng tương tác và liệu có một đợt airdrop trong quý 4?
Hơn nữa, việc mở rộng tương tác với một số ứng dụng multi-chain đang tăng lên, giống như hoạt động cross-chain, Lending/ Borrowing,…
>> Đọc thêm: Arbitrum vẫn còn thiếu một thứ quan trọng
zkSync
Sử dụng công nghệ mở rộng quy mô khác với Optimism và Arbitrum, dự án cho biết sẽ sớm phát hành token, zkSync 2.0 sẽ khởi chạy vào ngày 28/10 và tất nhiên dự án dành tỷ lệ token nhất định khuyến khích cho người dùng, để giành lấy thị phần từ Optimism và Arbitrum.
Các Layer-2 không cần token như Layer-1 để thanh toán và duy trì hoạt động mạng, nên việc có token hay không vẫn là một dấu hỏi.
zk.money
Chuỗi công khai được phát triển để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng đã nhận được tài trợ hàng chục triệu đô la từ V God Shenshen Investment. Trước đây, FTX đã bắt đầu kiểm soát rủi ro của các địa chỉ huy động vốn từ zk.money.
Một số dự án Layer-1
Sự khác biệt lớn đến từ Layer-1 là các dự án phải ra mắt token sớm để khởi chạy mạng chính, không thể sử dụng chung token với dự án khác. Ví dụ điển hình nhất là Aptos mới đây, dự án airdrop cả ngàn đô la.
Sui
Vào năm 2019, Facebook đã khởi động dự án blockchain Libra với quyết tâm rất lớn, nhưng sớm thất bại do các vấn đề về quy định. Đội ngũ tan rã, đi theo những con đường riêng và khởi chạy các blockchain như Aptos, Sui và Linera. Nhờ sự nổi tiếng của Facebook, Aptos và Sui đã nhận được hàng trăm triệu đô la đầu tư, trở thành những hệ sinh thái đáng quan tâm nhất vào quý 4/2022.
Từ lâu, Sui thông báo phát hành token SUI, với tổng cung 10 tỷ token, một lượng SUI sẽ được mint sớm trong khi phần lớn phân bổ dần trong nhiều năm.
Do số lượng người trải nghiệm sớm Sui tăng đột biến gần đây, nên dự án thông báo chưa có kế hoạch airdrop token, nhưng chắc chắn Sui không kém cạnh Aptos, việc khuyến khích người dùng chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tokenomics SUI.
>> Đọc thêm: So sánh giữa Aptos và Sui: cuộc thách thức L1 trên Move
Aleo
Aleo là một Layer1 dựa trên quyền riêng tư hỗ trợ các hợp đồng thông minh, giao thức đồng thuận Zexe được cải tiến trên công nghệ zk-snarks ban đầu của ZeroCash. Nó không chỉ có thể mã hóa các lệnh swap đơn giản mà còn nhiều hoạt động khác. Aleo sử dụng ngôn ngữ lập trình Leo, có thể mô-đun hóa các zk-snarks của giao thức đồng thuận Zexe, để bất kỳ Dapp nào hoạt động trên nền tảng Aleo đều có thể sử dụng zk-snarks.
Các quỹ đầu tư đã rót vốn 200 triệu đô la vào Aleo, hiện đang trong giai đoạn testnet và các ứng dụng được mở cho các nhà phát triển để thiết lập một hệ sinh thái trên chuỗi. Người dùng thực hiện testnet để nhận điểm thưởng, sau đó quy đổi sang token Aleo chính thức khi mainnet.
Shardeum
Blokchain do Nischal Shetty, giám đốc điều hành WazirX, xây dựng đã hoàn thành vòng tài trợ hạt giống 18 triệu đô la. Đây là một nền tảng hợp đồng thông minh dựa trên EVM. Dự án vừa triển khai testnet, chưa có thông báo mới đến từ Shardeum. Người dùng có thể thêm mạng, vòi token testnet và trao đổi trong Discord Shardeum.
Tổng kết
Trên đây là những dự án thuộc Layer-1 và Layer-2 đáng chú ý, đang trong giai đoạn testnet và úp mở airdrop cho cộng đồng. Mọi thứ đều không có gì chắc chắn, người dùng như chúng ta vào trải nghiệm sớm và phản hồi để giúp dự án phát triển tốt hơn.
Thecoindesk có tổng hợp một số dự án Airdrop/ Retroactive, bạn tham khảo tại đây.
