Tìm hiểu về stablecoin UST

Stablecoin đóng vai trò trung tâm trong không gian tiền điện tử vì cho phép người dùng nắm giữ "tiền mặt" trong hệ sinh thái đồng thời sử dụng sức mạnh tài chính của blockchain và DeFi. Trong đó UST đang là stablecoin phi tập trung lớn nhất, Terra muốn tăng cường sự thống trị của mình trong thế giới crypto.

Tăng trưởng nguồn cung của một số loại stablecoin – Nguồn: The Block

Vốn hóa thị trường của UST là hơn 17 tỷ USD, xếp thứ ba trong các stablecoin đang có mặt. UST xây dựng bởi Terra và LUNA đã tăng hơn 15.100% kể từ đầu năm 2021 và có vốn hóa hơn 33 tỷ USD, đang xếp hạng 8 trong tất cả tài sản tiền điện tử.

Câu hỏi đặt ra ở đây là làm thế nào Terra thành công đến vậy? UST đang phát triển như thế nào so với các stablecoin khác? Giao thức đối mặt với những rủi ro nào? Chúng ta cùng giải đáp thắc mắc thông qua bài viết này nhé.

Cách UST hoạt động

Đầu tiên, chúng ta hãy đi sâu vào UST để có thể hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động, độ ổn định đạt được và vai trò của LUNA. UST là một stablecoin thuật toán neo giá với đồng đô la Mỹ. Để mint UST, chúng ta cần burn một tương đương giá trị của LUNA (tỷ lệ 1:1) và ngược lại. Điều đó cho thấy UST không được hỗ trợ bởi các tài sản thế chấp bên ngoài mà dự vào cung cầu của thị trường để duy trì sự ổn định.

Sau đây là một ví dụ để mọi người hiểu rõ hơn. Giả sử giá UST là $1,01, cao hơn mức niêm yết $1, tức nhu cầu đang cao hơn nguồn cung. Trong trường hợp này, các nhà kinh doanh chênh lệch giá sẽ burn $1 của LUNA để mint UST mới. Điều đó xảy ra tương tự khi giá UST dưới $1, nguồn cung vượt quá nhu cầu. Nếu giá là $0,99 thì các nhà kinh doanh sẽ burn UST để mint $1 LUNA và hưởng phần chênh lệch, từ đó làm giảm nguồn cung UST để giá quay về mức $1.

Cơ chế này tuy đơn giản nhưng lại rất hiệu quả trong việc mở rộng nguồn cung cấp UST, không yêu cầu tài sản thế chấp nào để tạo ra UST mới, làm tăng sự tiện lợi về mặt tăng nguồn cung so với các stablecoin tập trung. Những đồng thế chấp như DAI, có tốc độ tăng trưởng nguồn cung phụ thuộc vào nhu cầu vay nợ của người dùng. Giá của UST luôn đứng vững mức $1 kể từ một sự kiện vào tháng 5/2021 làm cho giá biến động $0,02.

Một cái nhìn khác là sự liên kết giá trị của LUNA với nhu cầu của UST. Khi nhu cầu UST tăng lên, lượng LUNA được burn ngày càng nhiều, làm cho giá trị của LUNA. Còn khi nhu cầu UST giảm, LUNA được mint ra để đáp ứng nhu cầu mua lại của người dùng, ảnh hưởng đến giảm giá LUNA.

Thay đổi tổng cung hàng tháng của LUNA (biểu đồ cột) so với giá LUNA (biểu đồ đường) – Nguồn: Smart Stake

LUNA và Terra Blockchain

Terra là một blockchain Layer 1 sử dụng công cụ Cosmos SDK, thuật toán Tendermint Proof-of-Stake (PoS) làm cơ chế đồng thuận và các trình xác thực mạng bảo mật bằng cách stake LUNA. Terra gần đây đạt được khả năng tương thích với IBC (Tiêu chuẩn giao tiếp xuyên chuỗi của Cosmos), cho phép Terra trao đổi tài sản với các blockchain trong hệ sinh thái Cosmos.

Terra có giới hạn 130 validators nhưng chủ sở hữu LUNA có thể ủy quyền tài sản của họ các validators trong mạng để những chủ sở hữu nhỏ khác tham gia vào staking. Không giống các blockchain PoS khác, người dùng staking chỉ có thể hưởng lợi từ phí gas và phí swap bởi không có staking reward trong LUNA.

LUNA validators có quyền quản trị hệ thống, bỏ phiếu vấn đề nâng cấp mạng và thay đổi tham số. Gần đây có cuộc bỏ phiếu về bản nâng cấp Columbus-5, trong đó LUNA stakers quyết định loại bỏ seigniorage UST (phí phát sinh để đúc UST mới). Để cuộc bỏ phiếu diễn ra và thông qua, cần tối thiếu 40% stakers LUNA tham gia và 66,6% cử tri trở lên đồng ý đề xuất đó.

Validators còn đóng một số vai trò quan trọng khác trong hệ thống, chịu trách nhiệm bỏ phiếu về tỷ giá giữa LUNA và UST. Terra không sử dụng hệ thống Oracle của bên thứ ba như Chainlink mà sử dụng trình xác thực của mình, khuyến khích LUNA validators bỏ phiếu xem xét giá của LUNA, họ sẽ nhận được một phần UST và các khoản phí swap giữa LUNA và UST.

Terra sử dụng blockchain riêng của mình và có hệ thống oracle trong hệ thống, từ đó Terra dần trở nên phi tập trung vì không dựa vào bất kỳ thực thể bên ngoài nào để giúp đỡ hệ thống.

Chiến lược tăng trưởng

Founder Terra, ông Do Kwon nêu rõ ý tưởng cốt lõi đằng sau sự tăng trưởng thần tốc của UST là tập trung vào việc tạo ra tiện ích và nhu cầu cho UST, xây dựng hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ cho nó.

Một số chiến lược mà Terra đã áp dụng cho UST:

1. Neo & Terra DeFi

Một trong những cách đáng để nói đến nhất là sự hợp tác giữa UST và Anchor. Anchor cho phép chủ sở hữu UST gửi tài sản với APY khoảng 19%. Người dùng có thể vay UST bằng cách stake các tài sản như bLUNE, bETH, bATOM và wasAVAX. Phần thưởng staking cộng với lãi suất được trả bởi những người vay Anchor giúp trả mức lãi suất APY cho những người gửi tiền nói trên, phần chênh lệch còn lại được đưa vào kho dự trữ của Anchor và hiện đã lên đến 267 triệu USD UST.

Tăng trưởng TVL trong Anchor Protocol – Nguồn: DeFi Llama

Lãi suất trên cao hơn nhiều giao thức khác đang cung cấp trên thị trường, giúp cho Anchor thu hút hơn 15,2 tỷ USD TVL và trở thành dự án dẫn dầu về UST. 

Tuy nhiên, Anchor có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của UST vì dự trữ  của họ đang giảm 4 triệu USD mỗi ngày, nó hoàn toàn cạn kiệt trong 2 tháng tới, nếu điều đó xảy ra thì dòng tiền được khóa sẽ bị rút ra nhanh chóng dẫn đến sự đổi sang UST hàng loạt.

Anchor đang chiếm 75,9% TVL trị giá 20 tỷ USD của Terra DeFi, nhưng có những giao thức khác cũng rất hấp dẫn, chẳng hạn như Astroport và Mirror đang có khoảng 2,5 tỷ USD TVL. 

2. Hoạt động Multichain được mở rộng

Terra tăng nguồn cung UST bằng cách tạo ra tiện ích trên nhiều blockchain khác. Họ thành công trên các mạng lưới bao gồm Ethereum, Avalanche, Solana và Fantom bằng cách sử dụng cross-chain thông qua Wormhole. 

Terra có nhiều sự tích hợp nhất với Ethereum, có thể giúp UST trở thành một trong những stablecoin lớn nhất với vốn hóa hơn 755 triệu USD trên Ethereum tại thời điểm viết bài. Terra công bố đề xuất tạo một nhóm 4 pool trên Curve bao gồm 4 stablecoin UST, FRAX, USDC và USDT. Pool nhằm mục đích trở thành cơ sở cho DEX thanh khoản nhất trong DeFi (tức Curve), thay thế nhóm 3 pool hiện tại bao gồm DAI, USDC và USDT.

Hai nhà phát hành stablecoin lớn là Terra và Frax đang hợp tác với nhau, họ đang nắm giữ một lượng lớn CVX của Convex Finance. Đây là giao thức kiểm soát hầu hết token CRV của Curve. Hiện nay 4 pool đã hoạt động trên Fantom và lượng TVL hơn 30 triệu USD.

Ngoài ra Terra bắt đầu tích hợp với các giao thức DeFi khác trên Ethereum như Rari Capital's Fuse, Terra đang bơm thanh khoản UST vào các pools của Fuse.

3. Dự trữ ngoại hối

Terra xây dựng khu dự trữ ngoại hối "Forex Reserve" để thúc đẩy tăng trưởng. Terra Luna Foundation Guard (LFG) thông báo trên Twitter rằng họ đã bán LUNA từ các quỹ đầu tư lớn như Three Arrows Capital và Jump Crypto với số tiền 1 tỷ USD được huy động để tích trữ Bitcoin (BTC) nhằm duy trì tỷ giá UST.

Hiện nay quỹ dự trữ nắm giữ hơn 1,81 tỷ USD BTC trong tổng 10 tỷ USD BTC đề ra ban đầu. Hiện tại UST được hỗ trợ bởi khoảng 15% tài sản tiền điện tử khác.

Sự gia tăng số lượng BTC nắm giữ bởi LFG – Nguồn: Bitlnfo Charts

Khoản dự trữ này giúp nâng cao giá LUNA và thúc đẩy nhu cầu đối với UST, niềm tin của nhà đầu tư đối với khả năng duy trì UST, vốn hóa thị trường của UST đã tăng 45% và giá LUNA tăng 81%.

Dữ liệu về UST

Chúng đa hiểu được cách UST hoạt động, hãy cùng điểm qua một số dữ liệu on-chain để xem stablecoin này so với các đối thủ khác như thế nào.

1. Thị phần và nguồn cung đang lưu hành

Lượng UST phát hành ra thị trường tăng hơn 987% trong năm qua và lượng cung đang lưu hành là hơn 18 tỷ UST.

Tăng trưởng nguồn cung UST trong năm qua – Nguồn: The Block

Hiện nay vốn hóa thị trường của UST lớn thứ ba chỉ sau USDT và USDC. Hai stablecoin kia được hỗ trợ bởi dự trữ tiền pháp định (fiat) và quản lý bởi các tổ chức tập trung, nên UST đang là đồng phi tập trung lớn nhất trong tất cả các loại tiền điện tử, họ tăng nhanh hơn DAI nhiều lần.

Thị phần của UST tăng trưởng nhanh trong hai quý vừa rồi, chiếm hơn 9,8% tổng nguồn cung stablecoin, nó đã tăng hơn 4 lần so với tỷ lệ 2,1% vào tháng 10/2021.

Nguồn: The Block

Theo dữ liệu từ The Block, UST chiếm phần lớn nguồn cung stablecoin phi tập trung, hơn 52,7% trong tổng 33,6 tỷ của 8 stablecoin được hỗ trợ bởi tiền điện tử. Tỷ lệ này đã tăng gấp ba lần so với mức 19,9% vào tháng 10/2021.

Nguồn: The Block

2. Tốc độ tăng trưởng

Thị phần UST ngày càng tăng cho thấy tốc độ phát triển nhanh chóng so với các đối thủ cạnh tranh. Chúng ta cùng nhìn vào biểu đồ bên dưới để xem tốc độ tăng trưởng nguồn cung trong quý 4/2021 và quý 1/2022 của 12 stablecoin. UST có tốc độ tăng nguồn cung lên đến 547% cao nhất trong tất cả, xếp thứ hai là FRAX với mức tăng là 444%.

Tốc độ tăng trưởng của UST nhanh hơn 4,4 lần so với mức trung bình của những stablecoin khác trong 6 tháng qua và gấp 14 lần so với toàn thị trường stablecoin.

Yếu tố rủi ro

Bất cứ dự án nào cũng có rủi ro riêng, mặc dù UST đang phát triển một cách thần tốc nhưng chúng ta hãy điểm qua những rủi ro mà nó có thể gặp phải.

Tính lạm phát

Các dự án crypto rất lo sợ với tình trạng lạm phát và các stablecoin cũng vậy. Một số tình huống có thể xảy ra như giá UST giảm xuống dưới mức $1 và lệnh mua được cài sẵn để gom số lượng lớn. Nếu điều đó xảy ra thì LUNA được mint ra với giá ngày càng cao, làm cho những người nắm giữ UST mất niềm tin và có thể vỡ "bong bóng" bất cứ lúc nào.

Số lượng validators có giới hạn

Mức độ phi tập trung của UST phụ thuộc vào mạng lưới blockchain, hiện nay Terra mới hỗ trợ 130 validators, con số khá ít so với quy mô của nó. Trong tương lai, đội ngũ phát triển nên cân nhắc về vấn đề mở rộng số lượng validators hơn nữa.

Giảm lợi suất trên Anchor

Nếu lợi suất gửi tiền của giao thức Anchor giảm đồng nghĩa với việc lượng lớn nhà đầu tư rút UST thì có nguy cơ UST bị gom số lượng lớn và chờ đợi cơ hội trong tương lai.

Tính cạnh tranh

Thị trường tiền điện tử nói chung, stablecoin nói riêng luôn hoạt động 24/7 và tính cạnh tranh rất khốc liệt, Terra cần tiếp tục xây dựng và phát triển giao thức cũng như có các biện pháp bảo vệ người dùng, nâng cao vị thế của mình.

Tổng kết

UST của Terra đang là một stablecoin phi tập trung lớn nhất trên thị trường. Nếu muốn tiếp tục thống trị và nhắm đến hai vị trí dẫn đầu của USDT và USDC thì Terra cần thêm nhiều chiến lược để thúc đẩy nhu cầu, tiện ích sử dụng trên nhiều blockchain khác nhau.