Vào ngày 10 tháng 10, Uniswap đã ra mắt chuỗi ứng dụng Unichain. Unichain có hai chức năng chính: xây dựng khối có thể xác minh (Verifiable Block Building) và Mạng xác minh Unichain (UVN).
Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ lưỡng về xây dựng khối có thể xác minh (Verifiable Block Building), có thể thấy Unichain đã áp dụng cơ chế xếp hạng ưu tiên (Priority Ordering) trong cơ chế xây dựng khối này, và việc phân phối MEV (Maximal Extractable Value) được quyết định bởi ứng dụng. Cơ chế xếp hạng được ứng dụng kiểm soát này được gọi chung là ASS (Application-Specific Sequencing).
Mặc dù trong tài liệu white paper, Unichain không đề cập đến ASS và không tiết lộ các quy tắc xếp hạng chi tiết, nhưng từ việc áp dụng xếp hạng ưu tiên (Priority Ordering) và việc đề cập đến việc phân phối lại MEV, có thể khẳng định rằng nó thuộc về phạm vi ASS.
Với tư cách là một ứng dụng hàng đầu, lộ trình và hướng đi công nghệ mà Uniswap lựa chọn có tính tiên phong và khả năng khai thác cao. Do đó, bài viết này sẽ tập trung vào việc giới thiệu ý tưởng quy tắc xếp hạng ASS mà Unichain sử dụng và một số giải pháp hiện có trên thị trường.
ASS là gì và tại sao nên sử dụng ASS?
ASS là viết tắt của Application-Specific Sequencing, tức là xếp hạng theo ứng dụng, cho phép DApp thiết lập quy tắc xếp hạng của riêng mình và quy tắc phân phối MEV, chẳng hạn như ưu tiên xếp hạng các giao dịch giảm trượt giá, hoặc phân chia một phần doanh thu MEV cho LP (cung cấp thanh khoản) và người dùng. Bằng cách này, MEV có thể được nội địa hóa theo đơn vị ứng dụng. Có thể thuật ngữ mới này sẽ khiến mọi người cảm thấy lạ lẫm, nhưng thực ra ý tưởng của ASS rất đơn giản: cho phép các ứng dụng tham gia vào việc thiết lập quy tắc xếp hạng, từ đó giành lại một phần quyền xếp hạng từ tay builder và proposer.
Tại sao lại để ứng dụng quyết định quy tắc xếp hạng? MEV khiến lợi nhuận lẽ ra thuộc về LP bị các nhà đầu cơ thu giữ. Khi lợi nhuận của các nhà cung cấp thanh khoản LP trong các ứng dụng DEX bị ảnh hưởng nghiêm trọng, điều này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của DEX. Dưới cơ chế PBS (Proposer-Builder Separation), người xác thực trở thành bên hưởng lợi và nhận được một phần phân chia lợi nhuận MEV. Tuy nhiên, cơ chế ASS xem xét lại vấn đề giá trị của MEV, nhấn mạnh rằng các ứng dụng nên quyết định quy tắc xếp hạng giao dịch, để giá trị MEV trở lại với bên bị thiệt hại.
Có thể bạn sẽ thắc mắc, làm thế nào mà thứ tự giao dịch do bộ xếp hạng hoặc đồng thuận quyết định lại có thể cho phép ứng dụng tham gia vào? Do Unichain hiện chưa công bố cơ chế ASS cụ thể, chúng ta hãy cùng xem xét một vài thiết kế cơ chế cụ thể tiêu biểu hiện có trên thị trường.
Các giải pháp ASS hiện tại
Thông thường, thứ tự xếp hạng được quyết định bởi cấp độ đồng thuận, nhưng việc thay đổi ở cấp độ đồng thuận có chi phí rất lớn. Do đó, hiện nay, các giải pháp ASS chủ yếu sẽ lách qua cấp độ đồng thuận, chủ yếu thông qua khung hợp đồng thông minh hoặc tích hợp ứng dụng theo cách không nằm trên chuỗi, cho phép các giao dịch được gửi từ giao diện ứng dụng lên blockchain được xếp hạng ưu tiên theo quy tắc mà ứng dụng đã thiết lập.
Atlas
Atlas được phát triển bởi FastLane, là một khung hợp đồng thông minh mô-đun, cung cấp một giải pháp ASS cho ứng dụng. Ứng dụng có thể tự định nghĩa logic xếp hạng riêng của mình bằng cách viết hợp đồng DAppControl trong khung này.
Trong khung Atlas, quy trình cụ thể từ khi người dùng ký giao dịch đến khi nó được gửi ra ngoài như sau:
Trong toàn bộ quy trình này, cần có ba vai trò bổ sung: Solver, Operations Relay và Auctioneer. Vai trò của Solver trong Atlas chỉ giới hạn trong Atlas; nó có quyền truy cập ưu tiên vào bất kỳ giá trị nào do thao tác của người dùng tạo ra, và có thể trích xuất MEV theo các quy tắc do hợp đồng DAppControl thiết lập. Quyền truy cập của Solvers được ưu tiên hơn các ví, RPC, trung gian, builder, xác thực viên và bộ xếp hạng khác.
Operations Relay chịu trách nhiệm chuyển tiếp các thao tác của người dùng trong userOps từ giao diện người dùng đến Atlas Solver. Sau khi Solver đã xem qua giao dịch của người dùng, nó sẽ chuyển tiếp các thao tác của Solver đến Auctioneer. Nhiệm vụ của Auctioneer là sử dụng hàm định giá đấu giá được định nghĩa trong mô-đun DAppControl để xếp hạng các thao tác và đảm bảo thứ tự thực hiện chính xác. Khi đã xác định thứ tự thực hiện, Auctioneer sẽ ký tên vào DAppOperation chứa CallChainHash, đảm bảo rằng khi giao dịch được gửi đến Bundler, Bundler không thể thay đổi thứ tự giao dịch. Sau đó, Bundler sẽ đóng gói đầy đủ giao dịch Atlas và gửi nó đến mạng để được đưa vào khối.
Do việc xác định thứ tự giao dịch cuối cùng phải được thực hiện bởi Auctioneer, có thể xảy ra trường hợp Auctioneer không ký vào các giao dịch bất lợi cho mình. Do đó, thường khuyên chọn người hưởng lợi từ cuộc đấu giá (ví dụ, nếu quy tắc là hoàn lại doanh thu MEV cho người dùng, thì người dùng sẽ là người hưởng lợi) làm Auctioneer, vì người hưởng lợi luôn có thể tin tưởng vào lợi ích của mình.
Angstrom
Angstrom là sản phẩm được phát triển bởi Sorella Labs. Khác với khung Atlas, Angstrom đảm bảo việc thực thi quy tắc xếp hạng ứng dụng thông qua mạng đồng thuận có thể xác minh. Mạng đồng thuận này đóng vai trò như một người bảo vệ, cho phép chạy trên mạng nếu có đặt cược. Các giao dịch của ứng dụng và các giao dịch có cơ hội chênh lệch giá giữa DEX và CEX sẽ được gửi đến mạng. Các nút cần phát tán, xác minh và xây dựng bundle giao dịch tốt nhất, và theo cơ chế đấu giá LVR, giá trị sẽ được hoàn lại cho LP.
Hiện tại, Angstrom dự kiến sẽ được triển khai như một hook cho Uniswap V4. Hook là một hợp đồng thông minh có thể tùy chỉnh gắn liền với pool thanh khoản, cho phép các nhà phát triển thực hiện mã tùy chỉnh tại các điểm cụ thể trong vòng đời của pool thanh khoản, từ đó tạo ra các logic và chức năng phức tạp.
Vertex
Vertex là một sàn giao dịch phi tập trung, thiết lập các quy tắc xếp hạng riêng cho ứng dụng thông qua một bộ xếp hạng ngoài chuỗi. Bằng cách sử dụng bộ xếp hạng ngoài chuỗi để xử lý đơn hàng, Vertex có thể giảm thiểu rủi ro MEV (như giao dịch trước và tấn công sandwich), vì giao dịch không được phát sóng công khai trước khi thực hiện. Đồng thời, cơ chế này cho phép người dùng xác minh rằng các thao tác ngoài chuỗi tương thích với các ghi chép trên chuỗi, nhằm ngăn chặn hành vi không đúng từ bộ xếp hạng.
Tóm tắt
Bằng cách trao quyền kiểm soát việc xếp hạng và thực hiện giao dịch, ASS cho phép DApp giảm thiểu rủi ro MEV, tối ưu hóa hoạt động và thực hiện đổi mới. Tuy nhiên, sự đổi mới này cũng đi kèm với những trade-off tiềm ẩn cần được xem xét.
Cơ chế ASS thông qua việc tích hợp quy tắc xếp hạng vào một ứng dụng duy nhất có thể làm mất đi khả năng kết hợp vốn có giữa các ứng dụng blockchain, mà khả năng kết hợp chính là vũ khí mạnh nhất của DeFi trong việc đối phó với CeFi. Khi mất khả năng kết hợp, khối lượng giao dịch không phải là chênh lệch có thể giảm đáng kể, dẫn đến việc giảm thu nhập của LP. Mặc dù ASS có thể tăng thu nhập MEV của LP, nhưng nếu lượng giao dịch không phải là chênh lệch giảm xuống nhiều hơn thu nhập MEV của LP, thì kết quả sẽ không còn hiệu quả. Do đó, thiết kế cơ chế ASS để duy trì khả năng kết hợp tự nhiên của DeFi là một vấn đề cấp bách cần được xem xét.
