Tỷ lệ chấp nhận ZkSync 1.0 thấp so với các Layer-2 thông thường khác do thiếu hỗ trợ hợp đồng thông minh, điều này làm cho ZkSync 1.0 có ít tiện ích ngoài việc chuyển và trao đổi token.
ZySync 1.0 từng huy động được 54 triệu đô la tài trở, phần lớn hoạt động mint NFT không đạt sức hút đáng kể do thiếu tiện ích trên mạng chính, chỉ sử dụng để chuyển và trao đổi token. Trong đó, Optimism và Arbitrum, những Ethereum Layer-2 phổ biến hàng đầu, đang thu hút hoạt động của người dùng tương tác với nền tảng. Mặc dù khối lượng giao dịch hàng ngày không phải là một số liệu hoàn hảo, nhưng nó cung cấp một số thông tin chi tiết về lượng hoạt động mà zkSync đạt được ít ỏi.
Tất cả các khoản tiền trên zkSync đều được tương tác thông qua hợp đồng thông minh của Ethereum, việc tính toán và lưu trữ diễn ra ngoài chuỗi. Khi đó, các giao dịch được tổng hợp theo số lượng, xử lý và phân bổ chi phí gas của các Layer-2. Trạng thái này diễn ra trong quá trình rollup đến Ethereum dưới dạng calldata, cùng với zk-SNARKs để các thay đổi là hợp lệ.
Cơ hội cho zkEVMs
Cuộc cạnh tranh zkEVM đang nóng lên giữa Scroll, zkSync và Polygon, nhưng zkSync đang chiếm ưu thế với việc ra mắt mainnet vào cuối tháng 10. Polygon bắt đầu thu hút người dùng từ tháng 2/2021 và các dApp xuất hiện ngày càng nhiều. Việc di chuyển ứng dụng sang chuỗi tương thích với EVM tương đối dễ dàng bằng cách sử dụng lại mã tương tự. Bất kỳ nhóm nào trước tiên khởi chạy zkEVM sẽ có khả năng chứng kiến sự bùng nổ trong việc triển khai dApp và hoạt động của người dùng.
Tính bảo mật của sidechains không giống như ZKR, việc áp dụng Layer-2 ngày càng phố biến bởi phí gas rẻ và nhiều trải nghiệm mới cho người dùng. ZkEVM sẽ đóng vai trò dẫn đầu xu hướng, tính bảo mật và tương tác người dùng zkEVM vượt trội trong hệ sinh thái Ethereum.
Tầm nhìn cho ZkSync
Bản phát hành mainnet alpha của ZkSync 2.0 sẽ được giới hạn cho các nhà phát triển đăng ký dự án, nhằm mang lại sự công bằng. Lựa chọn loại trừ người dùng là để đảm bảo rằng nhóm dApp có nhiều thời gian để đảm bảo sản phẩm của họ chạy trơn tru, bảo vệ người dùng khỏi bất kỳ lỗi nào và đội ngũ Matter Labs cần thêm thời gian để lặp lại thiết kế zkEVM của họ.
Đáng chú ý, Starkware’s Starknet là giai đoạn alpha của một chuỗi hợp đồng thông minh ZKR có mục đích chung khác. Thay vì tập trung vào khả năng tương thích EVM, Starknet sử dụng ngôn ngữ riêng được tối ưu hóa cho ZKR, đó là Cairo. Tuy nhiên, Warp đang làm việc trên bộ điều hợp Solidity to Cairo có thể làm cho nó tương tự như zkEVM của zkSync. Các công cụ dành cho nhà phát triển, các phương pháp bảo mật tốt nhất và thư viện mã nguồn mở cho Cairo sẽ thua xa Solidity. Ngoài ra, Polygon đã ra mắt zkEVM của họ trên testnet vào ngày 10/10, mặc dù zkEVM của zkSync đã chạy trên testnet được khoảng 9 tháng.
ZkSync đạt được khả năng tương thích EVM bằng cách lấy Solidity, một dạng mã nguồn cao cấp của Ethereum và chuyển sang Yul, ngôn ngữ trung gian dùng để biên dịch thành bytecode cho các máy ảo khác nhau. Sau đó, Yul được xử lý trên trình LLVM thành tập hợp các mã byte tùy chỉnh, nhằm tương thích với zkEVM của zkSync.
>> Đọc thêm: zKSync2.0 tương thích với EVM phá vỡ rào cản kĩ thuật của ZKRollup
zkPorter
ZkPorter rát đáng chú ý trong zkSync, trong khi zkEVM sẽ mang lại một thứ tự quy mô lớn cho Ethereum, ZKRs vẫn cần xuất bản dữ liệu lên Ethereum, điều đó làm giảm quy mô tiềm năng của zkSync. Do đó, zkPorter rất quan trọng, cho phép người dùng quyết định xử lý giao dịch on-chain hay off-chain. Đối với người dùng ưu tiên sự bảo mật, việc giao dịch on-chain là cần thiết, còn những người muốn thông lượng nhanh và phí giao dịch thấp hơn thì họ chọn zkPorter, dữ liệu được xuất bản và có sẵn ngoài chuỗi.
Những người xác thực sẽ theo dõi trạng thái giao dịch từ zkPorter trên Guardian, một mạng lưới PoS được bảo mật cho zkSync. Phương pháp tiếp cận tài khoản kép được zkSync áp dụng trên cả ZKR và zkPorter sẽ cung cấp cho người dùng một điểm đến toàn diện để tiến hành các hoạt động của họ trong khi vẫn đảm bảo an ninh cao. Hợp đồng thông minh và tài khoản của cả ZKR và zkPorter có thể kết hợp với nhau. Ví dụ: Aave có thể khởi chạy trên ZKR để tăng tính bảo mật, người dùng vẫn có thể tương tác với hợp đồng thông qua tài khoản phía zkPorter với mức phí thấp và thông lượng cao hơn.
Zk Sync Layer-3
Nhiều nguồn tin nói rằng Matter Labs đang nhắm đến việc khởi chạy Layer-3 được hỗ trợ bởi zkEVM vào quý 1 năm 2023. Một “siêu hành trình” đang thực hiện trong âm thầm, mục tiêu kết nối mọi thứ thông qua các cầu nối cục bộ và đảm bảo tương tác an toàn. Pathfinder sẽ mang tính thử nghiệm cao, nhưng cũng là bước tiếp theo hợp lý trong việc nghiên cứu và phát triển các kiến trúc mở rộng quy mô blockchain mới.
Các bên thứ ba xây dựng hình ảnh xác thực L3 sẽ có thể chọn dữ liệu mà họ tiết lộ, tạo quyền riêng tư cho người dùng. Một số chuyên gia so sánh giữa các chuỗi ứng dụng của Cosmos Hub và Layer-3 của zkSync, sự khác biệt chính đến từ tính bảo mật của Ethereum cho các Layer-2 như zkSync, tài sản có thể tương tác giữa các chuỗi mà không cần đến một giao thức truyền tin như IBC.
Tổng kết
ZkSync muốn tiên phong trong lĩnh vực mật mã zero-knowledge và mở rộng quy mô Ethereum. Quá trình ra mắt zkEVM đầu tiên trên mainnet sắp tới đây có thể mang lại lợi thế đáng kể so với các Ethereum Layer-2 khác.
Cách tiếp cận giúp sử dụng các tài khoản có thể tương tác trên zkPorter và ZKR là một chiến lược độc đáo mang lại lợi ích cho cả nhà phát triển và người dùng hệ sinh thái Ethereum.
Tuy nhiên, đối với người dùng họ sẽ không quá quan trọng về vấn đề kỹ thuật, trải nghiệm mượt mà, phí giao dịch rẻ, nhiều hoạt động trong cộng đồng có thể thu hút mọi người tham gia. Ngoài ra, vấn đề về ra mắt token của các Layer-2, Optimism (OP) đang dẫn đầu và các Layer-2 khác đang chuẩn bị kết hoạch airdrop token.
