Khác với ngành tài chính truyền thống, định giá tài sản tiền điện tử là một lĩnh vực hoàn toàn mới. Định giá doanh nghiệp đòi hỏi phải xem xét thu nhập, chi phí, vốn, thu nhập chịu thuế, lợi nhuận, cổ đông và các bên liên quan. Tuy nhiên, giá trị của tiền điện tử cần được đánh giá từ một góc độ hoàn toàn mới. Nhiều người đã cố gắng sử dụng các phương pháp định giá truyền thống của ngành tài chính để ước tính tài sản tiền điện tử, nhưng kết quả không được khả quan. Do đó, việc định giá tiền điện tử là một chủ đề đáng được nghiên cứu. Vấn đề này sẽ mô tả một mô hình định giá token chứng khoán.
Token chứng khoán
Từ góc độ định giá, có lẽ hình thức trực tiếp nhất của ICO là phát hành token đại diện cho lợi ích kinh tế của công ty, tương tự như chứng khoán vốn cổ phần phổ thông. Trong trường hợp này, whitelist ICO sẽ dựa trên quy định phân phối lợi nhuận được phát hành bởi các tổ chức và các hoạt động của holder token để phân phối token đến người dùng. ICO ở đây thực chất là đợt chào bán công khai đầu tiên. Tuy nhiên, vẫn có sự khác biệt giữa loại hình ICO và vốn chủ sở hữu hoặc hoạt động tài trợ vốn nợ truyền thống, điều này tạo ra các cân nhắc định giá độc đáo.
Quyền quyết định không giống như quyền phân phối liên quan đến quyền sở hữu các token chứng khoán, nhưng có một đặc điểm cơ bản chung cho tất cả là: hoạt động chi trả token trong tương lai. Trong trường hợp này, có thể sử dụng các phương pháp định giá truyền thống như phương pháp tiếp cận thị trường và phương pháp tiếp cận thu nhập.
Tiếp cận thị trường: không có một thị trường chung nhưng vẫn có nhiều thị trường đang hoạt động.
Xem xét tính thanh khoản và độ sâu giao dịch là quan trọng, nhưng cũng có vấn đề khác cần đánh giá – ngưỡng ứng dụng và phương tiện đánh giá. Tức là một token có thể dễ dàng đổi sang một loại tiền điện tử khác (thậm chí là một loại tiền điện tử có tính thanh khoản cao như Bitcoin hoặc Ethereum) hay đổi trực tiếp thành tiền tệ fiat.
Miễn là token có đủ tính thanh khoản khi giao dịch trực tiếp với tiền tệ fiat, chúng tôi sẽ xem xét giá trị đó hợp lí chưa để áp dụng giá đó làm giá niêm yết cho token đó. Cách xử lý như vậy cũng phải phù hợp với hệ thống phân cấp giá trị hợp lý trong kế toán. Tuy nhiên, giá tiền điện tử chỉ ra rằng giá trị thị trường có thể khác với "giá trị cơ bản" do sự biến động giá của token gần đây.
Token không đủ đáng tin để giao dịch trực tiếp cho fiat (nghĩa là việc này yêu cầu một hoặc nhiều bước chuyển đổi trung gian, hoặc chuyển thành token có cặp giao dịch fiat trực tiếp) hoặc nếu trong trường hợp thanh khoản thấp, sẽ xem xét chiết khấu do thiếu tính thanh khoản.
Token ngang hàng
Trong trường hợp không có giá giao dịch thứ cấp hay tính thanh khoản quá yếu. Thì có một cách tiếp cận thị trường mới là so sánh token đó với một token mới ra gần đây hoặc một token có định giá thanh khoản.
Việc áp dụng bội số định giá là một thách thức, vì các chỉ số tài chính như doanh thu hoặc thu nhập không đủ để so sánh và đánh giá. Liquid token chứng khoán theo quan sát của chúng tôi thì khá là hiếm, và sự so sánh giữa công ty niêm yết và công ty mới bán tạo ra sự bất đồng đến từ kì hạn và các nguồn thu nhập khác của dòng tiền.
Một cách tiếp cận thay thế khác là xem market cap của token lớn đạt được trong đợt ICO ngang hàng gần đây, tương tự như công cụ so sánh benchmarking được dùng trong iệc định giá các công ty huy động vốn đầu tư mạo hiểm.
Khả năng so sánh có thể được đánh giá dựa trên phương pháp đo lường hiệu quả hoạt động, được thực hiện bởi các VC đầu tư vào các doanh nghiệp giai đoạn đầu, các hạng mục đánh giá bao gồm giai đoạn phát triển công nghệ và thương mại của dự án, chất lượng và kinh nghiệm của đội đứng sau dự án, quy mô của thị trường và tính độc đáo của dự án. Cách tiếp cận này có thể sẽ mang lại một phạm vi giá trị tương đối rộng và mang tính biểu thị.
Cách tiếp cận thu nhập
Dựa trên dòng tiền vào mà holder token chứng khoán có thể tiếp cận được, về mặt khái niệm là cách tiếp cận tốt nhất từ góc độ đánh giá giá trị cơ bản. Nó có thể đặc biệt hữu ích trong việc đưa ra quyết định đầu tư khi mà giá thị trường đang bị ảnh hưởng bởi sự kém hiệu quả, tình cảm và suy đoán. Tuy nhiên, nó có thể không nhất quán với các cơ sở giá trị theo yêu cầu của báo cáo tài chính và các tiêu chuẩn định giá, nhưng lại có xu hướng trực tiếp hơn các biện pháp dựa trên thị trường.
Dự báo
Các công ty khởi nghiệp truyền thống có xu hướng lạc quan quá và dễ dự đoán sai. Ví dụ, nghiên cứu của Quỹ đầu tư châu Âu cho thấy khoảng 57% lợi nhuận đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu có bội số tiền (MoM) nhỏ hơn 0,25 lần. Nghiên cứu của AutonomousNEXT cho thấy các dự án Kickstarter, những công ty startup pre-A series và dot.com có tỷ lệ thất bại lần lượt là 65%, 70% và 85% trong 10 năm sau khi IPO. Theo nguồn tin thứ hai, cho đến nay, các ICO đã chứng minh tỷ lệ thất bại khoảng 50%. Ernst & Young Research, Initial Coin Offerings (ICOs): Các sản phẩm vào năm 2017, cho thấy 86% ICO đã giao dịch dưới giá niêm yết một năm sau đó.
Tuy nhiên, mức độ lạc quan vẫn ở mức cao. Đặc biệt giữa những người ủng hộ trung thành nhiều loại tài sản tiền điện tử. Do đó, chúng tôi khuyến khích phân tích quy mô thị trường mục tiêu và thị phần của từng dự án. Một quan điểm chung về tính diễn biến thị trường dựa trên phân tích kịch bản và các ứng dụng có thể của nó.
Tỷ lệ chiết khấu
Tỷ lệ chiết khấu là một giả định chính trong cách tiếp cận thu nhập. Tuy nhiên, ước tính của họ về đầu tư doanh nghiệp giai đoạn đầu mang tính chủ quan cao. Việc xác định một tỷ lệ chiết khấu thích hợp bằng cách áp dụng mô hình định giá tài sản vốn truyền thống (CAPM) là rất khó. Điều này là do dữ liệu thị trường (ví dụ: beta) không thể quan sát được, vì không có công ty công tương đương nào tồn tại và cần phải có giả định phần bù rủi ro alpha.
Một giải pháp là ước tính tỷ lệ chiết khấu dựa trên tỷ suất sinh lợi tối thiểu mà các VC có thể kiếm được từ dữ liệu khảo sát hoặc lợi nhuận trong báo cáo. Một số quỹ hưu trí lớn nhất ở Hoa Kỳ công bố lượng dữ liệu thu nhập tương đối lớn. Tuy dữ liệu đó có thể không đại diện cho toàn bộ thị trường. Ngoài ra, các chỉ số đo lường hiệu suất đầu tư thay thế thường dựa trên dữ liệu tự báo cáo và do nên các dữ liệu đó có thể chứa các thành kiến, như thiên vị về tỷ lệ sống sót. Ngay cả khi có sẵn dữ liệu tốt, việc ước tính lợi nhuận cần thiết bằng cách sử dụng tỷ lệ hoàn vốn nội bộ (IRR) và MoM, cùng với phân phối lợi nhuận, là rất chủ quan.
Vì dự án scorecard tương tự như cách tương tự như cách tiếp cận thị trường mà chúng tôi đã trích dẫn, chúng tôi đang xem xét một cách tiếp cận thay thế. Thông thường, kỹ thuật này được áp dụng cho một công ty ở giai đoạn đầu như một yếu tố quyết định trực tiếp giá trị cổ phiếu, nhưng chúng tôi tin rằng logic tương tự cũng áp dụng cho các ước tính về tỷ lệ chiết khấu trong phạm vi được quan sát trên thị trường. Lấy tỷ suất sinh lợi của VC làm tỷ lệ chiết khấu có thể được coi là điểm khởi đầu. Các yếu tố định tính sau đó có thể được đánh giá là làm tăng hoặc giảm rủi ro của dự án so với đầu tư VC.
Các yếu tố này có thể bao gồm rủi ro tài trợ (ví dụ: dự án sẽ được tài trợ đầy đủ theo dự kiến không, hay sẽ cần thêm? Nếu có, những rủi ro khi đạt được nguồn vốn cần thiết là gì?), rủi ro sở hữu trí tuệ (ví dụ: có bất kỳ quyền sở hữu và bảo vệ rõ ràng nào đối với tài sản vốn không?) và cam kết trả trước của người tham gia (ví dụ: sự trả trước của người tham gia có thể được coi là để giảm rủi ro thương mại của dự án).
Xem xét cẩn thận về từng dự án
Điều quan trọng là phải xem xét tính chất của từng dự án khi xây dựng định giá theo Phương pháp Tiếp cận Thu nhập. Ví dụ: DAO2.1 và SONM.2.2, cái đầu gần giống một công ty bình thường quản lý bằng blockchain và cái sau yêu cầu phân tích riêng về khả năng tồn tại của nhà phát triển để duy trì các hoạt động doanh nghiệp trong thời gian dài. Điều này sẽ ảnh hưởng đến mô hình hóa rủi ro thất bại trong từng trường hợp.
Đôi lời người dịch
Đối với việc định giá token chứng khoán, dự đoán về tỷ lệ chiết khấu là phần quan trọng nhất. Tuy nhiên, tác giả tin rằng phương pháp này phù hợp hơn với các token thông thường có tính thanh khoản mạnh và các cặp giao dịch với fiat hoặc token thanh khoản cao. Ngoài ra, khi tính toán tỷ suất sinh lợi yêu cầu, lấy tỷ suất lợi nhuận đầu tư của VC làm tỷ lệ chiết khấu thực sự là phương pháp định giá hiệu quả nhất cho các token có tính thanh khoản thấp ở giai đoạn này, nhưng các VC cũng có quy mô vốn khác nhau cũng có tỷ lệ yêu cầu khác nhau. Vì vậy, phương pháp này vẫn có những hạn chế nhất định. Tuy nhiên, đặc điểm rủi ro cao và tính biến động lớn có thể làm giảm hoặc tăng đáng kể giá trị của các tài sản này bất cứ lúc nào, và sự biến động này cũng cần được xem xét khi định giá.
