Lộ trình vay và cho vay (lending & borrowing) phi tập trung thông qua hợp đồng thông minh đang mở đường cho DeFi lật đổ lĩnh vực tài chính truyền thống.
Thế giới DeFi đang dần mở rộng và chiếm một phần đáng kể trong lĩnh vực cho vay tài chính toàn cầu nhờ vào phương thức hoạt động phi tin cậy và khả năng tiếp cận vốn dễ dàng. Khi ngành công nghiệp tiền điện tử đạt quy mô lên đến 2 nghìn tỷ đô la theo vốn hóa thị trường, các sản phẩm và dịch vụ mới đã xuất hiện nhờ vào sự đổi mới đang trên đà phát triển trong công nghệ blockchain.
Lending và borrowing đã trở thành một phần không thể thiếu của hệ sinh thái tiền điện tử, đặc biệt là với sự xuất hiện của DeFi. Đây là một trong những dịch vụ cốt lõi của hệ thống tài chính truyền thống, và hầu hết mọi người đều quen thuộc với các điều khoản dưới hình thức thế chấp, khoản vay cho sinh viên, v.v.
Đối với kiểu lending và borrowing truyền thống, người cho vay sẽ cấp một khoản vay cho người đi vay và thu lại khoản lãi vay giá trị tương đương với rủi ro phải chịu, trong khi đó người đi vay ngược lại cũng phải cung cấp các tài sản như bất động sản, đồ trang sức, v.v., làm thế chấp để có được khoản vay. Một giao dịch như vậy trong hệ thống tài chính truyền thống sẽ được hỗ trợ bởi các tổ chức tài chính như ngân hàng, đây là thực thể thực hiện các biện pháp nhằm mục đích giảm thiểu các rủi ro liên quan đến quá trình cung ứng khoản vay thông qua tiến hành các kiểm tra lý lịch như Xác minh KYC và điểm tín dụng trước khi khoản vay được chấp thuận.
Vay, cho vay và blockchain
Trong hệ sinh thái blockchain, các hoạt động cho vay và đi vay có thể được tiến hành theo một cách phi tập trung, trong đó các bên tham gia có thể giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần bên trung gian hoặc bất kỳ tổ chức tài chính thông qua các hợp đồng thông minh. Hợp đồng thông minh là các mã máy tính tự thực thi sở hữu một logic nhất định, trong đó các quy tắc của giao dịch được nhúng (mã hóa) trong đó. Các quy tắc hoặc điều khoản cho vay này có thể là về lãi suất cố định, giá trị khoản vay hoặc ngày đáo hạn hợp đồng, và chúng sẽ được thực hiện một cách tự động khi điều kiện nhất định được đáp ứng.
Các khoản vay được nhận bằng cách cung cấp tài sản tiền điện tử làm thế chấp trên nền tảng DeFi để đổi lấy các tài sản khác. Người dùng có thể gửi tiền của họ vào hợp đồng thông minh giao thức DeFi và trở thành người cho vay. Đổi lại, họ được quyền phát hành native token cho giao thức, chẳng hạn như cTokens cho Compound, aTokens cho Have hoặc Dai của MakerDao. Các token này đại diện cho khoản tiền gốc và số tiền lãi mà có thể được hoàn trả lại sau này. Người vay cung cấp tài sản tiền điện tử làm tài sản thế chấp để đổi lấy các tài sản tiền điện tử khác mà họ muốn vay từ một trong các giao thức DeFi. Thông thường, các khoản vay được thế chấp vượt mức nhằm bù đắp cho chi phí không mong đợi và rủi ro liên quan đến hoạt động tài trợ phi tập trung.
Vay, cho vay và TVL
Một cá nhân có thể vay và cho vay thông qua nhiều nền tảng khác nhau trong thế giới phi tập trung, nhưng có một cách để đánh giá hiệu suất của một giao thức và chọn giao thức phù hợp là thông qua quan sát chỉ số Tổng giá trị bị khóa (TVL) trên các nền tảng đó. TVL là thước đo tài sản được stake trong hợp đồng thông minh và là một chỉ số quan trọng được sử dụng để đánh giá quy mô đón nhận của thị trường đối với các giao thức DeFi vì TVL càng cao, giao thức càng trở nên an toàn.
Các nền tảng hợp đồng thông minh đã trở thành một phần chủ chính của hệ sinh thái tiền điện tử và giúp việc vay và cho vay dễ dàng hơn nhờ vào tính hiệu quả có được từ chi phí giao dịch thấp hơn, tốc độ thực hiện cao hơn và thời gian xử lý cho các thanh toán nhanh hơn. Ethereum được sử dụng như một nền tảng hợp đồng thông minh thống trị trên thị trường và cũng là blockchain đầu tiên giới thiệu các hợp đồng thông minh. TVL trong các giao thức DeFi đã tăng hơn 1.000% từ chỉ 18 tỷ đô la vào tháng 1 năm 2021 lên hơn 110 tỷ đô la vào tháng 5 năm 2022.
Ethereum chiếm hơn 50% TVL với tổng giá trị 114 tỷ đô la theo DefiLlama. Nhiều giao thức vay và cho vay DeFi được xây dựng dựa trên Ethereum bởi do lợi thế của người đi trước. Tuy nhiên, các blockchain khác, chẳng hạn như Terra, Solana và Near protocol, cũng đã gia tăng sự lôi kéo người dùng do những lợi thế nhất định so với Ethereum như phí thấp hơn, khả năng mở rộng cao hơn và khả năng tương tác cao hơn.
Các giao thức DeFi trên Ethereum như Aave và Compound là một vài trong số các nền tảng cho vay DeFi nổi bật nhất. Một giao thức mà đã phát triển rất đáng kể trong năm qua là Anchor, chạy trên blockchain Terra. Các giao thức cho vay DeFi hàng đầu dựa trên TVL có thể được nhìn thấy thông qua biểu đồ bên dưới.
Tính minh bạch được cung cấp bởi các nền tảng DeFi là chưa từng có ở bất kỳ tổ chức tài chính truyền thống nào, đồng thời cho phép việc truy cập không cần yếu tố phê duyệt, ngụ ý rằng bất kỳ người dùng nào có ví tiền điện tử đều có thể truy cập các dịch vụ từ bất kỳ nơi nào trên thế giới.
Tuy nhiên, tiềm năng phát triển của dịch vụ cho vay DeFi là rất lớn và việc sử dụng ví tiền điện tử Web3 cũng đảm bảo rằng những người tham gia DeFi duy trì việc nắm giữ tài sản của họ và có toàn quyền kiểm soát dữ liệu của họ nhờ bảo mật mật mã học được cung cấp bởi kiến trúc blockchain.
Theo Neeraj Khandelwal
