Một trong những mô tả yêu thích của tôi về Bitcoin đến từ lời tiên tri tuyệt vời của Andreas Antonopoulos. Anh ấy gọi nó là “chuột cống”. Sự so sánh thẳng thắn của Antonopoulos thực sự là một biểu hiện của sự tôn trọng. Ý của anh ấy là Bitcoin có khả năng sinh tồn cao, việc tiếp xúc với các mối đe dọa đã cho phép nó phát triển sức đề kháng mạnh mẽ với chúng, giống như việc con người tiếp xúc với vi khuẩn giúp phát triển hệ thống miễn dịch. Nó đã phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng – từ Mt. Gox đến lệnh cấm khai thác của Trung Quốc – và sau mỗi cuộc khủng hoảng nó lại vươn mình mạnh mẽ hơn, với tỷ lệ băm mở rộng, an ninh kinh tế được nâng cao, số lượng người dùng ngày càng tăng, chi phí giao dịch giảm và xử lý hiệu quả hơn.
Theo nhiều cách, hệ sinh thái vô định hình, không người lãnh đạo giúp thúc đẩy Bitcoin phát triển là hiện thân của ý tưởng về một hệ thống “kháng thương” của Nassim Taleb (mặc dù Taleb gần đây đã trở thành một nhà phê bình Bitcoin nổi tiếng). Nó cung cấp một lý do chính đáng để tin rằng Bitcoin sẽ một lần nữa phục hồi mạnh mẽ hơn từ những thất bại gần đây trên thị trường tiền mã hóa.
Những người mang niềm tin mãnh liệt sẽ nói với bạn rằng độ bền của Bitcoin một phần lớn là nhờ vào việc nó khó thay đổi giao thức. Như chúng ta đã học được từ các cuộc chiến về kích thước block, khi một chiến dịch vận động hành lang của các nhóm lợi ích không tìm được sự hỗ trợ để tăng dung lượng dữ liệu của Bitcoin, thì cần phải có sự đồng thuận cao giữa cả người dùng và thợ đào để thông qua những thay đổi code đáng kể. Điều đó mang lại cho hệ thống sự chắc chắn và tạo niềm tin vào sự khan hiếm mà nó hứa hẹn mang lại.
Dù vậy, vẫn quá ngây thơ nếu nghĩ rằng Bitcoin hoàn toàn bất khả xâm phạm trước các mối đe dọa từ bên ngoài. Trên thực tế, một công nghệ đặc biệt vốn ít được chú ý nay lại trở nên lớn mạnh hơn bao giờ hết: công nghệ lượng tử. Và trong trường hợp này, đặc tính “khó thay đổi” của Bitcoin có thể sẽ là một lỗi chứ không phải một tính năng.
Xuất hiện sau một thời gian dài chuẩn bị
Điện toán lượng tử đã ra đời và còn trong giai đoạn hoàn thiện qua bốn thập kỷ, tuy nhiên chỉ bị trì hoãn vì thách thức lớn về mặt kỹ thuật mang tính phức tạp cao, như một chướng ngại vật đến khi nó có thể đạt được loại sức mạnh siêu máy tính ở quy mô lớn mà nó hứa hẹn. Quá trình chậm chạp đó là lý do tại sao một số người, bao gồm rất nhiều người trong ngành công nghiệp tiền mã hóa, tin rằng nó sẽ không bao giờ có thể hoàn thiện.
Nhưng gần đây, các nhà khoa học máy tính đã phát hiện ra cách sử dụng các kỹ thuật tính toán của lĩnh vực này cùng với các đơn vị xử lý đồ họa (GPU). Họ thấy trước được những công dụng mạnh mẽ mà không cần phải đợi đến khi máy tính lượng tử phát triển toàn diện.
Điều đó đã làm dấy lên sự phấn khích xung quanh những khả năng được đặt ra bằng cách xử lý nhanh chóng các bộ dữ liệu khổng lồ, nhằm đẩy nhanh nghiên cứu vào các lĩnh vực như công nghệ pin. Nó cũng làm dấy lên lo ngại về các hệ thống mã hóa mà nền kinh tế kỹ thuật số của chúng ta phụ thuộc vào, vì nó có nguy cơ bị phá vỡ bởi những kẻ tấn công sử dụng các công cụ lượng tử.
Vì vậy, các nhà khoa học đang cùng nhau làm việc để phát hành một bộ tiêu chuẩn mở mang tên “mật mã hậu lượng tử” để “kháng tác nhân lượng tử” cho các hệ thống máy tính của chúng ta. Một bài báo gần đây trên tạp chí Nature của một nhóm các nhà khoa học này đã đưa ra một chiến lược chuyển đổi được hỗ trợ bởi Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Hoa Kỳ (NIST) và các đối tác nước ngoài của nó.
Một bản ghi nhớ của chính quyền Biden vào tháng trước đã phác thảo “các bước quan trọng cần thiết để duy trì lợi thế cạnh tranh của quốc gia trong khoa học thông tin lượng tử (QIS), đồng thời giảm thiểu rủi ro của máy tính lượng tử đối với không gian mạng, kinh tế và an ninh quốc gia”. Nội dung còn chỉ đạo “các hành động cụ thể để các cơ quan thực hiện khi Hoa Kỳ bắt đầu quá trình kéo dài nhiều năm để chuyển các hệ thống máy tính dễ bị tấn công sang mật mã kháng lượng tử”.
Một trong những nhà khoa học đứng đằng sau sự thúc đẩy này là Jack Hidary, Giám đốc điều hành của Sandbox AQ, hiện đang thực hiện sứ mệnh thuyết phục các cộng đồng nhà phát triển tiền mã hóa bắt đầu quá trình dài hạn chuyển đổi sang các tiêu chuẩn hậu lượng tử trước khi các giao thức blockchain của họ trở nên vô dụng.
“Quá trình thay đổi tất cả các blockchains này có thể mất 4 hoặc 5 năm và đó là một phần của việc nhận thức về lý do tại sao chúng ta phải bắt đầu quá trình này ngay bây giờ”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn diễn ra trong số đặc biệt tên 'Diễn đàn Kinh tế Thế giới' của Money Reimagined podcast vào tuần trước.
Hidary cho biết: Sự bền bỉ của Bitcoin không đủ để bảo vệ nó trong vụ này. Mặc dù hệ thống cặp key khóa của nó được xây dựng dựa trên mật mã Elliptic Curve (ECC), một tiến bộ vượt bậc so với hệ thống RSA phổ biến đối với mật mã khóa công khai được sử dụng trong hầu hết các hệ thống mã hóa, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng EEC sẽ không thể cản nổi xử lý lượng tử.
Điều đó có nghĩa là bên thứ ba có thể sử dụng phép tính lượng tử siêu nhanh "brute force" để nhanh chóng phát hiện ra khóa cá nhân mà bạn bí mật bảo vệ để mở khóa và giao dịch với bitcoin được tham chiếu trên blockchain công khai.
Cần hành động ngay, hay là chần chừ rồi mất trắng?
Liệu các nhà phát triển blockchain có tham gia?
Để nâng cấp code trong trang web do công ty sở hữu, tất cả những gì cần thiết là Giám đốc điều hành hoặc Giám đốc công nghệ ra lệnh cho nhân viên của họ tiến hành làm điều đó. Nhưng bạn không thể thuận lợi thay đổi một giao thức mã nguồn mở, phân tán rộng rãi, phi tập trung với giá trị phụ thuộc vào mạng lưới người dùng trừ khi có đủ sự chấp thuận thay đổi từ số lượng lớn người tham gia.
Dẫu biết không chỉ là từ các cuộc chiến về kích thước block mà còn từ việc các bản nâng cấp ít gây tranh cãi hơn như Taproot cũng phải mất quá lâu để được thông qua, khiến việc tìm kiếm sự đồng thuận trong Bitcoin có thể đặc biệt khó khăn và tốn thời gian – một phần vì có quá nhiều tiền đang bị đe dọa.
Người ta sẽ nghĩ rằng nếu những tiến bộ máy tính này gây ra loại mối đe dọa hiện hữu này, thì sự thay đổi sẽ xảy ra nhanh chóng. Theo tâm lý thông thường thì mọi người sẽ bảo tồn thứ gì đó mà họ đã đầu tư vào.
Nhưng việc nâng cấp như vậy đòi hỏi nhiều thứ hơn là chỉ một vài dòng mã. Nó có nghĩa là đại tu toàn bộ nền tảng mật mã và yêu cầu sự tham gia của tất cả những người chơi trong nền kinh tế Bitcoin. Sẽ mất rất nhiều cuộc họp và rất nhiều tranh luận trên Twitter và IRC để thu hút mọi người tham gia. Khả năng sẽ có rào cản từ luồng ý kiến chống lại sự thay đổi của Bitcoin.
Một điều không thể tránh khỏi là một số người sẽ tin tưởng vào những lời cảnh báo và hứa hẹn mà những nhà khoa học này đưa ra. Các công ty như Hidary’s đang cung cấp các dịch vụ để giải quyết những vấn đề này cho các nhà phát triển blockchain. Việc sửa chữa này có khẩn cấp như anh ta tuyên bố không? Chỉ cần nghĩ đến những cuộc tranh luận cãi vã, những lời buộc tội và những thuyết âm mưu có khả năng xảy ra là đã đủ đau đầu.
Sự thật là không ai biết sẽ mất bao lâu để lượng tử trở nên tiên tiến và có đủ khả năng gây ra mối đe dọa cho các blockchain. Nhưng liệu cộng đồng có đủ thời gian để thong thả chờ xem ngày đó khi nào mới đến hay không?
Theo Michael J. Casey
