DeFi là lĩnh vực lớn nhất và lâu đời nhất trong không gian tiền điện tử. Vốn hóa thị trường (không bao gồm stablecoin) khoảng 70 tỷ đô la, tương đương 10% thị trường L1. Với vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp tiền điện tử, hiểu về DeFi và sự phát triển của nó mang lại kinh nghiệm nền tảng có giá trị cho ngành công nghiệp tiền điện tử.
Những ý chính:
- DEX là lĩnh vực DeFi có tổng doanh thu cao nhất, chiếm gần một nửa tổng doanh thu DeFi.
- Mặc dù các Lending protocol có TVL nhiều hơn gần 25% so với DEX, nhưng chỉ kiếm được gần một phần tư doanh thu và do đó lợi nhuận trên mỗi đơn vị TVL ít hơn đáng kể.
- Sàn Perpetual đang nổi lên như một cơ chế đòn bẩy ưa thích của người dùng so với thị trường tiền tệ. Khối lượng giao dịch trên các sàn giao dịch Perpetual tăng 20% so với đầu năm trong khi khối lượng cho vay giảm gần 50%.
- Do cấu trúc vốn của chúng, các giao thức phái sinh mang lại doanh thu gấp 4–9 lần trên TVL so với phần còn lại trong DeFi.
Các giao thức Liquid Staking (ví dụ: Lido) là lĩnh vực phát triển nhanh nhất về TVL, tăng hơn 50% trong 90 ngày qua trong khi DEX và Lending đều giảm hơn 14%.
DeFi chia ra như hình dưới đây:
Lớp dưới: Public chain Layer
Lớp dưới cùng của hệ sinh thái DeFi là lớp public chain. Các hợp đồng thông minh như Ethereum, Solana và Avax cung cấp cơ sở hạ tầng cho DeFi hoạt động. Ngoài ra, còn có các tiện ích mở rộng giúp tăng tốc độ và hiệu quả của các giao dịch cơ bản. Các công cụ này cung cấp cho các ứng dụng DeFi quyền truy cập API vào mạng, dữ liệu và thậm chí cả tính thanh khoản.
Lớp giữa: DeFi Layer
Lớp lõi DeFi nằm ở giữa và tạo nên giá trị chính của DeFi ngày nay. DEX, cho vay, phái sinh và stablecoin là cốt lõi của DeFi. Mỗi lớp có mô hình kinh doanh và hiệu quả khác nhau. Nguồn thu chủ yếu của DeFi là ở lớp này. Vì lớp này là nền tảng của DeFi, nên hiểu các mô hình doanh thu là bước đầu tiên để nắm vững khung DeFi.
Lớp trên: Aggregation Layer
Bên trên lớp lõi DeFi là lớp tập hợp. Lớp này chia thành hai phe. Nguồn cung là tập hợp các quỹ vào một nhóm duy nhất, sau đó được phân phối cho các dự án khác. Ví dụ: yield aggregator. Demand side thì tập trung vào yêu cầu của người dùng như là giao dịch DEX. Nhu cầu của người dùng sẽ được tổng hợp hoặc gửi đến các DeFi khác để thực hiện giao dịch.
Phân loại
TVL được sử dụng để đo lường tầm quan trọng của trong hệ sinh thái DeFi. Dựa trên TVL và mức thu nhập thì có thể đánh giá các DeFi nào tốt hơn. Ngoài ra DeFi còn được chia ra thành: Lending, synthetic assets, hợp đồng perpetual và option.
DEX
Hiện đang được sử dụng nhiều nhất trong thị trường vì đầu cơ sinh lời trong thị trường này rất cao. Phí giao dịch của DEX chiếm khoảng 3-100 BPS (basic points). Số tiền thu được từ phí giao dịch của DEX bằng tất cả các doanh thu khác trong ngành cộng lại.
DEX giúp cho các LP cung cấp thanh khoản để đổi lại một khoản phí giao dịch. So với giao thức cho vay, TVL của DEX ít hơn khoảng 1/3, nhưng thu nhập thu được gấp gần 4 lần.
Mặc dù tỷ suất sinh lợi của DEX tương đối cao, nhưng lại dao động nhiều hơn, ít ổn định hơn. Doanh thu của DEX có nhiều biến động do trị trường thay đổi, đã giảm trong 90 ngày qua.
Lending
TVL các dự án cho vay gần bằng 1/2 TVL DeFi (44%). Tiền ký quỹ trong hợp đồng vay được sử dụng làm tài sản thế chấp cho khoản vay, tức là người đi vay cần ký quỹ nhiều tài sản hơn khoản vay. Lending Protocol là một hệ thống thanh toán an toàn nhưng không hiệu quả.
Nếu khoản vay vượt quá tài sản thế chấp, tiền ký quỹ (tài sản đảm bảo) sẽ được thanh lý để trả nợ. Mặc dù điều này sẽ giữ cho hệ thống tổng thể ổn định, nhưng kém về hiệu quả sử dụng vốn. Để tăng doanh thu được như DEX thì các dự án phải bù vốn.
Trong quá khứ, người dùng đã chấp nhận những bất cập của lending protocol vì nó là nguồn duy nhất của đòn bẩy on-chain. Kể từ đầu năm, tỷ lệ [khối lượng giao dịch theo giao thức perpetual / tổng số phát hành giao thức cho vay (luân phiên trong 30 ngày)] đã tăng gấp đôi và hiện đang ở mức cao nhất mọi thời đại.
Staking
Liquid staking và PoS chain được tích hợp. Liquid Staking không phải là một vấn đề trực tiếp của token tới các node validator mà có thể dẫn đến mất vị thế trong DeFi. User có thể stake để nhận staking reward và derivative token.
Lido sở hữu gần 90% thị phần. Doanh thu đến từ việc chia nhỏ phần thưởng staking của dự án ban đầu.
Liquid staking có TVL phát triển nhanh nhất vì tin việc hợp nhất Ethereum sắp xảy ra và sự phát triển của mạng PoS mới nổi như Terra. Liquid staking đã tăng hơn 50% trong 90 ngày qua.
Công cụ tổng hợp doanh thu
Một người dùng nạp tiền vào một dự án. Sau đó giao thức này chuyển tiền vào các dự án ở lớp giữa như là DEX, thị trường lending và liquid staking và lợi nhuận cuối cùng phụ thuộc vào các dự án đó cung cấp. Tuy nhiên phần thưởng là token dự án nên có thể sẽ mang lại lợi nhuận lớn hơn.
Ngoài doanh thu thông thường, các dự án còn phát thưởng cho người dùng dưới dạng token quản trị. Công cụ tổng hợp lợi nhuận bán các token ngay lập tức để tăng vị thế trong khoản đầu tư ban đầu. Đây là một quy trình lãi kép vì quy mô của phần thưởng thường gắn liền với số tiền đầu tư.
Thu nhập của lớp này chủ yếu đến từ nhu cầu vay vốn và giao dịch. Nên yield aggregators dài hạn chỉ có thể hưởng lợi từ quá trình này. Đầu tư quá nhiều vốn sẽ không làm tăng nhu cầu nên không thể thu được nhiều lợi nhuận hơn.
Synthetic Asset
Không phải tài sản nào cũng -chain càng không thể trên cùng 1 chain. Người dùng gửi tiền gửi của họ trên giao thức tổng hợp, sau đó được chuyển thành tài sản tương ứng. Bất kỳ tài sản nào (cho dù là cổ phiếu hay token nào) cũng đều được mint.
Synthetic protocols hỗ trợ cho protocol khác. Ví dụ: Synthetix hỗ trợ cho Kwenta. Kwenta là một giao thức hợp đồng vĩnh viễn được triển khai trên Optimism. Kwenta có thể truy cập thanh khoản từ Synthetix, cho phép Kwenta hoàn thành một số giao dịch với slippage thấp.
Synthetix kiếm doanh thu từ việc swap trên nền tảng của nó. Tuy nhiên, so với các ngành khác, khó có thu nhập cao vì số lượng tài sản tổng hợp tương đối ít. Cả tỷ lệ tài sản thế chấp cao và tỷ lệ chấp nhận thấp hiện tại đã làm ảnh hưởng tới tốc độc thâm nhập vào thị trường. Tuy nhiên mọi thứ sẽ thay đổi nếu các ứng dụng L2 của Kwenta thu hút ngày càng nhiều người dùng. Có một số dấu hiệu cho thấy Synthetic Asset có tăng trưởng doanh thu nhanh nhất.
Hợp đồng vĩnh viễn (Perpetual Contracts):
Tài sản được giao dịch nhiều nhất trên CEX là một sản phẩm phái sinh được gọi là hợp đồng vĩnh viễn. Hợp đồng này phổ biến vì dễ dùng giống như mua bán một đồng coin bình thường.
Hợp đồng vĩnh viễn đã phát triển đáng kể kể từ quý 3 năm 2021. Các giao thức như dYdX, Perpetual Protocol, v.v. cho các trader có thể truy cập các sản phẩm này mà không cần sự cho phép. Tương tự như DEX spot, thời gian giao dịch rất nhanh.
Khác với spot DEX thì hợp đồng này sử dụng đòn bẩy (margin) để giao dịch với lợi nhuận gấp nhiều lần. Do đó, tỷ suất sinh lợi trên tài sản (ROA) của các giao thức vĩnh viễn cao hơn đáng kể so với các DeFi khác. Về cơ bản, doanh thu trên mỗi đơn vị TVL của các thỏa thuận vĩnh viễn gần 10 lần so với DEX và hơn 40 lần so với các thỏa thuận cho vay.
Hợp đồng Option
Tăng trưởng của các hợp đồng Option này bắt đầu chậm lại. Trong khi đây là sản phẩm phổ biến nhất của Robinhood. Các nhà đầu tư bán lẻ thích các hình thức đòn bẩy khác, chẳng hạn như hợp đồng vĩnh viễn. Nhưng gần đây ngày càng có nhiều sự quan tâm đến các vault phi tập trung. DOV nhận một số tiền để bảo đảm các hợp đồng thông minh, sau đó bán cho bên khác, người mua trả một khoản phí bảo hiểm, khoản phí này sẽ được gửi lại cho DOV dưới dạng doanh thu.
Số tiền thu được sẽ trở thành doanh thu của dự án. Giao thức thường cắt bớt số tiền thu được và cũng có thể tính phí các khoản nạp vào.
Về hiệu quả sử dụng vốn, các Option có thể đứng thứ 2. Mỗi đơn vị TVL có thể mang lại lợi nhuận gấp bốn lần. Mặc dù lợi nhuận có vẻ cao, nhưng cũng cần lưu ý rằng DOV là công ty tạo ra doanh thu thấp thứ hai được đề cập trong báo cáo này và sẽ phải chờ nhu cầu tăng của Option để mở rộng cơ sở doanh thu.
Tương lai ngành
Layer2, multi-chain và mô-đun bắt đầu định hình lại DeFi. DEX vẫn có thể tiếp tục thống trị không gian DeFi, không chỉ chiếm gần một nửa doanh thu DeFi mà còn thu hút ngày càng nhiều TVL.
Các hợp đồng Perpetual đang ăn sâu vào thị phần của lending. Tỷ lệ [Khối lượng giao dịch của các hợp đồng Perpetual /Tổng số tiền cho vay của hợp đồng cho vay (luân phiên trong 30 ngày)] nói lên điều này.
Bài viết phân tích đang nói một chuỗi độc quyền như Ethereum. Tuy nhiên, khi nhiều chuỗi tham gia hơn trong tương lai, tính thanh khoản của ngành DeFi có thể mang lại những thay đổi mới. Ví dụ: V3 của Aave có thể cung cấp tính thanh khoản tức thì cho người dùng chuỗi chéo.
