“Điều khiến tôi chọn Sui là vì nó có một định hướng phát triển rõ ràng, điều mà không phải tất cả các blockchain đều có.” Nhà sáng lập dự án trong hệ sinh thái Sui đã chia sẻ.
Một nhà phát triển đã xây dựng trong hệ sinh thái Sui gần hai năm đánh giá rằng: “Ngôn ngữ Move mà Sui sử dụng mang đến cho tôi cảm giác như một ngôn ngữ xuất phát từ các công ty lớn, rất chuẩn mực và giảm bớt khó khăn cho người mới bắt đầu, giúp các nhà phát triển học nhanh hơn.” Đây chỉ là một trong số những đặc điểm nổi bật của Sui.
Trong quá trình phát triển, Sui có rất nhiều đặc điểm và phong cách khác biệt, những thứ mà không blockchain nào khác có được. Ví dụ như, Sui cung cấp Grant (khoản tài trợ) cho nhiều dự án bằng USD thay vì bằng token của họ; Sui yêu cầu nghiêm ngặt các dự án nhận Grant phải có sự tách biệt thương hiệu với Sui chính thức; và quyết tâm mạnh mẽ của Sui trong việc tiến vào lĩnh vực game.
Những điều này đã khiến Sui trở thành một blockchain độc đáo trong ngành công nghiệp tiền điện tử.
Kể từ tháng 9, giá token Sui và TVL (Tổng giá trị khóa) đã tăng mạnh, thu hút sự chú ý rộng rãi từ cộng đồng tiền điện tử, có thể nói Sui hiện là một trong những blockchain được quan tâm nhất. Trong vòng chỉ một tháng, TVL của Sui đã tăng từ 600 triệu USD lên 1 tỷ USD, gần gấp đôi. Giá token Sui cũng tăng từ 0,8 USD lên đến 2 USD trong hơn một tháng, với mức tăng cao nhất gần gấp ba lần. Một số người trong ngành đã gọi Sui là “kẻ giết chết Solana.”
Vậy tại sao Sui lại tăng trưởng nhanh như vậy, ai đứng sau sự tăng trưởng này? Sui khác biệt như thế nào so với các blockchain khác, và có những ứng dụng đổi mới nào? Tăng trưởng của Sui là hiện tượng dài hạn hay chỉ là hành vi đầu cơ ngắn hạn?
Sui độc đáo
Sui là một hiện tượng đặc biệt trong ngành công nghiệp tiền điện tử, với nhiều hành vi biểu hiện rõ sự khác biệt.
Công ty đứng sau Sui là Mysten Labs, với CEO Evan Cheng, người lớn lên tại thành phố Cao Hùng, miền nam Đài Loan. Năm 2005, ông gia nhập Apple, và đến năm 2017, ông chuyển sang làm Giám đốc kỹ thuật ngôn ngữ lập trình tại Facebook, nơi ông dẫn dắt một nhóm những người đam mê tiền điện tử trong nội bộ công ty.
Sau một thời gian, ông trở thành người đứng đầu phát triển nền tảng Libra, đẩy mạnh việc phát triển ngôn ngữ Move. Mysten Labs có nhiều nhà đồng sáng lập, chẳng hạn như Adeniyi Abiodun và Sam Blackshear, đều đến từ dự án Libra của Facebook. Kinh nghiệm làm việc trong các dự án nổi tiếng từ các công ty lớn đã được “di truyền” một cách tự nhiên vào Sui.
Đặc điểm đầu tiên của Sui là tập trung vào lĩnh vực trò chơi.
Trong một cuộc phỏng vấn với Grayscale vào tháng này, Adeniyi, một trong những nhà đồng sáng lập, đã nói: “Chúng tôi đã chọn ngành công nghiệp trò chơi vì nó thường là nơi sớm áp dụng công nghệ, thúc đẩy sự phát triển của AI và điện toán hiệu năng cao. Do đó, Sui tập trung giải quyết vấn đề quyền sở hữu trong trò chơi và đã thu hút thành công rất nhiều nhà phát triển trò chơi, bao gồm ba công ty niêm yết lớn nhất Hàn Quốc là Nhan Net, Marble, FNC và NCSoft. Hiện đã có khoảng 75 nhà phát hành phát triển ứng dụng trên Sui.” Trong khi đó, cách đây một năm, Sui chỉ ký hợp đồng với 30 studio phát triển.
CEO Evan Cheng cũng có cùng quan điểm. Ông đã nhiều lần đề cập đến thiết bị chơi game của Sui là SuiPlay trong các bài đăng trên Twitter và các cuộc đối thoại video. Trong vài tuần gần đây, cả SuiPlay và meme hàng đầu trên Sui là FUD đều hứa sẽ thưởng và airdrop cho những người sở hữu SuiPlay.
Đặc điểm thứ hai của Sui là rất coi trọng tính tuân thủ.
Web3 vốn đề cao văn hóa phi tập trung và không cần xin phép, và hầu hết các tổ chức Web3 không quan tâm nhiều đến việc tuân thủ. Nhưng Sui là một ngoại lệ.
Một người làm việc gần gũi với Mysten Labs đã chia sẻ rằng quy trình tuân thủ nội bộ của Mysten Labs rất nghiêm ngặt, thậm chí giống như các công ty lớn trong Web2.
Một nhà khởi nghiệp trong hệ sinh thái Sui cho biết: “Sui cấp grant cho các dự án bằng USD chứ không phải token Sui, điều này khiến tôi rất ngạc nhiên.” “Ngoài ra, Sui yêu cầu rất nhiều giấy tờ phức tạp, cần KYC, tài khoản và mất rất nhiều thời gian để nhận được grant.”
Hầu như tất cả những người tôi gặp trong hệ sinh thái Sui đều nói về đặc điểm nổi bật này của Sui: sự chú trọng vào tuân thủ.
Sau khi trò chuyện với nhiều người làm việc trong hệ sinh thái Sui, tôi mới hiểu rằng điều này có liên quan mật thiết đến chiến lược của Sui. Một người làm việc trong ngành cho biết, ông tin rằng với những dự án đã được Sui chính thức công nhận như Cetus, Scallop, người dùng không cần lo lắng về việc dự án sẽ biến mất, vì Sui sẽ chịu trách nhiệm bảo đảm.
Chiến lược này hoàn toàn khác với nhiều chuỗi khối khác. Ví dụ, Blast rõ ràng tuyên bố rằng nếu có vấn đề với bất kỳ dự án nào trên hệ sinh thái của họ, họ sẽ không chịu trách nhiệm. Còn Sui và Blast là hai thái cực khác nhau. Blast hoàn toàn không chịu trách nhiệm, trong khi Sui yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt, tạo ấn tượng rằng nếu dự án được Sui công nhận, người dùng không cần quá lo lắng về việc bị rug.
Đặc điểm thứ 3: Hợp tác với các tổ chức lớn trong Web2 để đạt được sự chấp nhận đại chúng
Điều này phản ánh một vấn đề chiến lược quan trọng, và cũng là đặc điểm thứ ba của Sui, đó là mục tiêu của Sui là hợp tác với các tổ chức lớn trong Web2 để đạt được sự chấp nhận đại chúng. Nhiều tổ chức truyền thống không cho phép hợp tác với các tổ chức có vết nhơ. Đối với các tổ chức lớn trong thế giới truyền thống, đây là điều phải làm.
Điều này cũng giải thích một số hiện tượng, ví dụ như Sui và ba nhà sáng lập của họ hầu như không tham gia vào văn hóa CX Meme, điều này dường như không hợp lý. Bởi vì cả Jesse, nhà sáng lập Base, và Toly, nhà sáng lập Solana, đều ủng hộ văn hóa Meme. Nhưng Sui không hoặc hiếm khi làm điều này, vì họ không muốn có bất kỳ hành động nào có thể bị coi là vết nhơ trong mắt các tổ chức truyền thống, ảnh hưởng đến cơ hội hợp tác với các tổ chức lớn đó.
Sự phát triển khác biệt của Sui: Tuân thủ ở Mỹ, thịnh vượng trong hệ sinh thái Trung Quốc
Sui là một blockchain hướng đến tuân thủ tại Mỹ, với sự hợp tác sâu rộng với các công ty game nổi tiếng toàn cầu. Tuy nhiên, điều thú vị là phần lớn các dự án DeFi hàng đầu trên Sui lại do các nhà khởi nghiệp người Trung Quốc dẫn dắt, ví dụ như Cetus, Scallop.
“70% thậm chí trên 80% các dự án DeFi do người Trung Quốc khởi nghiệp,” Chen, một nhà sáng lập dự án trong hệ sinh thái Sui, nhận xét.
Chen cho rằng điều này có thể liên quan đến định hướng phát triển rõ ràng của Sui. Khi một hệ thống đã có định hướng cụ thể, các nhà khởi nghiệp người Trung Quốc thường vượt trội về tốc độ và hiệu quả so với các nhóm đến từ châu Âu hoặc Mỹ.
Chen cũng thảo luận về sự so sánh giữa Sui và các blockchain khác sử dụng ngôn ngữ Move. Hiện tại có hơn 20 blockchain dựa trên Move, trong đó có ba blockchain trực tiếp từ đội ngũ của Facebook là: Aptos, Sui, và Linera. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là Sui và Aptos, hai blockchain đang cạnh tranh vị trí dẫn đầu trong hệ sinh thái Move. Các nhà phát triển thường so sánh giữa hai blockchain này.
“Theo quan điểm chủ quan của tôi, các bài đăng của Sui thường tập trung vào cập nhật về kỹ thuật và tính năng sản phẩm, trong khi Aptos có vẻ ít chú trọng vào điều này hơn và thay vào đó tập trung vào các hoạt động sự kiện,” Chen chia sẻ, nhấn mạnh một sự khác biệt nhỏ giữa Sui và Aptos.
Sui có mục tiêu rõ ràng: phát triển game và hợp tác với các công ty lớn trong lĩnh vực Web2. Nhưng đối với những người khởi nghiệp trong hệ sinh thái Sui không hướng đến game hoặc không có mối liên hệ với các tổ chức lớn, điều này dường như không ảnh hưởng đến niềm tin phát triển của họ trên Sui. Theo Chen, đội ngũ sáng lập của Sui có một hướng đi cụ thể, thay vì phát triển không định hướng như nhiều blockchain khác, điều này giúp cho những người xây dựng trong hệ sinh thái không bị lạc lối.
Một số người trong ngành cho rằng Sui là một blockchain có mục tiêu rất rõ ràng. Điều này khác biệt với nhiều blockchain khác, thường không có định hướng phát triển hoặc không rõ ràng. Chính đặc điểm này đã mang lại nhiều thay đổi tích cực cho hệ sinh thái của Sui.
Trong năm đầu tiên, Sui tập trung vào phát triển DeFi; trong tương lai, Sui sẽ hợp tác với các tổ chức lớn trong lĩnh vực Web2; Sui sẽ tập trung phát triển game; và Sui sẽ trở thành một blockchain tuân thủ pháp lý nhất. Một người trong ngành đã tóm tắt lộ trình phát triển của Sui: đơn giản, tập trung và rõ ràng.
