Việc ra mắt USN có giúp Near thành công?

Kể từ tháng 4, ngày càng nhiều tin tức về Near Protocol rộ lên, bao gồm khoản tài trợ 350 triệu đô la mới hoàn thành và sự ra mắt stablecoin USN sắp tới.

Ngày 12/4, Chain Tea House cũng phát hành một bài báo giới thiệu trước về USN, stablecoin chính thức của hệ sinh thái Near với tỷ suất hoàn vốn hàng năm 20% và cách hoạt động dựa trên UST của Terra.

Những tin tức tích cực trên đã thúc đẩy tổng giá trị vốn hóa của NEAR tiếp tục tăng. Đáng chú ý, dữ liệu của Near Protocol luôn ở mức khiêm tốn dù xét về mặt kỹ thuật, nền tảng này không hề kém cạnh Ethereum. Trong khi Ethereum chỉ có thể mở rộng sharding sau khi cập nhật Fangfang 2.0, Near thậm chí đã tiến xa hơn nhiều.

Tại sao Near vốn được vận hành từ tháng 10/2020, đến bây giờ mới được khai thác trên thị trường? Liệu rằng sự ra mắt của USN là một tính hiệu tích cực hay báo hiệu một tương lai mù mịt sắp tới?

Tín hiệu tích cực

Năm 2017, NEAR là một dự án máy học với tên gọi NEAR.ai do Alexander Skidanov và Illia Polosukhin khởi lập. Ban đầu, họ không muốn trực tiếp nghiên cứu một public chain mà dự định triển khai dự án trên một chain phù hợp, song họ nhận thấy không có chain nào đáp ứng đủ nhu cầu của họ. Sau khoảng thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2018 đến 13/10/2020, Near Protocol chính thức ra mắt.

Near thuộc blockchain layer 1 và sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (POS) giống như các public chain khác. Tuy nhiên, điểm khác biệt là Near chỉ cần đến một giải pháp duy nhất để mở rộng quy mô. "Nightshade" cho phép Near mở rộng khả năng xử lý giao dịch tuyến tính thông qua tăng số lượng shard, giúp Near luôn có thể đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng tăng.

Near gần như hoàn thiện về tính kỹ thuật. Kể từ tháng 1/2022, khả năng xử lý giao dịch mỗi giây (TPS) của nền tảng đã đạt đến con số 100.000. Trong khi đó, Solana và Polkadot chỉ xử lý được lần lượt 65.000 và 1.000 giao dịch trong cùng khoảng thời gian. Về phần Ethereum, nền tảng chỉ có thể đạt được khối lượng giao dịch tương tự sau khi hoàn thành nâng cấp 2.0 trong 2-3 năm tới.

Ngoài ra, trong khi hệ thống EVM của Cosmos và Solana, vẫn chưa tích hợp được với Terra, Near đã thực hiện thành công thông qua Aurora. Điều này giúp các nhà phát triển dễ dàng triển khai hợp đồng thông minh từ Ethereum đến NEAR. Nhờ công nghệ mở rộng sharding của NEAR, người dùng không còn phải trả phí giao dịch cao, cũng như không phải chờ xác nhận giao dịch quá lâu.

Cả đội ngũ phát triển và Near Foundation đều tích cực phát triển cộng đồng NEAR. Theo dữ liệu của Electric Capital, Near là public chain có nhiều nhà phát triển hoạt động hàng tháng nhất trong số tất cả blockchain layer 1. Trong suốt hai năm qua, số lượng nhà phát triển đã tăng gấp bốn lần, củng cố khả năng xây dựng hệ sinh thái trong tương lai của Near.

Near có nguồn vốn khá dồi dào. Ngoài khoản tài trợ 350 triệu đô la gần đây, Near luôn được xếp ở ba vị trí đầu của những quỹ tiền điện tử nhiều tiền dự trữ. Ngoài Bitcoin, Near chiếm tỷ trọng lớn nhất trong khoản đầu tư của công ty Alameda và tổ chức DCG đã đầu tư rất nhiều vào NEAR.

Tương lai mù mịt?

Dù là khía cạnh công nghệ, hê sinh thái, tiềm năng phát triển hay vốn dự trữ, Near Protocol đều có vẻ vượt trội hơn so với Ethereum 2.0, vốn vẫn chưa được triển khai. Tuy nhiên, vẫn có một số vấn đề đáng lo ngại đằng sau vẻ bề ngoài xuất sắc của Near Protocol.

Nhằm hạn chế lạm phát, Inflation Token Model (Mô Hình Token Lạm Phát) thường được áp dụng cho tiền điện tử. Mặt khác, Near Protocol lại là một đồng tiền có nguy cơ lạm phát cao. Kể từ năm 2020, lượng phát hành token NEAR đã tăng gấp ba lần. Ngoài mức lạm phát 5% hàng năm nhằm thu hút validator, nhiều token khác trong hệ sinh thái Near cũng được phát hành nhanh hơn bình thường.

Dù NEAR cũng có cơ chế burn, cụ thể là 70% phí giao dịch, nhưng để giảm tỷ lệ lạm phát xuống mức 0%, mạng lưới sẽ phải xử lý hơn 1 tỷ giao dịch mỗi ngày và 1,5 tỷ giao dịch để giảm phát. Nếu không, nguồn cung sẽ ngày càng leo thang.

Tất nhiên, con số 1 tỷ giao dịch là một viễn cảnh quá xa vời đối với Near. Trong hai tháng qua, số lượng giao dịch hàng ngày của Near thường ở mức dưới 820.000, đồng thời lượng giao dịch cao nhất từng được ghi nhận vào 16/1 năm nay cũng chỉ đạt 1,7 triệu.

Giới chuyên gia nhận định nền tảng vẫn còn thiếu một stablecoin để cân bằng. Ngoài khối lượng giao dịch on-chain thấp, các chỉ số như TVL, lượng hợp đồng, lượng người dùng của Near đều không bằng những public chain khác. Đáng buồn thay, trong bảng xếp hạng public chain, Near luôn bị xếp vào mục "Others" (Khác) ở hầu hết các dữ liệu.

Mặc dù Solana thường được cho là public chain có tính tập trung cao nhất, mức tập trung của Near trên thực tế còn cao hơn nhiều. Tính đến ngày 14/4, số node validator của Solana là 1.462, cao hơn nhiều so với 100 node của Near. Trước đó vào tháng 1, Near chỉ có 73 node, song vẫn nhiều hơn đáng kể so với con số 54 node hồi năm ngoái.

Trong số token được phát hành ban đầu, 36% được phân bổ cho đội ngũ chủ chốt và người ủng hộ, 12% được gửi cho cộng đồng. Chỉ những đơn vị nào sở hữu node identity mới có quyền bỏ phiếu cho các đề xuất quản trị. Để giành được một node như vậy, người dùng phải bỏ ra 106.159 NEAR, tương ứng gần 1,7 triệu đô la đối với giá 16 đô la hiện tại. Ngưỡng tối thiểu để trở thành validator của Ethereum 2.0 là 32ETH, khoảng 96.000 đô la.

Tổng kết

Nhìn vào một loạt ưu lẫn khuyết điểm nêu trên, khó có thể đánh giá chính xác liệu NEAR có phải là một dự án đáng để đầu tư hay không. Một số người thậm chí nghi ngờ động cơ của các quỹ lớn khi rót tiền đầu tư lớn vào NEAR.

Quả thực, hiệu suất mạnh mẽ của NEAR hoàn toàn có khả năng đánh bại ETH 1.0. Bên cạnh đó, kế hoạch ra mắt USN sắp tới sẽ giúp ích cho hệ sinh thái NEAR trong việc xây dựng các dự án DeFi tương ứng. 

Tuy nhiên, đối với một dự án public chain, vị thế của nó so với những dự án khác như thế nào mới là điều quan trọng. Trên các trang thống kê hiện tại, dữ liệu cơ bản của Near vẫn đang được xếp trong mục "Others". Chỉ khi vốn hóa thị trường tăng mạnh và thứ hạng tăng so với mức 18 hiện tại, Near mới lọt vào mắt công chúng.

Near cần có một cuộc cải cách. Chính vì lẽ đó, Near đã quyết định tiết lộ thông tin về USN từ 10 ngày trước. Song, liệu Near có giành được chiến thắng trong cuộc chiến này không thì vẫn còn là một dấu hỏi lớn.