Casey Rodarmor, một nhà đóng góp chính cho mạng Bitcoin, đã đề xuất về lý thuyết số thứ tự và tạo ra giao thức Ordinals, tạo nên làn sóng trên mạng Bitcoin, khiến mọi người nghĩ đến những gì đã xảy ra trên Ethereum với “cơn điên” khám phá Bitcoin NFT. Lý thuyết số thứ tự cho phép người dùng viết các tệp tin tùy ý như hình ảnh, văn bản, video và nhiều hình thức khác có dung lượng tối đa 4 MB lên satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin), từ đó lưu trữ các tệp tin khác nhau trên chuỗi.
Ngay sau đó, Domo phát triển một tiêu chuẩn token mới gọi là BRC-20, dựa trên giao thức Ordinals. Về cơ bản, BRC-20 là một cách mới để tạo ra và chuyển đổi các token bằng cách viết một văn bản lên satoshi. Tiêu chuẩn này đã thu hút sự chú ý đáng kể vào tháng 4 vừa qua, với số lượng token BRC-20 tăng vọt, dẫn đến sự tăng đột biến các khoản phí giao dịch trên mạng Bitcoin vào ngày 8/5. Lúc đó, mạng Bitcoin đang đối mặt với hơn 400.000 giao dịch đang chờ xử lý, tạo ra tình huống hài hước khi sàn Binance tạm dừng hoạt động gửi và rút tiền Bitcoin (BTC).
Khi token BRC-20 được chú ý, giá cả của chúng cũng tăng mạnh. Dẫn đầu là Ordinals (ORDI), token đầu tiên theo tiêu chuẩn BRC-20, bắt đầu từ 0,1 USD và sau đó tăng 310 lần lên 31 USD vào ngày 8/5, với vốn hóa thị trường gần 650 triệu USD. Ordinals từng đạt vị trí cao hơn cả Sui (SUI) và Optimism (OP) trên bảng xếp hạng của Coingecko.
Tuy nhiên, xu hướng này chỉ kéo dài một thời gian ngắn và hiện đang có dấu hiệu suy yếu. Nhưng mình tin rằng BRC-20 nói chung và Ordinals nói riêng có thể là tương lai của mạng Bitcoin. Mặc dù có sự quan tâm ban đầu và một giai đoạn tăng trưởng đáng kể, các thử nghiệm này đã gặp phải nhiều vấn đề và nhược điểm.
Vấn đề lớn nhất là quy mô của mạng Bitcoin không được thiết kế để xử lý một lượng lớn giao dịch token BRC-20. Khi số lượng token tăng đột biến, mạng Bitcoin đã gặp khó khăn trong việc xử lý giao dịch, dẫn đến tắc nghẽn và tăng đáng kể các khoản phí giao dịch. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng, mà còn làm giảm tính khả dụng và tính khả thi của việc sử dụng Bitcoin cho các ứng dụng phi tập trung (dApp).
Ngoài ra, việc tạo ra và quản lý các token BRC-20 cũng gặp nhiều khó khăn. Quy trình viết văn bản lên satoshi rất phức tạp và đòi hỏi những người chịu khó tìm hiểu hay tham gia thị trường mã hóa đã lâu. Điều này làm giảm tính tiện lợi và khả năng tiếp cận cho người dùng thông thường.
>> Đọc thêm: BRC-20 là gì? Ứng dụng, giới hạn và mở rộng của BRC-20
ORC-20
Dù cho BRC-20 mở ra một phương pháp mới để phát hành token trên mạng Bitcoin, nhưng còn tồn tại một số nhược điểm, dẫn đến sự ra đời của ORC-20:
Đầu tiên, khi triển khai mã thông báo BRC-20 ban đầu, tổng nguồn cung và số lượng mã thông báo tối đa cho mỗi lần đúc là không thay đổi và cố định. Mặc dù điều này có thể hữu ích trong một số trường hợp, nhưng nó giới hạn tính linh hoạt của mô hình mã thông báo, không cho phép điều chỉnh nguồn cung theo nhu cầu.
Thứ hai là tên token BRC-20 chỉ có thể chứa đến 4 ký tự. Trái lại, toekn ORC-20 cho phép tên token có độ dài khác nhau. Bỏ giới hạn về độ dài tên token sẽ mở ra khả năng tạo ra nhiều dự án đa dạng hơn.
Thứ ba là việc chuyển đổ token BRC-20 hoàn toàn phụ thuộc vào một bộ chỉ mục tập trung bên ngoài. Do quá trình ghi chú đơn giản chỉ là ghi dữ liệu vào satoshi, không có cách nào cho mạng Bitcoin ở cấp độ đồng thuận ngăn chặn các bản sao vi phạm tiêu chuẩn BRC-20. Điều này đặt ra mối quan ngại về tính an toàn và đáng tin cậy của các giao dịch và mã thông báo BRC-20 trên mạng Bitcoin.
ORC-20 đã thu hút sự quan tâm và sự phát triển trong cộng đồng và đã có một số dự án đáng chú ý liên quan đến tiêu chuẩn này. Mặc dù ORC-20 còn khá mới so với BRC-20, nhưng có tiềm năng phát triển và được sử dụng rộng rãi hơn trong tương lai. Sự cải tiến với việc định danh token, khả năng tạo tên token bất kỳ độ dài và sự tích hợp của khái niệm UTXO cho phép ORC-20 hứa hẹn mang lại sự linh hoạt và an toàn hơn cho việc giao dịch token trên mạng Bitcoin.
ORC-20 là một tiêu chuẩn mới, cần thời gian để phổ biến và đạt được sự chấp nhận như BRC-20. Các dự án như BitPunks và OrcDAO đã tạo ra sự quan tâm đầu tiên và làm nổi bật tiềm năng của ORC-20. Điều này cho thấy rằng cộng đồng đang xem xét và nghiên cứu cách sử dụng tiêu chuẩn này để phát triển các ứng dụng và dịch vụ mới trên mạng Bitcoin.
>> Đọc thêm: ORC20 là gì? Hướng dẫn mint token trên ORC-20
SRC-20
SRC-20 là một tiêu chuẩn mã thông báo trên mạng Bitcoin và sử dụng stamp (tem) để ghi chú văn bản, khá khác biệt so với hai tiêu chuẩn trước đó.
BRC-20 và ORC-20 dựa trên lý thuyết số thứ tự và nguyên tắc là ghi các tệp tin tùy ý trong dữ liệu chứng nhận của các giao dịch Bitcoin. Tuy nhiên, quá trình này tiêu tốn hầu hết khả năng của sổ cái, SRC-20 cho phép các node cắt giảm hoặc loại bỏ dữ liệu chứng nhận. Hơn nữa, SRC-20 không yêu cầu tất cả các node phải lưu trữ hoặc truyền tải dữ liệu chứng nhận này.
Tuy nhiên, trong trường hợp của stamp, vì thông tin được lưu trữ trong UTXOs, mỗi node đầy đủ phải lưu trữ chúng, làm cho chúng bền bỉ hơn so với các số thứ tự. Mặc dù điều này là một ưu điểm rõ ràng, không gian lưu trữ dữ liệu có giới hạn và chỉ chấp nhận hình ảnh 24 x 24 pixel hoặc hình ảnh PNG, GIF có độ sâu màu 8.
Văn bản được sử dụng để triển khai, tạo ra và chuyển đổi token SRC-20 cũng có định dạng JSON, rất giống với BRC-20.
Nhiều bản thử nghiệm nhưng hiệu quả chưa rõ ràng
Từ Sats Names, BRC-20 phổ biến gần đây, ORC-20 và SRC-20, thậm chí là nỗ lực tích hợp chức năng staking vào các mã thông báo BRC-20. Tại sao các nhà phát triển đưa ra nhiều cuộc thử nghiệm trên mạng Bitcoin?
Thứ nhất, việc sử dụng thấp so với tính bảo mật mạnh mẽ của mạng Bitcoin. Tính chất của ngôn ngữ kịch bản hạn chế việc thực thi các hợp đồng thông minh phức tạp trên mạng Bitcoin, từ đó hạn chế ứng dụng của mạng. Tuy nhiên, mức độ bảo mật vượt trội của Bitcoin khuyến khích các nhà phát triển và người dùng liên tục thử nghiệm, tận dụng các tính năng mới. Tất nhiên, với mức độ bảo mật cao như vậy chỉ để lưu trữ và chuyển tiền, sẽ tuyệt vời nếu có thể sử dụng tính bảo mật đó cho nhiều trường hợp sử dụng khác.
Thứ hai, văn bản có tiềm năng biểu đạt không giới hạn. Giống như những ngày đầu của máy tính cá nhân, khi nhiều trò chơi được dựa trên văn bản, cho thấy mức độ tưởng tượng mới. Sats Names, BRC-20, ORC-20 và SRC-20 sử dụng chỉ văn bản để tượng trưng cho các thực thể không vật chất và sử dụng các chỉ số bên ngoài để tạo cảm giác vật chất cho chúng. Mặc dù những tiêu chuẩn này vẫn còn trong giai đoạn đầu và có những hạn chế riêng, không có nghi ngờ gì rằng chúng sẽ tạo nền tảng cho nhiều thử nghiệm đổi mới trong tương lai.
Một câu hỏi khác là “X”RC-20 có thể đi xa được bao xa?
Mạng Bitcoin về cơ bản không thể triển khai các hợp đồng thông minh phức tạp, cộng thêm token BRC-20 không phải là tài sản như ERC-20 token, mà chỉ đơn giản là tượng trưng cho sự tồn tại của token bằng cách ghi vào satoshi, khả năng sử dụng của chúng khó có thể tưởng tượng được ngoài việc giao dịch như một dạng token mang tính chất meme. Có thể tưởng tượng một số hoạt động quản trị đơn giản nơi người dùng kết nối ví Bitcoin của họ và bỏ phiếu dựa trên số lượng token BRC-20 mà họ nắm giữ, nhưng việc thi hành kết quả quản trị trên chuỗi vẫn chưa khả thi.
Các vấn đề trên cùng với sự suy yếu của giá và quy mô vốn hóa của token BRC-20 đã làm mất đi sự quan tâm và tín hiệu tích cực ban đầu. Hiện tại, chưa có dấu hiệu cho thấy BRC-20 và Ordinals sẽ bùng nổ với mạng Bitcoin trong thời gian ngắn. Thay vào đó, cộng đồng tiếp tục tập trung vào các phát triển khác như mở rộng Lightning Network và cải tiến các giao thức hiện có để tăng cường hiệu suất và khả năng mở rộng của Bitcoin.
Tóm lại, mặc dù các thử nghiệm trên mạng Bitcoin đã tạo ra sự chú ý ban đầu, nhưng chưa chắc đây là tương lai của Bitcoin. Đồng coin này đóng vai trò vàng kỹ thuật số hơn là hệ sinh thái như Ethereum.
>> Đọc thêm:
