Đối với một nền kinh tế cường điệu hóa sự phân quyền, cryptocurrency trớ trêu thay lại chủ yếu dựa vào các nền tảng tập trung của sàn giao dịch. Đây là vấn đề vì chúng thường nắm giữ các quỹ trong các địa chỉ “honeypot” khổng lồ thu hút những kẻ tấn công. Điều này đã dẫn đến một vài trường hợp mà trong đó các quỹ đã bị bòn rút. Trên thực tế, đã có đến hai trường hợp chỉ trong ba tháng vừa qua! Vào ngày 12 tháng Hai, Bitgrail báo cáo rằng hơn 170 triệu đô la XRB đã bị lấy cắp từ các ví điện tử của họ. Coincheck đã gánh chịu một trong những thiệt hại lớn nhất từ trước tới nay với hơn 400 triệu đô la NEM bị mất cắp
Các sàn giao dịch phân quyền
May mắn thay, có sẵn các giải pháp thay thế cho các cuộc sàn giao dịch tập trung và chúng được gọi là các sàn giao dịch phân quyền (DEXs). Các nền tảng này được cấu trúc cho phép người dùng giữ quyền sở hữu các coin của mình bằng các khóa cá nhân. Đây là một giải pháp rất cần thiết bởi vì nó ngăn ngừa việc các crypto bị tích lũy vào một điểm tấn công tập trung.
Nhu cầu về các sàn giao dịch phân quyền đang tăng lên. Ví dụ: khối lượng giao dịch trong 24 giờ của sàn Radar Relay đã vượt quá 1 triệu đô la lần đầu tiên tính từ hồi đầu tháng Một.
Nhưng ngay cả loại sàn giao dịch này cũng tồn tại những hạn chế. Vấn đề của sàn giao dịch loại này là thanh khoản và nguy cơ về front-running (nhà môi giới làm giàu bất chính bằng cách sử dụng thông tin của khách hàng).
Tính thanh khoản
Cách mà sàn giao dịch phân quyền hoạt động là các cá nhân thiết lập và thực hiện lệnh riêng lẻ. Tuy nhiên, các lệnh này tồn tại trên các danh sách đặt lệnh riêng biệt được tổ chức độc lập với nhau. Do đó, các lệnh được đặt trên danh sách này sẽ không xuất hiện trên một danh sách khác. Điều này phát sinh vấn đề thiếu tính thanh khoản.
Vấn đề có thể được giải quyết phần nào thông qua một quy trình được gọi là “Networked Liquidity“. Tiền đề cơ bản là các danh sách đặt lệnh khác nhau sử dụng một API để chia sẻ đơn các lệnh của chúng với nhau. Bằng cách này sẽ cung cấp tính thanh khoản cần thiết trong mạng lưới.
Front running
Front funning là khái niệm rằng mọi người có thể vượt qua một lệnh được đặt trên DEX. Nhiều sàn giao dịch phân quyền chạy trên nền tảng Ethereum dựa vào hợp đồng thông minh. Nhưng bởi vì mạng lưới này là một Blockchain công khai nên vấn đề phát sinh khi bất cứ ai cũng có thể kiểm tra bộ nhớ để xem người nào có ý định thực hiện một lệnh.
Một khi kẻ xấu xác định rằng một lệnh đã được đặt trên DEX, họ có thể hớt tay trên bằng cách đặt một lệnh tương tự nhưng với nhiều gas (phí hoàn thành giao dịch) hơn. Do đó, lệnh đầu tiên sẽ không được nhận ra vì bây giờ lệnh đó đã biến mất cùng với danh sách đặt trước.
Một giải pháp mà Ivan Bogatyy, cựu kỹ sư phần mềm của Google, đề xuất với nhóm Bancor trong blog của mình là thực hiện ‘minReturn’ trên các giao dịch. Điều này có thể hủy bỏ lệnh một cách hiệu quả một khi người dùng nhận ra rằng có ai đó đang cố gắng “hớt tay trên” của họ. Một giải pháp khác mà ông đề xuất là đặt một mức giá gas tối đa để mọi người không thể chào giá cao hơn mức giới hạn đó.
Nhưng đây chỉ là những giải pháp ngắn hạn. Việc bổ sung thêm minReturn không ngăn cản được front running mà chỉ cắt giảm tổn thất cho người dùng. Hơn nữa, bổ sung một giới hạn gas không phải là điều lý tưởng trong một mạng lưới bị tắc nghẽn.
Một cách khác để giảm bớt vấn đề này là thông qua “Commit-Reveal Scheme”, một giải pháp do Will Warren, đồng sáng lập dự án 0x trình bày, một giao thức mở cho các cuộc sàn giao dịch phân quyền. Điều này có nghĩa là một thương nhân bí mật cam kết tiền của mình với một sàn giao dịch, nhưng không tiết lộ nó. Khi giao dịch được khai thác, một giao dịch thứ hai được gửi đi cùng với tất cả các chi tiết – từ đó thực hiện lệnh trên DEX.
Thật không may, phương pháp này không hoàn hảo vì nó không ngăn ngừa được sự xung đột bất ngờ. Ví dụ khi hai trong số các đơn đặt hàng được đặt cùng một lúc.
Hoán đổi nguyên tử ngoài chuỗi
Vào ngày 15/3/2018, Lightning Labs công bố phiên bản Lightning beta đầu tiên cho mainnet trên cả Bitcoin và Litecoin. Một trong những ứng dụng được mong đợi nhất của Lightning Network (LN) là Hoán đổi nguyên tử (Atomic Swaps).
Hoán đổi nguyên tử mô tả việc trao đổi “tất cả hoặc không có gì” của một loại tiền tệ này cho một loại tiền tệ khác, ví dụ như Bitcoin cho Litecoin. Mặc dù giao thức LN không cần thiết nhưng nó sẽ làm cho hoán đổi nguyên tử trở nên tức thời, riêng tư và không mất phí liên quan đến việc khai thác.
Chúng ta hãy xem xét cách LN ngăn cản vấn đề thanh khoản và front running mà các DEX phải đối mặt.
Tính thanh khoản
Có hai cách phổ biến để thực hiện hoán đổi nguyên tử trên LN, mặc dù các cách khác đang được nghiên cứu: trực tiếp từ một nút LN đến một nút LN khác và định tuyến hoán đổi của bạn thông qua một trung gian.
Về thanh khoản, một vấn đề LN có thể phải đối mặt là quỹ và sự sẵn có của kênh. Bản chất của mạng yêu cầu người dùng tạo các kênh thanh toán thông qua công nghệ multisig. Điều này có nghĩa là bạn chỉ có thể vào kênh LN nếu bạn chi tiêu gì đó. Ngoài ra, người trung gian chỉ có thể định tuyến thanh toán nếu họ có đủ tiền.
Vấn đề này có thể được giải quyết theo cách tương tự như các DEX. Cũng giống như cách các danh sách đặt lệnh của DEX có thể chia sẻ thông tin với nhau, từ đó các giao dịch có thể được định tuyến và chia sẻ giữa các node có các quỹ và kênh để thực hiện hoán đổi. Tất cả những gì cần thiết là mở rộng số lượng “hops” mà hoán đổi của bạn đi qua. Vào thời điểm bài viết, đây là một thách thức vì LN vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu với ngày càng nhiều các kênh và quỹ được bổ sung vào nó. Nhưng khi mạng phát triển và những người chơi lớn hơn có mặt trên mạng, điều này sẽ ít xảy ra hơn.
Front Running
Hashed Timelock Contract
Hoán đổi nguyên tử sử dụng một kỹ thuật gọi là Hash Time Locked Contract (HTLC). Bằng cách gửi đồng thời cả hai loại tiền vào các hợp đồng này, HTLC đảm bảo rằng số tiền bạn giao dịch được đảm bảo và không thể “trả giá cao hơn”. Tương tự, không có nguy cơ “xung đột bất ngờ”.
Ví dụ, nếu tôi muốn trao đổi Litecoin của mình lấy Bitcoin, tôi sẽ cần phải tìm một ai đó trên LN để trao đổi. Sau đó chúng tôi cam kết số coin tương ứng cho việc hoán đổi. Sau đó chúng được chuyển qua các node khác nếu chúng ta cần các điểm kết nối khác và không muốn trả phí để tạo hai kênh thanh toán giữa chúng tôi. Bằng cách này, việc trao đổi được đảm bảo.
LN phải đối mặt với một vấn đề khác: những kẻ xấu có thể cố gian lận hoặc ăn cắp tiền của người khác. Tuy nhiên, các giao ước trừng phạt nghiêm trọng đã được thiết kế theo một cách để điều này không thể xảy ra.
Triển vọng
Hiện nay, nhiều DEX đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp phương tiện để giao dịch trên hệ sinh thái cryptocurrency mà không cần dựa vào các sàn giao dịch tập trung và loại bỏ các động lực tài chính khổng lồ cho những kẻ tấn công. Đồng thời,chúng hầu như chỉ phục vụ các token dựa trên Ethereum.
Ngoài ra, hoán đổi nguyên tử vẫn chưa được triển khai rộng rãi như cách mà LN vẫn đang phát triển. Nó cũng sẽ được giới hạn trong các loại tiền tệ tương thích với LN.
Cân nhắc những điều này thì có vẻ như hai hình thức sàn giao dịch sẽ phát triển độc lập với nhau khi chúng phục vụ các hệ sinh thái khác nhau. Tuy nhiên, điều này có thể không phải lúc nào cũng đúng. Có thể hai hệ sinh thái cuối cùng có thể trở nên tương thích với nhau. Alex Bosworth, một nhà phát triển LN gần đây đã chia sẻ một podcast rằng một trong những mục tiêu của ông là cho phép khả năng tương thích hoán đổi nguyên tử giữa càng nhiều coin càng tốt. Điều này sẽ bao gồm việc trao đổi các đồng tiền tương thích với token ERC20 và LN.
Perfect Future?
Nhìn chung, tương lai của các sàn giao dịch cryptocurrency có vẻ như tươi sáng khi chúng liên tục phát triển. Cách chúng ta giao dịch bây giờ có thể trở thành dĩ vãng trong 5 đến 10 năm tới. Hi vọng rằng xu hướng phát triển sẽ tiếp tục.
