Stablecoin là một tài sản thiết yếu đối với sức khỏe của hệ sinh thái DeFi ở cả đỉnh và đáy của thị trường. Stablecoin hoạt động như một tài sản an toàn cho người dùng (đáy) và tài sản đòn bẩy của họ (đỉnh).
Trạng thái của stablecoin trong hệ sinh thái có thể dùng để xác định sức khỏe của hệ sinh thái đó. Khi các token này được vay mượn và khuyến khích chuyển từ các giao thức được sử dụng nhiều sang các giao thức được sử dụng ít, hệ sinh thái DeFi đang trong tình trạng không lành mạnh và dễ bị tác động tiêu cực. Tương tự như vậy, khi có sẵn lượng stablecoin phong phú để cho vay và nguồn cung được luân chuyển tự do giữa các nguồn thanh khoản, hệ sinh thái ở trạng thái khỏe mạnh. Việc đánh giá trạng thái thị trường sau các đợt điều chỉnh thông qua lăng kính của stablecoin cung cấp một cái nhìn rõ ràng về vị thế của mọi thứ.
Thị trường gần đây đã trải qua một đợt điều chỉnh vào tháng 5/2022 sau sự sụp đổ của Terra. Sự kiện này đã khởi động một đợt giảm giá đáng kể trên toàn thị trường. Ngay cả khi hệ sinh thái Terra bị loại trừ, tổng số TVL toàn cầu vẫn giảm 37% trong tháng 5. Mức giảm này phù hợp với các đợt bán tháo lớn diễn ra trong năm qua.
Sự sụt giảm TVL được cho là bắt nguồn từ giá token giảm cũng như tính thanh khoản của stablecoin thay đổi. Stablecoin đặc biệt quan trọng vì chúng báo hiệu sức khỏe cơ bản của hệ sinh thái DeFi với đồng đô la Mỹ (USD) là tài sản cơ sở chung.
Về cơ bản, lần đầu tiên, nguồn cung stablecoin tổng thể đã giảm 15% trong tháng. Tất nhiên, phần lớn mức sụt giảm là do UST làm tổn thất giá trị vốn hóa thị trường 18 tỷ USD. Ảnh hưởng của sự kiện UST đã vô tình khiến nhiều stablecoin hàng đầu khác lao dốc: DAI (-24%), FRAX (-46%) và USDT (-13%).
Trong khi xu hướng sụt giảm nguồn cung hàng tháng nghe có vẻ đáng lo ngại, ta có thể khám phá một góc nhìn khác tươi sáng hơn. UST phần lớn bị "đóng cửa" trong Anchor và hệ sinh thái Terra, do đó vụ sụp đổ của nó không mấy ảnh hưởng đến hệ thống DeFi nói chung. Ảnh hưởng rõ rệt nhất của sự cố là giới đầu tư buộc phải giải phóng đòn bẩy và bán tháo lợi nhuận. Nói tóm lại, DeFi vẫn đứng vững sau đó.
Một hệ sinh thái lành mạnh sau khi điều chỉnh giá được đặc trưng bởi giảm đòn bẩy, thanh khoản stablecoin dồi dào và người dùng tích cực. Xét một số lĩnh vực chính, hệ sinh thái DeFi Ethereum đã trải qua đợt suy giảm lành mạnh và tiến vào trạng thái tốt hơn so với trước khi điều chỉnh.
- Tính thanh khoản của DEX: Được chuyển từ các giao thức ít sử dụng hết sang các giao thức được dùng nhiều
- Mức nợ: Dư nợ và lượng nợ sử dụng ở mức thấp nhất trong 14 tháng
- Địa chỉ hoạt động hàng ngày: giảm một chữ số trong các địa chỉ hoạt động trên Ethereum
- Tiện ích stablecoin: Các đặc điểm tiện ích cho thấy giai đoạn từ bỏ ban đầu đã xảy ra
Thanh khoản DEX
Tính thanh khoản của stablecoin trong các DEX đã giảm gần một nửa từ giữa tháng 4 đến giữa tháng 5. Các stablecoin bị tác động mạnh nhất là USDC (-35%) và DAI (-64%), đồng thời cũng là hai stablecoin phổ biến nhất DeFi. Thông thường, việc giảm tính thanh khoản ở mức độ này sẽ báo hiệu một môi trường kém lành mạnh. Tuy nhiên, nếu năng suất của tính thanh khoản được cải thiện đủ để bù đắp cho sự sụt giảm tổng thể, thì hệ sinh thái có thể vẫn khỏe mạnh.
Curve đã chứng kiến độ sụt giảm thanh khoản stablecoin khổng lồ do chứa một lượng vốn lớn không hiệu quả. Nó đã tích lũy hàng tỷ USDC và DAI thông qua các incentive được thúc đẩy bởi phần thưởng token. Curve chưa bao giờ có khối lượng (doanh thu phí hữu cơ) để hỗ trợ tính thanh khoản này ngay từ đầu và đã trở thành nguồn cung đòn bẩy tích lũy kể từ Q4. Trong thời gian giảm thanh khoản, USDC và DAI của Curve đã giảm gần 1,2 tỷ đô la mỗi loại, tương ứng với mức giảm 86% cho mỗi tài sản. Phần lớn dòng tiền này đến từ 3pool được kết nối với nhiều tài sản khác trên giao thức.
Là một DEX lớn khác, Uniswap cũng đã chứng kiến những đợt sụt giảm tính thanh khoản của stablecoin. Tuy nhiên, so với USDC và DAI, Uniswap chịu lỗ ít hơn cho cơ chế incentive thân thiện. Kể từ sau đợt điều chỉnh thị trường, Uniswap không chỉ lấy lại thanh khoản USDC của mình mà còn tăng thanh khoản hơn trước.
Mặc dù gần một nửa thanh khoản của stablecoin trong DEX bị thất thoát, tiện ích tiềm năng của thanh khoản thực sự phát triển. Kết quả là, hệ sinh thái DEX ở trạng thái khỏe mạnh hơn.
Nợ
Nợ là một biện pháp hiệu quả của đòn bẩy trong hệ thống DeFi. Tính lành mạnh của khoản nợ có thể được hiểu thông qua tỷ lệ dư nợ trên tổng số tiền gửi. Trong thời gian điều chỉnh, nhu cầu về hợp đồng đòn bẩy và vay nợ tạm đình trệ. Nợ và đòn bẩy càng giảm, trạng thái cuối càng lành mạnh. Sự điều chỉnh gần đây hậu sự cố Terra đã khiến mức sử dụng nợ xuống thấp nhất trong 18 tháng qua.
Do stablecoin là tài sản chủ yếu được lấy làm nợ nên các chỉ số thanh khoản và sử dụng nợ của đồng tiền này rất quan trọng. Tỷ lệ sử dụng đã giảm 15% từ đầu tháng 5 xuống mức thấp nhất hiện tại là 64%. Trong số 5,5 tỷ đô la stablecoin đang được gửi trên thị trường, 3,7 tỷ đô la được phát hành dưới dạng nợ chưa thanh toán, để lại 1,8 tỷ đô la stablecoin dành cho các khoản vay. Điều này đánh dấu mức giảm gần 50% đối với các khoản tiền gửi và nợ ổn định trong 30 ngày.
Trong chu kỳ tăng giá năm 2021, tỷ lệ sử dụng dưới 67% báo hiệu giá thị trường đang chạm đáy. Tuy nhiên, vào giai đoạn này, các stablecoin có thể vay được đã chạm mức thấp nhất trong 14 tháng và làm hạn chế vốn khả dụng trong hệ thống. Vì vậy, khi hệ thống lành mạnh hơn với nợ thấp và do đó có đòn bẩy, lượng stablecoin có thể vay được vẫn còn hạn chế để thúc đẩy hoạt động mua trên thị trường.
Địa chỉ hoạt động hàng ngày
Địa chỉ hoạt động hàng ngày (DAA) tiết lộ mức độ tham gia của người dùng. Sau khi điều chỉnh, lượng DAA có khuynh hướng giảm do nhu cầu của người dùng đi xuống. Xu hướng này vẫn tồn tại trong đợt điều chỉnh gần đây nhất, đặc biệt là trên các chain lớn như Binance, Avalanche và Polygon, mỗi chain giảm 25–50% DAA. Tuy nhiên, Ethereum gần như duy trì DAA của mình, chỉ giảm vỏn vẹn 7% so với tháng 5.
Phần lớn hoạt động của stablecoin sau sự cố Terra thúc đẩy xóa nợ khỏi hợp đồng thông minh và gần như không liên quan đến tình trạng người dùng tích cực rời khỏi stablecoin. Địa chỉ hợp đồng thông minh chiếm gần như tất cả hợp đồng cung cấp DAI trong tháng 5. Địa chỉ được liên kết với người dùng (EOA hoặc tài khoản sở hữu bên ngoài) chỉ chứng kiến dòng chảy DAI 1%, ít hơn nhiều so với con số 35-54% trên các DEX, cầu nối và thị trường cho vay.
Những thay đổi tương đối nhỏ ở người nắm giữ Ethereum cho thấy người dùng trên hệ sinh thái này phần lớn không bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng Terra. Do đó, cơ sở người dùng vẫn tương đối lành mạnh, mặc dù thanh khoản DeFi nói chung giảm.
Chỉ số về tiện ích stablecoin
Các chỉ số như DAA kết hợp với chỉ số tiện ích dành riêng cho stablecoin có thể hỗ trợ chúng ta thấu hiểu trạng thái thị trường hiện tại. Cùng nhau, chúng chỉ ra tốc độ mà các stablecoin đang di chuyển và những ai đang tham gia.
Thị trường đảo chiều thường sẽ theo sau những giai đoạn có lượng sử dụng stablecoin tương đối cao. Ở phía dưới, các stablecoin được triển khai với số lượng lớn và ta có thể thấy những người mới tham gia giao dịch stablecoin. Tương tự, gần đỉnh, lượng sử dụng tăng nhanh, cho thấy mọi người đang tích cực chốt lời và mua bán.
Sau khi kết hợp các thay đổi trên nhiều chỉ số stablecoin, ta có thể rút ra một chỉ số duy nhất để nắm bắt mức sử dụng tổng thể. Tỷ lệ hoặc tốc độ thay đổi chỉ số là yếu tố then chốt vì nó cung cấp dấu hiệu thái độ của người dùng sẽ chuyển biến theo xu hướng giá cả. Về cơ bản, khi các số liệu biến đổi nhanh, người dùng sẽ tham gia mạnh mẽ hơn vào hoạt động của stablecoin, hoàn toàn đi ngược lại xu hướng.
Tiện ích của stablecoin được đánh giá như thế nào cũng phụ thuộc vào việc giá gần đây tăng hay giảm. Tiện ích tăng vọt sau một đợt sụt giảm liên tục thường báo hiệu xác suất đảo chiều tăng cao. Sau thời gian tăng giá liên tục, tiện ích stablecoin tăng đột biến là dấu hiệu về chốt lời và mua giai đoạn cuối. Tuy nhiên, không phải tất cả tiện ích stablecoin đều hoạt động hiệu quả, điển hình là khi Curve phải giải phóng thanh khoản stablecoin trong "cơn bão" mới đây. Các chỉ số tiện ích trong sự kiện này phát ra tín hiệu sai lệch.
Trong giai đoạn từ đầu đến giữa tháng 4/2022, ba chỉ số, DAA stablecoin (màu vàng), khối lượng giao dịch (màu xanh lá) và tốc độ (màu tím), đều bắt đầu giảm khi vốn hóa thị trường Ethereum (màu xanh lam) lên cao nhất. Xu hướng này tiếp tục tiến gần đến sự sụp đổ của Terra vào đầu tháng 5, cho thấy thị trường đang chông chênh và dễ bị tác động bởi tác nhân tiêu cực.
Đáng chú ý, khối lượng giao dịch tăng trước DAA do các nhà khai thác lớn có xu hướng dẫn dắt người tham gia ở mức đáy của thị trường. Phần bên phải của phần B và bên trái của phần D trong biểu đồ thể hiện rõ đặc điểm này.
Thị trường vẫn đang ở đỉnh hoạt động stablecoin với số liệu DAA cao và do đó, người dùng cần thận trọng khi chờ đợi dấu hiệu hoạt động mới trước khi tăng kỳ vọng về thị trường.
Hướng về phía trước
DeFi là một hệ sinh thái được củng cố bởi stablecoin. Cả hai đều đóng vai trò quan trọng là trở thành tài sản an toàn và tài sản đòn bẩy cho người tham gia thị trường. Đặc biệt, stablecoin hé lộ dấu hiệu cơ bản về tình trạng của hệ sinh thái và những hoạt động mà người dùng đang tham gia.
Sau đợt điều chỉnh gần đây, DeFi đang ở trong trạng thái thanh khoản lành mạnh. Tính thanh khoản của DEX trước khi điều chỉnh tập trung vào các pool được khuyến khích vượt mức và hiện đã chuyển sang các kịch bản ứng dụng thân thiện hơn. Ngoài ra, nợ đang ở gần mức thấp nhất mọi thời đại. Phần lớn sự bất ổn và đòn bẩy đã bị xóa sổ khỏi hệ thống. Điều này vừa có tác dụng giảm thiểu rủi ro thị trường ngắn hạn, vừa thiết lập hệ sinh thái mở rộng lành mạnh trong tương lai.
Sự tham gia của người dùng dường như không bị ảnh hưởng trên Ethereum vì các địa chỉ hoạt động hàng ngày chỉ giảm dưới 10% và số người nắm giữ stablecoin không bị chững lại. Các chỉ số tiện ích của stablecoin đã dự báo một thị trường suy yếu đang đi vào đợt điều chỉnh Terra và giai đoạn đầu tư sau đợt điều chỉnh. Giai đoạn thứ hai của nhu cầu tiện ích stablecoin thường đến sau khi thị trường đảo ngược xu hướng phổ biến.
Vì vậy, trong khi thị trường có các thuộc tính cơ bản lành mạnh, chẳng hạn như nợ thấp và tính thanh khoản DEX hiệu quả cao, chúng ta vẫn cần thận trọng khi hướng về phía trước. Các chỉ số chính cần theo dõi là tiện ích stablecoin, chẳng hạn như tốc độ giao dịch và địa chỉ hoạt động sau khi chạm đỉnh lần thứ hai, báo hiệu thái đội quan tâm với thị trường.
