Khi vận hành một sàn giao dịch NFT như Opensea, nội dung được theo dõi nhiều nhất sẽ là 100 dự án NFT hàng đầu trong bảng xếp hạng giao dịch 24 giờ. Bởi lẽ theo bản năng, ta sẽ chú ý đến các điểm nóng trước tiên và đây chính là biểu hiện của nền kinh tế chú ý.
Sự phát triển tiếp theo của NFT sẽ phụ thuộc vào việc liệu nó có thể tiếp tục thu hút nhiều sự chú ý hơn hay không.
Nền kinh tế chú ý (Attention Economy) là sử dụng sự chú ý của con người như một nguồn tài nguyên khan hiếm kết hợp với lý thuyết kinh tế để vận hành.
Alexander Simon, người đoạt giải Nobel Herbert, đã từng chỉ ra rằng:
"Trong thời đại thông tin đang phát triển nhanh chóng như hiện nay, sự chú ý sẽ đáng giá hơn cả thông tin."
Với tư cách là một hãng thông tin trong thời đại Web3, NFT không thể thoát khỏi ảnh hưởng của nền kinh tế chú ý.
Nền kinh tế chú ý của NFT
Khi vận hành một sàn giao dịch NFT như Opensea, nội dung được theo dõi nhiều nhất sẽ là 100 dự án NFT hàng đầu trong bảng xếp hạng giao dịch 24 giờ. Bởi lẽ theo bản năng, ta sẽ chú ý đến các điểm nóng trước tiên và đây chính là biểu hiện của nền kinh tế chú ý.
Sau đó, ta sẽ cố gắng tìm ra lý do tại sao các dự án NFT này lại thu hút được sự chú ý của các quỹ và thông thường các lí do đó sẽ là:
1. Những NFT Mint hot và những người dùng không có Mint sẽ chuyển sự chú ý sang các thị trường giao dịch thứ cấp như Opensea
2. Dự án NFT airdrop cho NFT holder
3. Cộng đồng hoặc dự án NFT sẽ phát airdrop token cho NFT holder
4. Dự án NFT sẽ ra mắt game dành cho NFT holder
5. Dự án NFT hợp tác với một số IP lớn
6. Một nhà đầu tư siêu sao hoặc whale có tầm ảnh hưởng lớn trở thành NFT holder
7. Bản thân NFT sở hữu một số yếu tố viral (hài hước, dễ thương, meme, v.v.), và vì một lý do nào đó khiến nó đã gây ra sự lan truyền trên diện rộng,..
Và một khi sự chú ý bắt đầu mờ nhạt dần hoặc đối với các dự án NFT mới, ta sẽ thấy sự thay đổi giá trị của các NFT đó.
Đây cũng là lý do cơ bản tại sao phần lớn các hình ảnh NFT sẽ bị xoá.
Top-down so với bottom-up
Xét về các yếu tố ảnh hưởng đến nền kinh tế chú ý, thì cách thức vận hành “top-down” hay “bottom-up” sẽ đóng vai trò rất quan trọng.
Nhìn lại lịch sử mã hóa, Satoshi Nakamoto đã chọn phi tập trung sau khi thu hút đủ các nhà phát triển cypherpunk và những người ủng hộ. Ngày nay, BTC là ví dụ tốt nhất cho kiểu phát triển “bottom-up”. Hệ thống phi tập trung này có khả năng chống phân mảnh rất mạnh.
Nhưng sau đó, hầu hết các dự án mã hóa áp dụng phương pháp phát triển "bottom-up" đều mất đi sự chú ý, chẳng hạn như BTS, Grin,..
Các dự án NFT áp dụng phương pháp vận hành “top-down” sẽ có lợi thế rất lớn trong giai đoạn ban đầu. Lấy Yuga Labs, nhà điều hành "Ape Universe" có ảnh hưởng nhất làm ví dụ, họ có thể làm nhiều việc khác nhau thông qua tài chính (chẳng hạn như sản xuất game, airdrop Apecoin, mua lại Punk, tung ra các tác phẩm điện ảnh và truyền hình, hợp tác với các IP lớn, v.v.) để thu hút nhiều sự chú ý hơn.
Đây là lý do lớn nhất khiến APE vượt Punk chỉ trong một năm và vươn lên thành công ngôi vị thủ lĩnh NFT.
Về Loot, dự án áp dụng phương pháp hoạt động "bottom-up". Dự án NFT này từng có nhiều hy vọng về vị trí hạt giống của metaverse on-chain. Sau khi đạt đỉnh về sự chú ý trong thời gian ngắn thế nhưng dự án bắt đầu mất dần sự chú ý đó.
Dom Hofmann, người sáng lập của Loot, đã từ chức lãnh đạo dự án sau khi phát hành tác phẩm này và ông đã giao nó cho cộng đồng để cộng đồng quyết định tương lai của IP này.
Những gì chúng ta đang thấy là một số lượng lớn các dự án chất lượng thấp đã làm mất đi sự chú ý mà IP này thu hút trong giai đoạn đầu, và mặc dù các dự án sinh thái Lootverse như hyperloot và Realms gần đây đã được cải thiện rất nhiều, nhưng hiện tại chúng chỉ hiển thị hình đại diện và bản đồ nên thu hút sự chú ý rất hạn chế.
Tất nhiên, các NFT áp dụng phương pháp “bottom-up” cũng có những ưu điểm riêng, đó là lợi thế anti-fragility (tức là hoạt động tốt hơn bất cứ khi nào có rủi ro và điều gì không chắc chắn) của các hệ thống phi tập trung.
Và đối với các blue-chip NFT như Boring Ape, một khi họ mất đi sự hỗ trợ của Yuga labs, sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái có thể sẽ rơi vào trạng thái trì trệ, đó là tác động của sự phụ thuộc.
Nhìn chung, cách tiếp cận "top-down" phù hợp hơn cho các hoạt động ngắn hạn và trung hạn, trong khi cách tiếp cận "bottom-up" phù hợp hơn cho các hoạt động ở giai đoạn sau.
Nếu một phương pháp phi tập trung được áp dụng quá sớm để phát triển một NFT, thì nó cần phải dựa vào những người tham gia sinh thái để xây dựng nó, điều này rất không chắc chắn.
Tăng sự chú ý NFT ngắn hạn: FloorDAO
Ngoài một số phương tiện và phương pháp hoạt động ảnh hưởng đến sự chú ý của NFT được đề cập ở trên, còn có một protocol DAO gọi là FloorDAO có thể tập trung vào sự chú ý của NFT trong ngắn hạn, nhằm mục đích kiếm tiền thông qua việc lập thị trường NFT và các chiến lược thu nhập.
Đánh giá từ kết quả của cuộc bỏ phiếu mới nhất, 2 dự án ảnh đại diện NFT là Tubby Cats và MiladyMaker, đã trở thành những người hưởng lợi mới nhất và giá sàn của hai dự án NFT này đã tăng nhanh chóng trong những ngày gần đây.
Đây là một trong những ứng dụng của nền kinh tế chú ý.
Tất nhiên, sự phát triển tiếp theo của những NFT này sẽ phụ thuộc vào việc liệu chúng có thể tiếp tục thu hút nhiều sự chú ý hơn hay không.
