Hiện tại, TVL của DeFi có giá trị khoảng 106 tỷ đô la, giảm so với mức đỉnh gần 250 tỷ đô. Năm vị trí dẫn đầu thuộc về các giao thức Maker, Curve, Aave, Lido và Uniswap. Làm cách nào để altcoin có thể vươn lên top đầu và soán ngôi Maker? Bài viết này sẽ đào sâu trạng thái hiện tại của DeFi để xác định vị trí của nó trong tương lai.
Người thắng ít mà kẻ bại trận thì nhiều
Khi DeFi phát triển, các chương trình Ponzi ngày càng trở nên phức tạp và tinh vi hòng vét sạch túi của các nhà giao dịch. Dù là mô hình farming từ thuở xa xưa, OHM fork một thời hay kế hoạch Ponzi dai dẳng khó dập tắt, DeFi được xây dựng dựa trên hình thức tương tự như sòng bạc kết hợp với những cấu trúc kinh tế "độc nhất vô nhị".
Sau sự sụp đổ của UST và Anchor Protocol, TVL của Terra bốc hơi, nhường lại vị thế thống trị cho Ethereum khi chiếm khoảng 65% DeFi, vượt xa Binance Smart Chain và Tron. Làm thế nào điều này xảy ra và tại sao tiền vẫn tiếp tục chảy vào Ethereum bất chấp phí gas cao và những đối thủ cạnh tranh L1 khác như Solana, Avalanche và Polygon? Đây quả thực là câu hỏi khó lòng tìm được lời giải đáp. Ethereum đã chứng kiến các L2 của mình (Arbitrum, Optimism, zkSync và Starknet) trở nên phổ biến và được sử dụng rộng rãi, phần nào cho thấy khả năng gần như không thể tránh khỏi rằng TVL DeFi vẫn sẽ tập trung tuyệt đối vào các "sòng bạc" on-chain.
Nếu bạn tìm kiếm bất kỳ giao thức nào trên Defillama trong vài tuần qua, bạn sẽ nhận thấy nhiều dự án đang có TVL biến động mạnh mẽ. Bức tranh hiện tại trông khá ảm đạm và không có nhiều cơ hội cho những người mong muốn kiếm lợi nhuận lâu dài. Nếu may mắn, bạn sẽ bắt gặp nhiều giao thức có lợi suất ổn định trong phạm vi 3-6%, dù trước đó thường xuyên đạt mức hai con số trong vài tháng.
DeFi có khả năng sẽ chuyển sang các danh mục sau trong năm tới:
- Cho vay
- Sản phẩm tài chính cấu trúc
- Phái sinh
- Cross-chain
Nếu chúng ta muốn thu hút vốn tổ chức từ những người chơi lớn, chúng ta phải mang lại lợi ích cho họ.
Cho vay
TVL của các giao thức như Maple, Goldfinch và Clearpool có thể sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng kể do lòng tin vào các giao thức gốc tiền điện tử giảm sau sự cố Terra. Maple đã vượt xa những dự án cùng thời về TVL và giá token. Không chỉ vậy, công ty cũng có doanh thu vào hàng hai chữ số bền vững.
Thị trường cho vay rất rộng lớn. Sự phát triển của Aave và Compound xuất phát từ nhu cầu của cá voi muốn có thêm tiền và ưu đãi tiền gửi. Mô hình này phần lớn đóng góp vào trạng thái hiện tại của DeFi vì 99,9% giao thức phải kích hoạt ưu đãi LP trước khi chúng có thể thu hút bất kỳ sự chú ý hay khoản tiền gửi nào. Đây không phải lúc nào cũng là một chuyện xấu, song lại ngăn chặn quá trình loại bỏ nhiều dự án rác trong thế giới tiền điện tử. Ngoài việc mang lại tiền cho một số người, DeFi thực sự không có ứng dụng chính nào. Nguyên nhân có thể do tổn thất lớn, tokenomics yếu kém, thiếu PMF cùng vô vàn yếu tố khác.
Sản phẩm tài chính cấu trúc
Các sản phẩm tài chính cấu trúc rất đáng để bàn tới, chủ yếu là do cách chúng được quảng bá trong DeFi cho đến nay. Lợi nhuận là trọng tâm của DeFi và các sản phẩm cấu trúc về cơ bản được thiết kế để mang lại sản lượng cao, vốn rất khó duy trì. Nhưng tại sao lại phải mua những công cụ này giữa thị trường đầy biến động như vậy? Dù tiền điện tử chỉ mới ở giai đoạn đầu của vòng đời, những sản phẩm trên sẽ ngày càng trở nên quan trọng theo thời gian. Bất kể tiện ích của chúng như thế nào, có thể thấy rằng chúng đã có một chỗ đứng trên thị trường hiện tại. Sản phẩm tài chính cấu trúc hứa hẹn sẽ là người bạn đồng hành quý giá của bạn.
Ribbon, Frikton và Timeless là nhưng giao thức hoạt động tích cực tiêu biểu. Nếu những giao thức này có thể tồn tại và duy trì một lượng TVL với sản phẩm chất lượng, chúng chắc chắn sẽ trở nên lớn mạnh trong tương lai. Các sản phẩm cấu trúc cũng rất quan trọng với Solana. Vấn đề duy nhất của Solana là sự cố mạng, tokenomics kém, yêu cầu validator phải có phần cứng cao và tính tập trung còn đáng kể.
Phái sinh
Mặc dù thị trường nhìn chung có tốc độ tăng trưởng khá chậm và thiếu thanh khoản, các giao thức như GMX, dYdX và Drift đã chứng kiến một lượng lớn người dùng mới. Dưới đây là biểu đồ của GMX:
Hoạt động on-chain không còn nhộn nhịp như thường lệ, song token tương ứng của các sàn giao dịch vĩnh cửu được duy trì tốt bất chấp trạng thái hỗn loạn của hầu hết các loại tiền điện tử khác. Những dự án như dYdX có tokenomics rất tệ nhưng kịch bản ứng dụng lại tốt, do đó chúng ta nên mua token trước khi bị người chơi lớn "gom hàng" hết. Chúng ta có các blue-chip DeFi, vậy tại sao blue-chip vĩnh cửu lại không? Các giao thức như Drift, Perpetual Protocol và 01 Exchange đều rất thú vị và đáng quan tâm. Họ cần phải duy trì khối lượng giao dịch, giữ cho người dùng của họ hài lòng và đảm bảo không bị phá sản.
Nhìn vào các giao thức phái sinh khác, Cega, Vega và Zeta là những cái tên nổi bật. Việc sử dụng nhiều nền tảng spinoff trên những chain tương đối mới không thể sánh với những tên tuổi lớn khác, nhưng chúng cung cấp một số dịch vụ khá thú vị, có giá trị và độc đáo cho những người dùng sẵn sàng trải nghiệm cái mới. Sau đây là hình ảnh tư liệu của Cega:
Thoạt nhìn Cega giống với một sản phẩm cấu trúc nhiều hơn, nhưng dự án là một nền tảng phái sinh được liên kết với các sản phẩm cấu trúc. Nói về giao dịch quyền chọn, không có đủ nguồn tiền trong DeFi để có thể mở rộng quy mô mong muốn. Giới tạo lập thị trường thường sẽ hứng thú hơn với những thị trường không liên quan đến giao thức quyền chọn phi tập trung.
Từ quan điểm định tính và định lượng, giao dịch vĩnh cửu dường như đứng ở ngôi vị đầu. Chúng khá dễ hiểu và đòn bẩy là công cụ mà mọi người đều yêu thích, ngay cả khi họ thua lỗ 9,9 lần trong tổng số 10. Khối lượng giao dịch vĩnh cửu dự kiến sẽ tiếp tục tăng và bền vững.
Cross-chain
Trong suốt năm 2021, chúng ta đã chứng kiến cuộc đua không hồi kết của các L1. Sự thống trị của Ethereum trong TVL DeFi càng bị xói mòn khi các token L1, quỹ hệ sinh thái và VC liên tục tăng giá, dẫn đến sự bùng nổ của TVL trên đủ chain từ Avalanche đến Fantom.
Mặc dù nhiều chain trong số này hiện đã bị loại bỏ, chúng ta vẫn có thể lạc quan về một tương lai multichain được cung cấp bởi các giao thức như Synapse, LayerZero, Wormhole, Axelar, Celer. Nhiều chain kiếm được số tiền khổng lồ từ phí giao dịch, nắm giữ một lượng lớn TVL và cung cấp các dịch vụ quan trọng đối với tiền điện tử. Ngoài ra, nhiều giải pháp cross-chain có kế hoạch tự triển khai chain riêng trong tương lai gần, khiến các cầu nối cross-chain mất vị thế cạnh tranh.
Hướng đến tương lai
Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn một số thông tin hữu ích. Dù hiện tại còn khó khăn, chúng ta cũng nên cố gắng lạc quan vì tương lai tươi sáng phía trước.
