Internet đã giúp cho mọi người thoải mái thể hiện sự tự tin để sáng tạo ra các nội dung độc đáo của riêng họ. Và đây là thời đại của nền kinh tế sáng tạo.
Nhiều năm trước "truyền thông chính thống" thống trị thế giới giải trí và báo chí. Một số ít công ty kiểm việc đọc, xem và nghe hàng ngày của chúng ta. Các doanh nghiệp muốn được truyền thông nhắc đến cần phải có mối quan hệ hoặc dùng tiền để đẩy bài của doanh nghiệp mình lên.
Mỗi ngày chúng ta xem các chương trình truyền hình được lên lịch trước, nghe các chương trình phát thanh được ghi âm trước, đọc báo, tạp chí được biên tập theo lệnh của cấp trên, nhà xuất bản lớn,..
Tuy nhiên, Internet đã thay đổi mọi thứ tuy chậm nhưng các phương tiện truyền thông đã bị phân mảnh. Chúng ta tìm thấy rất nhiều loại nội dung khác nhau mà chúng tôi chưa bao giờ thấy trước đây. Hơn nữa hầu hết nội dung này không thuộc về các công ty truyền thông truyền thống mà nó được viết, nói hoặc quay bởi những người bình thường. Internet đã mang lại cho mọi người sự tự tin để tạo ra nội dung của riêng họ. Ngày nay, mọi người đang vui vẻ xem những nội dung được sản xuất và phân phối bởi những người sáng tạo nội dung này mà không phải chịu đựng việc thiếu thông tin từ các công ty truyền thống vì nhiều lý do (có thể là chính trị, những yếu tố nhạy cảm khác). Đây là thời đại của nền kinh tế sáng tạo, một thời đại rất khác so với những điều mà chúng ta đã từng biết.
Trước khi giới thiệu chi tiết "nền kinh tế sáng tạo" là gì, chúng ta hãy có một sự hiểu biết sơ bộ về các giai đoạn phát triển của nền kinh tế thế giới:
Một thế kỷ trước, con người sống trong một nền kinh tế công nghiệp, thời đại của sản xuất. Hầu hết mọi người kiếm tiền bằng sức lao động như làm trong nhà máy hoặc làm nông. Hầu hết mọi người kiếm sống bằng cách tạo ra sản phẩm.
Sau đó vào những năm 1950, những người sống qua cuộc Đại suy thoái và Thế chiến II đang dần chuyển sang nền kinh tế tiêu dùng mọi người bắt đầu kiếm thu nhập bằng cách cung cấp dịch vụ cho người khác. Dòng chảy thương mại đã trở nên toàn cầu hóa hơn, và mọi người muốn có nhiều "hàng hóa" hơn từ khắp nơi trên thế giới.
Ví dụ như tivi là một phương tiện truyền thông cổ điển có thể hiển thị kịp thời và đầy đủ những sản phẩm mới nhất và tốt nhất để khuyến khích mọi người chi tiêu nhiều hơn.
Trong thời đại Internet, con người đã bước vào kỷ nguyên của nền kinh tế tri thức. Khoa học và công nghệ tiên tiến đã loại bỏ nhiều công việc truyền thống, đặc biệt là trong sản xuất và một số trong các ngành dịch vụ. Nền tảng này đã cung cấp các điều kiện thuận lợi cho việc tạo ra mô hình kinh tế sáng tạo giúp mọi người kiếm tiền một cách đơn giản chỉ bằng đăng các video với đa dạng các nội dung.
Nền kinh tế sáng tạo là gì?
Với sự phát triển liên tục của Internet, mô hình của Internet cũng đã thay đổi. Thay vì chỉ sử dụng nó để thu thập và lưu trữ thông tin, mọi người đang tìm kiếm nhiều ứng dụng tiềm năng mới, chẳng hạn như phương tiện truyền thông xã hội và chia sẻ video.
Internet giúp mọi người thoải mái thể hiện bản thân trực tuyến và nền kinh tế sáng tạo đã phát triển từ nó. Nền kinh tế sáng tạo bao gồm những người làm công việc mơ ước của họ và nó mang lại cho mọi người cơ hội tập trung vào niềm đam mê của họ.
Những người thuộc thế hệ trước có thể phải đến các cửa hàng, văn phòng hoặc nhà máy truyền thống để làm việc và về nhà vào buổi tối xem một số hoạt động giải trí, kênh truyền hình mặc định mà họ không thích. Giờ đây những điều đó đã thay đổi.
Ai có thể nghĩ rằng một học sinh có thể ngồi ở nhà và chơi game để kiếm sống. Và có bao nhiêu nhà văn nghiệp dư mong họ kiếm được nhiều tiền hơn một nhà văn chuyên nghiệp? Những người đam mê âm nhạc, hội hoạ cũng được thể hiện hết mình trên không gian mạng. Tất cả điều này đã thay đổi và đây là "nền kinh tế sáng tạo".
Mối quan hệ của DAO với "nền kinh tế sáng tạo"
Trong các báo cáo của A16 hay Messari năm 2021 những từ khoá hot nhất vào năm 2022 bạn chắc chắn sẽ thấy hai từ "DAO" và "nền kinh tế sáng tạo". Các thuộc tính của DAO là nền tảng phát triển cho nền kinh tế "sáng tạo" ngày nay thậm chí trong tương lai.
Khái niệm đơn giản về tổ chức tự trị phi tập trung (DAO): một tổ chức được tạo ra với ý tưởng và được thúc đẩy bởi các nhà phát triển, tự động hóa các chức năng và quy trình kinh doanh bằng cách tận dụng tất cả các nguyên tắc cơ bản của hợp đồng thông minh và blockchain.
Ý tưởng cốt lõi là làm phẳng các quy trình kinh doanh phức tạp của các tổ chức khác nhau và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển tài sản sang hướng tương tác kỹ thuật (D2C) còn được gọi là "phân quyền toàn bộ". Bản thân các DAO hoạt động như các trung gian kỹ thuật số cung cấp tính minh bạch và quy mô, không có cấu trúc tập trung quyền lực của các công ty truyền thống.
Sự phát triển của DAO đang sinh ra một nền kinh tế sáng tạo mới, tập hợp các nghệ sĩ, luật sư, tự truyền thông và người sáng tạo từ khắp nơi trên thế giới để tạo ra ý tưởng đã khiến cho các tổ chức truyền thống đối mặt với các thách thức.
Trong một hệ thống tiền điện tử không cần sự cho phép dựa trên công nghệ blockchain và Web3, các DAO cung cấp một cấu trúc độc đáo hỗ trợ tự nhiên cho nền kinh tế sáng tạo là token cộng đồng. Là mối quan tâm của người sáng tạo (cá nhân hoặc nhóm) và cộng đồng của họ, token cộng đồng không chỉ phân tách lưu lượng truy cập và triển khai mà còn cải thiện đáng kể tính khả dụng của các tài nguyên cộng đồng.
Với sự giúp đỡ của các token cộng đồng, sự hỗ trợ của cộng đồng đối với người sáng tạo không chỉ có tác dụng trong 1 lần mà có thể coi đó là vốn chủ sở hữu tài sản dưới hình thức đầu tư và những người tham gia cùng nhau xây dựng cộng đồng cũng có thể nhận được lợi nhuận tương ứng.
Thông qua cấu trúc này, người sáng tạo hoàn toàn có thể sử dụng tài năng và thời gian của họ, đạt được sự linh hoạt và lợi ích đồng thời sử dụng nó để thúc đẩy sự phát triển và xây dựng của cộng đồng. Người sáng tạo và DAO thể hiện một cấu trúc quản trị tự nhiên được ví như là "sự hợp tác trực tuyến không biên giới giữa người bản xứ và các dự án bản xứ trong kỷ nguyên Web3".
Một số gợi ý để hiện thực hóa sự hợp tác không biên giới giữa DAO và "nền kinh tế sáng tạo" trong tương lai
Cung cấp cho người sáng tạo quyền sở hữu
Quyền sở hữu có nhiều hình thức khác nhau: Người sáng tạo luôn muốn có một kênh trung lập để giao tiếp với khán giả của họ và kiếm tiền trực tiếp với người dùng cuối. Một số người sáng tạo cũng thiết lập trang web của riêng họ với tên miền riêng như một cách để xây dựng mối quan hệ trực tiếp với người hâm mộ. Quyền sở hữu của người sáng tạo là dữ liệu, mối quan hệ, nội dung, danh tính và tính tương tác, điều đó sẽ làm suy yếu các nền tảng tập trung và dẫn đến sự dịch chuyển người dùng từ các nền tảng sang người tham gia, cho phép họ hoạt động bên ngoài nền tảng.
Với sự phát triển của Web3 chúng ta có thể tiến thêm một bước bằng cách trao quyền kiểm soát cho người sáng tạo và người dùng: Các phần mềm, nền tảng sẽ được có thể trở vận hành và sở hữu bởi cộng đồng. Trong mạng lưới tiền điện tử, điều này có thể nhờ vào việc nắm giữ token quản trị.
Trong khi nền tảng Web2, quyền sở hữu của người dùng thể hiện dưới dạng tham gia vào cộng đồng với tư cách là nhà đầu tư và cố vấn (có thể được kích hoạt thông qua các công cụ như Fairmint, Republic, Cabal hoặc Stonks). Đối với các DAO việc có người sáng tạo là thành viên cốt lõi của nhóm mang lại cho người sáng tạo nhiều động lực hơn để đóng góp cho cộng đồng mà họ chia sẻ, giúp cho người sáng tạo cơ hội đưa ra quyết định đóng góp vào sự thành công của cộng đồng và tương tác với họ trên nền tảng.
Về nội dung: Trong khi hầu hết các nền tảng Web2 không yêu cầu quyền sở hữu nội dung người dùng, họ cấp cho nền tảng quyền sử dụng, phân phối và sửa đổi công việc của họ. Ví dụ: Điều khoản sử dụng của Instagram nêu rõ: "Bạn cấp cho chúng tôi giấy phép trên toàn thế giới không độc quyền, miễn phí bản quyền, có thể chuyển nhượng, cấp phép con để lưu trữ, sử dụng, phân phối, sửa đổi, chạy, tái tạo, thực hiện công khai hoặc hiển thị, dịch và cho bạn các tác phẩm phái sinh sáng tạo nội dung."
Nói cách khác, người dùng đang trao quyền kiểm soát cho nền tảng về việc sử dụng hình ảnh như thế nào, ở đâu, khi nào và trong trường hợp nào, điều này làm mất đi giá trị nội dung của bạn. Nhưng giờ đây chúng ta có thể kiểm soát được những điều đó vì tính phân quyền, bao gồm hệ thống quản lý nội dung, lưu trữ nội dung và hệ thống tên miền.
Cơ chế người sáng tạo trung lập đáng tin cậy
Vitalik Buterin viết về tầm quan trọng của việc thiết lập một cơ chế trung lập đáng tin cậy, trong đó mô tả: "Cơ chế trung lập đáng tin cậy khi chúng ta nhìn vào thiết kế không phân biệt đối xử hoặc phản đối bất kỳ cơ chế cụ thể nào." 4 yếu tố của tính trung lập đáng tin cậy là:
- (1) Không ghi những người cụ thể hoặc kết quả cụ thể vào cơ chế.
- (2) Triển khai mã nguồn mở và có thể kiểm chứng công khai.
- (3) Làm cho nó đơn giản.
- (4) Đừng thay đổi nó quá thường xuyên.
Thật dễ dàng để thấy các nền tảng Web2 ngày nay thiếu tính trung lập đáng tin cậy: các thuật toán quyết định nội dung nào sẽ hiển thị không thể kiểm chứng công khai và tuỳ tiện loại bỏ một số người sáng tạo hoặc nội dung không phù hợp với mục đích của họ.
Ví dụ cho nỗ lực để đạt được sự trung lập đáng tin cậy là hội đồng giám sát của Facebook (nay là Meta), có hội đồng đánh giá nội dung 20 người được chỉ định trong công ty. Ngược lại, Mirror WRITE RACE thông qua một quá trình bỏ phiếu công khai hàng tuần để quyết định sẽ đưa thành viên mới nào vào.
Điều này mặc dù khiến các thành viên tiềm năng có thể không thích kết quả nhưng quá trình này là công khai, trung lập và có thể kiểm chứng.
Mô hình kinh doanh thân thiện với người sáng tạo
Mô hình kinh doanh với các cơ chế ưu đãi thúc đẩy người dùng tạo nội dung. Cung cấp mô hình kiếm tiền trực tiếp hơn (trong đó người sử dụng trả tiền cho người sáng tạo) có thể khuyến khích người sáng tạo điều chỉnh nội dung của họ thay vì tạo nội dung tối đa hóa thời gian xem.
Sự phụ thuộc và đoàn kết giữa những người sáng tạo
Trong nền kinh tế sáng tạo ngày nay, vì nó tồn tại trên các nền tảng xã hội tập trung, người sáng tạo phải đối mặt với sự cạnh tranh trực tiếp với nhau để thu hút sự chú ý.
Trong tương lai hy vọng sẽ có một nền tảng cộng đồng hoàn chỉnh hơn và một cơ chế cạnh tranh lành mạnh hơn để khuyến khích người sáng tạo hỗ trợ lẫn nhau, thay vì thành công người sáng tạo này nhưng là sự thất bại của người sáng tạo khác.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Là một nền tảng thông tin blockchain, thông tin được cung cấp trên trang web này không đại diện cho bất kỳ đề xuất đầu tư nào.
