“Wash trading” không phải là một thuật ngữ mới đối với các chuyên gia tài chính. Thị trường NFT cũng được “wash” qua lại với cùng một phương thức mua và bán giống như tiền điện tử. “Wash trading” gây khó khăn cho những người đam mê NFT trong việc đánh giá mức độ quan tâm thực sự của thị trường đối với một loạt các giao dịch, thổi phồng và bóp méo volume giao dịch cũng như phân tích sai lệch về nền tảng giao dịch.
Vậy làm cách nào để xác định “wash trading” và phát hiện hoạt động đáng ngờ bằng dữ liệu on-chain?
“Wash trading” là gì?
“Wash trading” là một hình thức thao túng thị trường, đại loại là các nhà đầu tư mua và bán cùng một sản phẩm tài chính trong cùng một lúc, tạo ra thông tin sai lệch trên thị trường.
Trong các giao dịch NFT, “wash trading” xuất hiện khi có cùng một người dùng hoạt động như vừa là người mua vừa là người bán trong một giao dịch NFT. Không giống như chứng khoán truyền thống, thị trường NFT không được chính phủ quản lý và danh tính thực sự đằng sau địa chỉ rất khó xác định. Do đó, “wash trading” rất phổ biến trên thị trường NFT.
Tại sao một số người “wash trading” NFT?
Có hai động lực chính đằng sau sự “xáo trộn” trong không gian NFT.
- Nhận phần thưởng nền tảng
Một số thị trường NFT, như X2Y2, thưởng cho người dùng tích cực bằng cách tặng phần thưởng (dưới dạng token giao thức) dựa trên volume giao dịch của họ. Những người “wash trading” tận dụng lợi thế này để tối đa hóa lợi nhuận của họ bằng cách tạo một lượng lớn volume giả. Do đó, điều này có thể dễ dàng đánh lừa những người dùng muốn phân tích định lượng nắm giữ NFT hoặc thị trường dựa trên tính thanh khoản.
- Tạo ảo tưởng về giá trị hoặc tính thanh khoản
Để tạo ra ảo tưởng về tính thanh khoản và giá trị tăng cao của một số cổ phần NFT nhất định, một số người sáng tạo chuyển sang “wash trading” để lừa gạt người mua. Họ thu lợi khi những người mua chân chính bị lừa mua NFT từ họ với giá tăng cao. Những thể loại người bán này che giấu hoạt động của họ bằng các địa chỉ ví mới, do các ví trao đổi tập trung tự cấp vốn . Loại hình “wash trading” này tạo ra volume tương đối nhỏ và ít gây ảnh hưởng đến thị trường hơn so với “wash trading” nhận thưởng.
“Wash trading” hoạt động như thế nào?
Do sự can thiệp của “wash trading” đầu tiên vào dữ liệu giao dịch NFT, dữ liệu on-chain được sử dụng để xác định nó. Muốn hiểu về “wash trading” trước tiên chúng ta phải hiểu hệ thống phần thưởng token của X2Y2 và LookingRare. Chúng phân phối token cho người bán và người mua hàng ngày dựa trên volume giao dịch của một địa chỉ. Phần thưởng token được cố định hàng ngày, vì vậy những người “wash trading” có thể thực hiện các giao dịch đó và liên tục kiếm được token thưởng khi phân phối hàng ngày.
Hình 1 dưới đây sẽ cho thấy một ví dụ về hoạt động “wash trading” trên thị trường X2Y2.
Từ hình ảnh trên, chúng ta có thể thấy rằng cùng một NFT (ID 164) nhưng đã được mua qua lại giữa hai ví giống nhau nhiều lần trong một ngày, với mỗi giao dịch bán được hơn 300 ETH . Vào ngày 1 tháng 9 năm 2022, hai địa chỉ đã giao dịch 19 lần, tạo ra volume giao dịch là 7228 ETH và trả 36,14 ETH phí nền tảng X2Y2. Do Tỷ lệ bản quyền của Dreadfulz không được đặt trên X2Y2 nên người sáng tạo không phải trả phí. Những người “wash trading” sẽ chọn loạt bài không có tiền bản quyền để giảm thiểu chi phí giao dịch của họ.
Làm thế nào để xác định “wash trading” ?
Sau khi xem xét từ một số nền tảng phân tích, dưới đây là một vài lưu ý để nhận diện “wash trading”:
- Một NFT cụ thể được giao dịch hơn X lần mỗi ngày tại cùng một địa chỉ, trong khi các đồ sưu tầm khác không có thay đổi gì;
- Chỉ một địa chỉ thực hiện cùng một giao dịch NFT với tần suất cao;
- Không có hỗ trợ tiếp thị hoặc khuyến mại, dòng NFT tự bán với tần suất cao;
- Giá giao dịch lịch sử trung bình của thị trường A gấp X lần giá của thị trường B;
- Giá bán của NFT cao hơn X lần so với giá NFT thấp nhất bán hiện tại;
- Cùng một ví tài trợ cho tất cả các ví đáng ngờ để mua và bán NFT;
- Duy trì volume giao dịch cao bất thường.
Tuy nhiên, các giả định trên chưa hoàn toàn đúng và hy vọng rằng các nhà nghiên cứu sẽ phát triển toàn diện hơn để xác định được các xu hướng và hành vi NFT. Bên cạnh đó, khả năng theo dõi nhiều ví để xác định các mối quan hệ ở các cấp độ khác nhau tùy vào thời điểm cũng rất quan trọng.
Làm thế nào mà các bộ sưu tập hàng đầu của NFT “wash trading” ?
Trong Hình 2, Footprint Analytics đã áp dụng các quy tắc nhận dạng cho bộ sưu tập NFT được giao dịch nhiều nhất trên X2Y2 và LookingRare.
Theo quy tắc trên, họ đã phát hiện ra rằng 95% hoặc nhiều hơn volume của các bộ sưu tập này là “wash trading”. Các “wash trading” có tỷ lệ phần trăm cao không tương xứng trong volume của các bộ sưu tập này, điều này gây hiểu lầm về volume lịch sử và hoạt động bán đồ sưu tầm.
Hình 4 đã cho thấy 94,71% và 81,04% volume trên LookRare và X2Y2 là “wash trading”, khá phù hợp với thống kê thị trường như trong Hình 5. Chúng ta có thể thấy từ dữ liệu chưa được lọc rằng giá trung bình cho mỗi giao dịch trên Lookrare là gần 85.000 đô la, cao hơn khoảng 90 lần giá trung bình của OpenSea , đắt một cách kỳ lạ.
Tóm lại
Như có thể thấy từ Hình 6, kể từ tháng 1 năm 2022, tỷ lệ giữa volume “wash trading” trên tổng volume giao dịch trong thống kê giao dịch hàng tháng của thị trường NFT đã trên 50% hầu hết các tháng. Phần trăm volume “wash trading” trên thị trường NFT vẫn tương tự theo tháng, mặc dù tổng volume giảm đáng kể so với mức cao nhất trong tháng 1. Điều này nhấn mạnh mức độ gián đoạn của “wash trading” đối với dữ liệu giao dịch NFT chính xác và tầm quan trọng của việc “lọc” phân tích dữ liệu NFT đối với các cặp “wash trading”.
