Người dùng sẽ toàn quyền sở hữu và kiểm soát nội dung trong kỷ nguyên Web 3.0, những giá trị đó có thể được phân phối bằng cách thỏa thuận với người khác theo ý kiến của mình.
Web 3.0 là một thế hệ Internet mới đang dần tiếp cận
Internet đang ở một điểm quan trọng trong sự phát triển từ Web 2.0 đến Web 3.0, chúng ta hãy cùng nghiên cứu ý nghĩa của việc xây dựng cơ sở hạ tầng Internet.
Web 3.0 tôn trọng giá trị cá nhân của người dùng
Web 3.0 chỉ là tên gọi cho giai đoạn phát triển tiếp theo của Internet. Web 1.0 chủ yếu là mạng truyền thông, người dùng truy cập các website và xem nội dung hiển thị, không thể tương tác với website.
Web 2.0 ra đời để giải quyết nhu cầu tương tác và giao tiếp giữa chúng ta. Các ứng dụng chính là mạng xã hội và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, khi sử dụng chúng ta cần phụ thuộc vào một nền tảng hoặc phương tiện nhất định. Mọi hoạt động như trò chuyện, hóa đơn giao dịch, thói quen xem tin tức,… đều được ghi lại bởi các nền tảng.
Một ý kiến được đưa ra vào năm 2014 như sau:
"Một số người dùng nghĩ không hề biết rằng dữ liệu giao dịch và trò chuyện lại thuộc quyền quản lí của các nền tảng". Từ đó khái niệm Web 3.0 dần hình thành.
Nội dung kỹ thuật số không chỉ là dữ liệu đơn giản, mà là tài sản kỹ thuật số của người dùng, cần được đảm bảo ở cấp độ tài sản. Đây là Web 3.0, một thế giới Internet mới, tự động và thông minh. Web 3.0 lấy người dùng làm trung tâm và dữ liệu sẽ do mọi người quản lý.
Các công nghệ mới giúp Web3.0 mở rộng và phân quyền
Khái niệm Web 3.0 đã được đề xuất vào năm 2014 nhưng do chưa có ứng dụng cụ thể nào nên Web 3.0 vẫn còn khá mập mờ.
Đến năm 2022, nhiều công nghệ mới và một số nội dung như NFT, metaverse làm người dùng tham gia vào các cuộc thảo luận về phân quyền, tính ẩn danh và tiền điện tử. Nhiều nhà đầu tư quan tâm hơn đến Web 3.0, tất nhiên nó cũng không thể tách rời với những thay đổi do sự phát triển liên tục của công nghệ blockchain, AI, VR/ AR. Sự ra đời của metaverse thúc đẩy tích hợp nhiều công cụ khác nhau và Web 3.0 là một phần quan trọng giúp metaverse có thêm đặc tính mở rộng và phi tập trung hoàn toàn. Một số người cho rằng 'Metaverse + Web3.0' là tương lai khi Facebook đổi tên thành Meta.
Kiến trúc Web2.0 bao gồm front-end, back-end, cơ sở dữ liệu và các thành phần khác. Tương tự, kiến trúc Web3.0 có thể được chia tương tự thành front-end, back-end và database. Sự khác biệt là kiến trúc front-end của DApps chủ yếu tập trung vào giao tiếp với các hợp đồng thông minh (smart contract).
Ngoài kiến trúc mới, có một số vấn đề thực tế cần được khắc phục để có thể ứng dụng rộng rãi Web 3.0.
"Về mặt phục vụ người dùng, chúng ta có thể so sánh Web3.0 với một trợ lý trí tuệ nhân tạo tùy chỉnh có thể hiểu nhu cầu của người dùng. Nó cần nhiều dữ liệu cá nhân và thói quen của người dùng để hỗ trợ."
Quyền sở hữu cần dựa vào mã hóa dữ liệu để tương tác với blockchain, vốn bị ràng buộc có yêu cầu cao hơn về khả năng tính toán và lưu trữ của ứng dụng. Tuy nhiên, với việc liên tục nâng cấp máy tính, công nghệ lưu trữ và cơ sở phần cứng, vấn đề sẽ được giải quyết sớm muộn trong tương lai.
Quản trị dữ liệu cũng là một vấn đề không thể không nhắc đến.
Hiện tại chưa có công nghệ bảo mật nào là an toàn 100% và hệ thống phi tập trung cũng sẽ không khắc phục được nếu bị tấn công. Cả Bitcoin và Ethereum đều xảy ra nhiều cuộc đánh cắp gây thiệt hại hàng trăm triệu USD, chỉ khi nền công nghiệp Internet ngày càng trưởng thành và công nghệ thông tin ngày càng hoàn thiện thì mới có thể đảm bảo được tính bảo mật của dữ liệu.
Khi người dùng tự sáng tạo và kiểm soát nội dung thì việc phát tán và kiểm duyệt tính hợp pháp cũng là vấn đề phải đối mặt. Tuy nhiên, nếu việc giám sát quá mức được thực hiện ở điểm này để đảm bảo an toàn và độ tin cậy của thông tin mạng, nó sẽ đi chệch khỏi bản chất của Web 3.0.
Chúng ta cần hoạch định thêm nhiều quy định liên quan để xử lý các vấn đề khác nhau mà thế giới phi tập trung có thể gặp phải.
Web 3.0 đối mặt với nhiều vấn đề kỹ thuật
Rất nhiều tin đồn Web 3.0 sẽ sớm hình thành nhưng không một ai chắc chắn điều này, có thể là 10 năm nữa chẳng hạn.
"Chúng ta có thể thấy rằng cả Web 2.0 và Web 3.0 đều được nâng cấp lặp đi lặp lại dựa trên khái niệm lấy người dùng làm trung tâm, nhưng bị hạn chế và ảnh hưởng bởi sự phát triển công nghệ và mô hình kinh doanh, và cuối cùng mang những hình thức khác nhau."
Sự xung đột lợi ích giữa người dùng và các tập đoàn Internet ngày càng gia tăng và sự phát triển của công nghệ blockchain đã mang lại hy vọng về mặt kỹ thuật để giải quyết nó, việc đào sâu và cải tiến liên tục các ứng dụng, chúng ta có thể vô tình bước vào kỷ nguyên Web 3.0.
Nhưng hiện tại, Web3.0 vẫn gặp rất nhiều vấn đề, không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố thương mại.
Hiện tại, việc ứng dụng công nghệ blockchain trên quy mô lớn vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, các mô hình kinh doanh hiện tại và quy tắc phân phối lợi nhuận sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều, vị thế độc quyền của những gã khổng lồ Internet về dữ liệu người dùng sẽ bị phá vỡ. Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn về đổi mới công nghệ của họ, nó sẽ mang lại nhiều cơ hội cho một số doanh nghiệp thúc đẩy chuyên môn hóa và đổi mới.
Chúng ta hãy cùng chờ đợi vào một tương lai tươi sáng mà Web 3.0 có thể mang lại cho người dùng Internet.
