“Toàn chuỗi”, “staking”, “tính thanh khoản”, “TVL” đã trở thành những từ khóa nóng nhất trong thế giới DeFi từ đầu năm đến nay. Tuy nhiên, người dùng ngày càng bối rối về việc: loại tài sản sinh lời nào thực sự có giá trị? TVL nào mới có thể đại diện cho giá trị thực?
Để tìm kiếm câu trả lời, MetaEra đã có cuộc trò chuyện với Charles K, nhà sáng lập StakeStone – giao thức tài sản thanh khoản toàn chuỗi đầu tiên, để bàn luận về StakeStone, vấn đề sinh lời và thanh khoản, loại tài sản sinh lời nào thực sự có giá trị và TVL nào đại diện cho giá trị.
MetaEra: Bạn có thể giới thiệu ngắn gọn về StakeStone không?
Charles K: StakeStone ra đời trong bối cảnh thời đại đa chuỗi. Sau khi nâng cấp Thượng Hải năm 2023 hoàn tất, cơ chế chứng minh cổ phần (PoS) của Ethereum đã cho phép việc gửi và rút tài sản staking. Sự thay đổi này đã chính thức mang đến kỷ nguyên lãi suất phi rủi ro của tài sản Ethereum.
Vào khoảng tháng 8 năm 2023, sau sự kiện ETHCC, các dự án như Linea, Mantle, Base lần lượt ra mắt mainnet, đánh dấu ngành công nghiệp chính thức bước vào thời kỳ Layer 2 đa dạng. Chúng ta đã bước vào thời đại đa chuỗi hoặc toàn chuỗi, nghĩa là tài sản và ứng dụng phải được triển khai và áp dụng theo cách toàn chuỗi để thích nghi với xu hướng ngành mới này.
Trong bối cảnh đó, StakeStone được sinh ra với mục tiêu tạo ra một nền tảng toàn chuỗi cho tài sản ETH sinh lời và cơ sở hạ tầng phân phối thanh khoản toàn chuỗi.
MetaEra: Tại sao bạn lại xây dựng StakeStone? Động lực ban đầu là gì?
Charles K: Chúng tôi tạo ra StakeStone với mục tiêu giải quyết vấn đề lớn là khi ETH có lãi suất phi rủi ro theo ETH chuẩn, Native ETH sẽ trở thành một tài sản thanh khoản mà hệ sinh thái Layer 2 không thể gánh nổi chi phí cơ hội. Vì vậy, cần có một tài sản ETH sinh lời toàn chuỗi mới.
Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi cần xử lý ba khía cạnh:
- Tối ưu hóa lợi nhuận cơ bản một cách liên tục để có thể bù đắp chi phí cơ hội.
- Chuyển đổi tài sản ETH sinh lời (STONE) từ tài sản trên một chuỗi đơn thành tài sản toàn chuỗi, thân thiện với hệ sinh thái Layer 2.
- Cung cấp thanh khoản toàn chuỗi cho các hệ sinh thái blockchain được hỗ trợ, giúp tài sản được ứng dụng đầy đủ trong các hệ sinh thái đó.
Vì lý do này, chúng tôi đã dành hơn một năm để xây dựng tài sản ETH sinh lời toàn chuỗi đầu tiên và duy nhất, có khả năng tối ưu hóa lợi nhuận cơ bản mà không ảnh hưởng đến thanh khoản của STONE đang lưu thông. Ngoài ra, sau khi hợp tác chiến lược với Native.org, chúng tôi đã xây dựng tài sản thanh khoản toàn chuỗi đầu tiên, có thanh khoản tương đương trên tất cả các chuỗi mà nó hỗ trợ.
MetaEra: Thị trường luôn cho rằng StakeStone là một phần của giao thức LRT, bạn có thể giải thích sự khác biệt giữa StakeStone và giao thức LRT không?
Charles K: LRT là một giao thức Restaking Pool, cung cấp dịch vụ cốt lõi là tái đặt cọc dựa trên các giao thức như Eigenlayer. Còn StakeStone là một giao thức tài sản thanh khoản trên toàn bộ chuỗi, chúng tôi hướng đến một phiên bản ETH của MakerDao, với dịch vụ cốt lõi là phát hành tài sản và vận hành trên toàn chuỗi. Tận dụng cơ hội kiếm lời không rủi ro từ ETH là một phần quan trọng trong quản lý tài sản.
Khi một lớp lợi nhuận mới xuất hiện, StakeStone có thể tối ưu hóa mà không ảnh hưởng đến các STONE đã lưu hành trên thị trường, trong khi LRT cần phát hành lại một pool cọc mới và chứng chỉ cọc mới để thực hiện điều đó.
Ngoài ra, LRT chủ yếu phục vụ các khách hàng là những người gửi cọc lớn ở cấp độ tổ chức, vì vậy họ cần biết rõ nơi dòng vốn của họ sẽ đi ngay từ đầu. LRT dễ thu hút TVL vì có thể đáp ứng nhu cầu cọc theo hướng định hướng của các tổ chức lớn, nhưng ngược lại, TVL này là tĩnh và không tham gia vào xây dựng hệ sinh thái.
Do LRT nhắm đến một giao thức cọc cơ bản cụ thể, nó không thể tối ưu hóa lợi nhuận khi có các tài sản mới xuất hiện, dẫn đến việc dòng vốn sẽ chuyển sang các giao thức cọc mới.
Hơn nữa, LRT khó có thể xây dựng tính thanh khoản trên toàn bộ chuỗi. Một tài sản không có tính thanh khoản trên L2 thì ngoài việc là một con số TVL, nó không có giá trị xây dựng hệ sinh thái. Điều này sẽ càng trở nên rõ ràng hơn trong quý 4, khi nhiều L2 và hệ sinh thái blockchain mới nhận thức được điều đó.
Vì vậy, StakeStone và LRT có sự khác biệt cơ bản.
MetaEra: Bạn vừa nhắc đến việc từ quý 4, L2 và các blockchain mới sẽ ngày càng coi trọng tính thanh khoản của tài sản đối với việc xây dựng hệ sinh thái. Bạn nghĩ sẽ có những thay đổi cụ thể gì trong tương lai?
Charles K: Đây là một chủ đề lớn khác. Khi ngày càng nhiều hệ sinh thái blockchain tiếp nhận các tài sản kiếm lời như LRT/BTC LST, vấn đề tiếp theo họ sẽ phải đối mặt là cách ứng dụng các tài sản này. Lúc đó, các nhà vận hành blockchain sẽ nhận ra rằng: 1) Phần lớn tài sản LRT/BTC LST không có tính thanh khoản trên chuỗi, do đó không thể tích hợp vào các giao thức vay mượn, CDP hay phái sinh. 2) LRT/BTC LST chia cắt nghiêm trọng tính thanh khoản. 3) Một số tài sản BTC sử dụng cơ chế đúc tập trung tạo ra lượng TVL giả khổng lồ. Do đó, chỉ số TVL trở nên vô nghĩa, không tạo ra giá trị và thậm chí cản trở xây dựng hệ sinh thái. Tôi tin rằng ngày càng nhiều nhà vận hành blockchain sẽ nhận ra vấn đề này và thay đổi kế hoạch khuyến khích token từ việc chỉ tập trung vào số liệu TVL thụ động sang việc khuyến khích TVL có thể được sử dụng và hoạt động trong hệ sinh thái.
MetaEra: Chúng tôi biết ngoài sản phẩm ETH hiện có là STONE, StakeStone gần đây cũng đang ra mắt sản phẩm BTC của mình. Bạn có thể giới thiệu ngắn gọn về cách StakeStone mong muốn tham gia vào BTCFi không?
Charles K: Vì BTC không có hợp đồng thông minh và cơ chế sinh lợi gốc, nên BTC tự nhiên phải đối mặt với hai vấn đề chính: 1) Làm thế nào để BTC gốc có thể tham gia vào chuỗi EVM và thích ứng với môi trường đa chuỗi hiện nay? 2) Làm thế nào để BTC có thể sinh lợi trên chuỗi? Để giải quyết hai vấn đề này, StakeStone sẽ ra mắt hai loại tài sản BTC: SBTC (StakeStone Bitcoin) và STONEBTC.
SBTC tập trung giải quyết cách xây dựng tài sản thanh khoản toàn chuỗi đầu tiên cho BTC. Trước khi có các giải pháp hạ tầng phi tập trung như OP_CAT, việc đúc BTC thông qua các tổ chức giám sát sẽ vẫn là phương thức chính để BTC tham gia vào chuỗi EVM. Hiện tại, SBTC sẽ sử dụng phương pháp này để giải quyết vấn đề đầu tiên, hỗ trợ các loại BTC được giám sát như BTCB, cbBTC để đúc tài sản thanh khoản toàn chuỗi một cách phi tập trung.
Trong khi đó, STONEBTC sẽ tập trung vào việc tối đa hóa lợi nhuận từ BTC trên chuỗi. Người dùng sẽ có cơ hội nhận được lợi nhuận tổng hợp từ các giao thức staking BTC như Babylon, giao thức re-staking như Symbotic, và các giao thức mining pool như Lombard.
MetaEra: Bạn nghĩ sự khác biệt lớn nhất giữa hệ sinh thái Ethereum và Bitcoin là gì?
Charles K: Sự khác biệt giữa hai hệ sinh thái này rất đáng kể, chủ yếu ở ba khía cạnh:
Thứ nhất, hệ sinh thái Bitcoin thiếu các tài sản thanh khoản trên chuỗi. Trong Ethereum, ETH là một tài sản trên chuỗi với tính thanh khoản cao và được chấp nhận rộng rãi. Ngược lại, Bitcoin (BTC) không có loại tài sản này, và tính thanh khoản của WBTC cũng không thể sánh bằng ETH.
Thứ hai, do thiếu tài sản thanh khoản, các ứng dụng dựa trên Bitcoin bị hạn chế. Ví dụ, rất khó để tạo ra một CDP (khoản vay đảm bảo) sử dụng Bitcoin đạt được quy mô của MakerDAO. Sự thiếu thanh khoản đã hạn chế sự phát triển của Bitcoin Finance (BTCFi).
Thứ ba, những người nắm giữ Bitcoin thường không tham gia vào các hoạt động DeFi. Bitcoin giống như một tài sản dự trữ, tương tự vàng, hơn là một tài sản được sử dụng trong các ứng dụng hàng ngày. Do đó, số lượng người sẵn sàng sử dụng Bitcoin trên chuỗi là rất hạn chế, điều này cũng hạn chế nền tảng người dùng của BTCFi.
Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn quyết định đầu tư vào hệ sinh thái BTC vì chúng tôi nhận thấy ngày càng nhiều dự án và nguồn vốn đang nỗ lực mở rộng hệ sinh thái Bitcoin. Những nỗ lực này có thể làm tăng đáng kể mức độ tham gia của người dùng BTCFi so với trước đây.
MetaEra: Chúng tôi quan sát thấy rằng thị trường ngày càng ít nhạy cảm với con số TVL. Bạn nghĩ gì về sự suy yếu của giá trị mà TVL đại diện?
Charles K: Tôi nghĩ rằng đối với bất kỳ dự án nào, dù là giao thức staking hay hệ sinh thái blockchain, TVL có giá trị thật sự luôn là TVL có thể sử dụng và có người dùng thực sự. Chính sự phóng đại của TVL không thực chất đã làm mất đi giá trị thực sự mà nó đại diện.
Ngoài ra, một khía cạnh khác của TVL là TVT (Total Value Trusted). TVL có giá trị hay không phụ thuộc vào việc nó có thể đại diện cho sự tin tưởng của người dùng hay không. Nếu một giao thức chỉ cho phép gửi mà không cho phép rút, thường xuyên thay đổi các cam kết khuyến khích trước khi gửi, hoặc giữ lại phần thưởng khi người dùng rút, thì dù TVL có cao đến đâu cũng không thể xây dựng được sự tin tưởng. Một giao thức không thể chịu được niềm tin thì cũng không thể chịu được giá trị thực sự.
Tác giả: Meta Era
