Kể từ khi NFT được ra mắt vào năm 2021, nhiều người đam mê Web3 lẫn nhà công nghệ đã đăng tải các bài viết dành riêng cho NFT để giải thích nó là gì và cách thức hoạt động của nó như thế nào.
Sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường, cùng với mức giao dịch kiếm được hàng triệu đô la và những định giá khổng lồ của cuộc đấu giá nghệ thuật lên đến 69 triệu đô la khiến giới công nghệ, những nhà sáng tạo và nhà đầu tư tò mò về những trường hợp vừa mới nổi lên nhưng lại này phản ánh được giá trị thị trường.
Bài viết này sẽ tập trung vào khái niệm token tiện ích, các chuyên gia tin rằng đây là chìa khóa cho sự phát triển của NFT, cho phép chúng duy trì giá trị và tăng mức độ chấp nhận dài hạn. Cuối cùng là những đề xuất về một phương pháp phân loại tiện ích NFT, bao gồm hầu hết các xu hướng hiện tại sử dụng trong bối cảnh trong không gian NFT và mô tả ngắn gọn từng loại NFT.
Utility NFT (NFT tiện ích)
Ta có thể bắt đầu bằng cách thảo luận về tiện ích là gì. Khi nói đến tiện ích, chúng ta thấy rằng nó đề cập đến trạng thái mà một thứ gì đó hữu ích, có lợi hoặc hữu dụng. Nó vừa có thể đề cập đến giá trị kinh tế trong trường hợp này vừa có ý nghĩa là chức năng trong những trường hợp khác.
Dưới đây sẽ mô tả rõ về các NFT chức năng hơn:
Nó cung cấp những lợi ích gì?
Bạn sẽ nhận được gì khi mua NFT?
Nói chung, tiện ích ở đây đề cập đến loại giá trị, lợi ích hoặc phần thưởng mà NFT sẽ cung cấp cho người mua và chủ sở hữu. Ví dụ, theo định nghĩa, tiện ích tức thời nhất mà NFT có thể cung cấp là quyền sở hữu kỹ thuật số đối với tài sản kỹ thuật số. Tuy nhiên, bằng cách liên kết các NFT với các trường hợp sử dụng như tư cách thành viên, giảm giá, bán vé, sở hữu trí tuệ và bản quyền hoặc như một tài sản với DeFi, tiện ích của NFT có thể nhanh chóng mở rộng trong lĩnh vực kỹ thuật số và vật lý.
Phân loại NFT chức năng
Có rất nhiều người đang cố gắng phân loại các NFT chức năng. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có sự thống nhất cuối cùng về phân loại NFT được cộng đồng chấp nhận. Điều này có thể là do tính linh hoạt của công nghệ và sự xuất hiện liên tục của nhiều trường hợp sử dụng trong lĩnh vực này. Về các ứng dụng NFT hiện tại trong các ngành công nghiệp khác nhau, các NFT chức năng có thể được chia thành các danh mục trường hợp sử dụng và danh mục con sau đây.
Mỗi loại NFT và các danh mục nhỏ của nó được mô tả bên dưới.
Phân loại NFT chức năng
1/ Access NFT (NFT truy cập)
Các Access NFT cấp cho chủ sở hữu của họ quyền truy cập vào các cộng đồng, sự kiện hoặc trải nghiệm trong thế giới kỹ thuật số hoặc thế giới thực.
NFT cộng đồng (Community NFT): Những NFT này cung cấp các kênh dành riêng cho thành viên (chẳng hạn như kênh Discord) hoặc quyền truy cập độc quyền vào các loại nội dung khác nhau được lưu trữ trên các nền tảng khác (chẳng hạn như blog, trang web do NFT giám sát hoặc Metaverse), và nó chỉ cho phép truy cập với chủ sở hữu NFT trong cộng đồng.
Thông thường rất hay có những người sáng tạo trong cộng đồng tổ chức các buổi gặp mặt hoặc tiệc tùng cho các thành viên trong cộng đồng của họ; tất cả những điều này đều làm tăng giá trị nhận thức của dự án, khiến NFT của nó có giá trị.
NFT sự kiện (Event NFT): Những loại NFT này là trường hợp sử dụng phổ biến nhất trong NFT truy cập và một số công ty đã triển khai các giao thức khác nhau để sử dụng chúng. Họ có thể cấp quyền truy cập vào trải nghiệm trực tuyến hoặc ngoại tuyến. Loại triển khai phổ biến nhất là vé dựa trên NFT, có thông tin xác thực truy cập vào một sự kiện cụ thể.
NFT thành viên (Membership NFT): Những loại NFT này cho phép chủ sở hữu tham gia các chương trình chuyên biệt, sử dụng NFT làm khóa truy cập và mở khóa các dịch vụ và phần thưởng khác nhau, bao gồm giảm giá hàng hóa, vào cửa miễn phí với các sự kiện hoặc ra mắt sản phẩm mới. Các dự án và thương hiệu đôi khi cho phép chủ sở hữu NFT của họ tham gia bỏ phiếu quyết định.
2/ Participatory NFT (NFT tham gia)
NFT tham gia được sử dụng để kết nối với các thương hiệu và những người dùng khác trong cộng đồng. Sưu tầm cũng được bao gồm trong danh mục này.
The Boring Ape Submarine Club (BAYC) là một ví dụ nổi tiếng về NFT tham gia, nó được sử dụng trên nhiều nền tảng truyền thông xã hội và được nhiều người coi là biểu tượng kỹ thuật số của địa vị xã hội. Yuga Labs, công ty đứng sau bộ sưu tập BAYC, cũng đã công bố kế hoạch đưa các nhân vật Boring Ape của họ lên Metaverse dưới dạng NFT.
NFT xã hội (Social NFT): Các loại NFT này được sử dụng trong bối cảnh xã hội và nền tảng xã hội, dưới dạng huy hiệu, biểu tượng, GIF hoặc biểu tượng cảm xúc, trong bối cảnh xã hội, nền tảng xã hội, cộng đồng của họ hoặc toàn bộ thế giới 3D.
NFT nhận dạng (Identity NFT): Các loại NFT này cho phép các cá nhân hiển thị hoặc sở hữu danh tính trên các nền tảng, có thể được sử dụng trong các hệ sinh thái khác nhau dưới dạng hình đại diện hoặc nhân vật có thể tương tác.
POAP NFT: Các NFT Giao thức Bằng chứng Tham gia (POAP) được các cộng đồng và thương hiệu thông qua để cung cấp bằng chứng về sự tham gia cho một hoạt động hoặc trải nghiệm diễn ra trong thế giới ảo hoặc thực. Các tổ chức cũng sử dụng các loại NFT này để cấp thông tin xác thực kỹ thuật số sau khi thành công với một dự án.
PFP NFTs: Personal Avatar (PFP) NFT thường liên quan đến các bộ sưu tập được thiết kế làm avatar cá nhân trong các mạng xã hội. Sự phổ biến của các NFT này đã khiến chúng không chỉ được sử dụng bởi các cộng đồng NFT khác nhau, mà còn bởi những người nổi tiếng và các công ty trên khắp thế giới.
3/ Gamification NFT
Gamification NFT là các bộ sưu tập dành riêng cho từng yếu tố, cũng là một phần của hoạt động trong vũ trụ trò chơi và có thể được mua bán trên các thị trường p2p bên ngoài.
Quần áo kỹ thuật số là một trong những xu hướng thời trang mới nhất, một số thương hiệu thời trang và nhà thiết kế đang bán nhiều loại sản phẩm thời trang NFT khác nhau để sử dụng trong thế giới kỹ thuật số hoặc thế giới ảo metaverse, thậm chí có cả trong thế giới thực thông qua tương tác AR. Hình ảnh được cung cấp phía trên, bên trái của Auroboros, bên phải do Wikipedia cung cấp.
Wearable NFT (NFT thời trang): Những loại NFT này thường là quần áo ảo hoặc phụ kiện kỹ thuật số như đầm, váy, quần jean, kính râm hoặc ba lô mà bạn có thể sử dụng để tô điểm cho nhân vật của mình trong thế giới ảo. Ngoài ra, NFT thời trang được liên kết với AR, nghĩa là quần áo và phụ kiện được hiển thị trong AR và có thể được mặc trong “thế giới thực”.
NFT trong trò chơi: Còn được gọi là NFT “Play-To-Earn”, cung cấp cho người chơi các nhân vật cụ thể, khả năng, vũ khí và nhiều vật phẩm khác trong trò chơi, sau đó có thể được sử dụng làm tài sản thông qua cộng tác với những người chơi khác. Người chơi hoặc nhà sưu tập sẽ giao dịch hoặc nắm giữ dưới dạng thu nhập thụ động để tạo thu nhập.
NFT trò chơi: Những NFT này được sử dụng để hỗ trợ trao đổi trò chơi bằng cách cung cấp cho chủ sở hữu các khoản tiền thưởng và lợi ích bổ sung trên các trang web trò chơi cụ thể.
Fantasy Sport NFT (NFT thể thao ảo): Những NFT này là thẻ giao dịch thể thao ảo có thể được giao dịch hoặc sử dụng trong các nền tảng trò chơi trực tuyến và các bối cảnh gamification.
4/ Asset-based NFT (NFT tài sản)
NFT tài sản bao gồm quyền sở hữu dựa trên giá trị đối với các tài sản vật lý hoặc kỹ thuật số duy nhất có thể được bán, cho thuê hoặc chuyển giao cho người dùng khác.
Sự giao thoa giữa NFT và DeFi là một xu hướng phát triển mới. Sự kết hợp của cả hai làm cho NFT trở thành một tài sản có tính thanh khoản cao hơn, mở ra khả năng cho người nắm giữ chúng theo một cách an toàn, bảo mật và ẩn danh. NFTfi (NFT Finance) là ví dụ tốt nhất về loại NFT chức năng này.
DeFi NFT: Loại mới này có liên quan đến các giải pháp và hệ sinh thái DeFi, cho phép chủ sở hữu của nó đóng góp và hưởng lợi từ các NFT cổ phần để có được tính thanh khoản mà họ cần hoặc kiếm được lợi nhuận đáng kể thông qua các cơ chế DeFi khác nhau.
NFT phân mảnh: Các loại NFT này có thể tách quyền sở hữu NFT thành các phần nhỏ, cung cấp cho người sở hữu khả năng chia nhỏ NFT và bán cổ phần bị phân mảnh của họ. Hơn nữa, nó còn cho phép bạn tham gia tập thể để mua NFT, nếu không bạn sẽ không mua được NFT vì giá quá cao.
NFT vật lý/NFT kỹ thuật số: NFT này liên quan đến quyền sở hữu tài sản vật lý và/hoặc kỹ thuật số và hoạt động như một biện pháp bảo đảm quyền sở hữu đối với tài sản off-chain thực tế, vật lý hoặc kỹ thuật số và các mặt hàng mà người mua có thể mua lại.
Bản quyền NFT: Loại NFT này có thể được đăng ký bản quyền, liên quan đến việc chuyển giao quyền nhãn hiệu hoặc quyền cấp phép cho các mặt hàng liên quan đến NFT. Nó cung cấp cho chủ sở hữu quyền thương mại để sử dụng NFT của họ và trong một số trường hợp sẽ có quyền tự cấp phép. Các quyền này sẽ tự động chấm dứt khi NFT được bán.
5/ Dynamic NFT (NFT động)
NFT động sẽ liên quan đến một số thay đổi dưới dạng siêu dữ liệu trong hợp đồng thông minh NFT dựa trên các trường hợp bên ngoài. Hợp đồng thông minh cung cấp hướng dẫn cho NFT cơ bản về thời điểm và cách siêu dữ liệu của nó sẽ thay đổi. Các thay đổi có thể được kích hoạt bởi các tương tác cụ thể của người dùng off-chain. Chức năng này có thể được sử dụng cho sự tiến hóa của nhân vật nhằm phản ánh sự phát triển của nhân vật và còn để mã hóa các nội dung trong thế giới thực khi có những thay đổi được phản ánh về siêu dữ liệu.
Siêu dữ liệu bất động sản được trình bày bởi Dynamic NFT có thể được thay đổi để phản ánh hồ sơ bảo trì, lịch sử giá giao dịch và thông tin chi tiết.
NFT tương tác: Các loại NFT này có khả năng tương tác với chủ sở hữu hoặc thực hiện một loạt các hành động khác nhau trong một môi trường làm thay đổi các thuộc tính và chức năng của chúng.
Lời kết
Các NFT chức năng đã được phân loại toàn diện nhất, nhưng các danh mục này không có nghĩa là hoàn chỉnh, vì hệ sinh thái NFT chức năng không ngừng phát triển. Các trường hợp sử dụng mới cho tiện ích NFT cũng sẽ tiếp tục xuất hiện trong nhiều ngành công nghiệp. Các nhà đổi mới, chuyên gia và tổ chức có cơ hội để xác định con đường của họ đến tiện ích có ý nghĩa hơn cho NFT.
Nhưng về lâu dài, toàn bộ hệ sinh thái, là người đánh giá và quyết định những NFT nào họ chọn mua và nắm giữ. Các xu hướng tương lai trong các NFT chức năng có thể bao gồm việc tạo ra nhiều tiện ích hơn mỗi lần và sự xuất hiện của một số kết hợp tiện ích.
