Từ khi Ordinals bùng nổ, ngoài BTC NFT và BRC-20, có nhiều cách chơi khác trên BTC. Gần đây, xuất hiện nhiều giao thức mới như ORC-20, SRC-20, BRC-721, FERC-20, ERC-30 và các giao thức fork trên các fork blockchain. Hôm nay, chúng ta sẽ xem xét sự khác biệt giữa các giao thức này và xem xem giao thức nào có khả năng phát triển trong tương lai.
BTC NFT
Ra đời cùng lúc với Ordinals, BTC NFT có nhiều OG nhất. Nội dung của các bản ghi là hình ảnh NFT, được lưu trữ trong script spending path của Taproot.
Nền tảng: magiceden.io/ordinals, ordinalswallet.com, bestinslot.xyz, OKX Ordinals Marketplace, v.v.
NFT đại diện: Bitcoin Punks, DeGos, Crypto Frogs, Pixel Pepe, v.v.
Phân bổ: xem trên biểu đồ dưới
Ưu điểm:ra mắt trước, BTC NFT là NFT lưu trữ trên blockchain.
Nhược điểm: Không thể thay đổi, khả năng mở rộng kém, vấn đề chung về việc lưu trữ (rủi ro của witness area, tốc độ chậm, gas đắt).
BRC-20
Cũng dựa trên giao thức Ordinals, BRC-20 triển khai, đúc và chuyển đổi token thông qua định dạng dữ liệu JSON được quy định trước.
Nền tảng: Unisat, OKX Ordinals, v.v.
Token đại diện: $ORDI, $PIZA, $VMPX, $OXBT, v.v.
Phân bổ: xem biểu đồ dưới
Ưu điểm: ra mắt trước, tool hỗ trợ tương đối tốt.
Nhược điểm: Vấn đề chung về giao thức BRC (phụ thuộc vào sự tập trung, rủi ro của witness area, tốc độ chậm, gas đắt).
ORC-20
Là phiên bản tối ưu của BRC-20, ORC-20 có khả năng tương thích ngược với BRC-20, cho phép di chuyển token từ BRC-20 sang ORC-20. Các token ORC-20 triển khai có thể được nâng cấp, thay đổi nguồn cung cấp và số lượng tối đa được đúc, có thể hủy bỏ hoặc hủy một phần giao dịch ORC-20. Sử dụng đầu ra UTXO để tránh rủi ro chi tiêu kép. OKX và Binance đã tuyên bố hỗ trợ tiêu chuẩn này.
Nền tảng: Hiện tại được triển khai trên các nền tảng như Unisat, gần đây hợp tác với Geniidata để cung cấp thông tin liên quan.
Token đại diện: $orc, $doge, $ordinals, v.v.
Mức độ phổ biến: xem biểu đồ dưới
Ưu điểm: Có thể hủy bỏ, nâng cấp, tên không giới hạn số ký tự, tránh vấn đề chi tiêu kép.
Nhược điểm: tool hỗ trợ còn hạn chế, quá trình triển khai, đúc, chuyển đổi, hủy bỏ, v.v. đều phải tự lập trình văn bản (text), phức tạp và dễ mắc lỗi, cũng có những vấn đề chung như giao thức BRC.
SRC-20/21
Được gọi là “tem BTC”, người sáng lập: @mikeinspace. Khác với việc lưu trữ dữ liệu của Ordinals trong khu vực witness của Taproot, dữ liệu của SRC được lưu trữ trong đầu ra giao dịch, cho phép lưu trữ vĩnh viễn. SRC được phát triển dựa trên một giao thức Bitcoin cũ hơn gọi là Counterparty. Hiện tại đã nâng cấp lên SRC-21 và giảm phí gas.
Nền tảng: Hiện tại có thể xem thông tin về token tại https://stampsrc.github.io/. Các trang web như stampchain.io, rarestamp.xyz v.v. vẫn còn thiếu các chức năng hoàn chỉnh.
Token đại diện: $KEVIN, v.v.
Mức độ phổ biến: Không xác định, so với các giao thức RC20 khác, lượng giao dịch gần như rất ít.
Ưu điểm: Dữ liệu được lưu trữ vĩnh viễn, không có rủi ro nâng cấp mạng Bitcoin.
Nhược điểm: Phí gas cao, thiếu sự phát triển đầy đủ của nền tảng hiện tại, vấn đề chung của mạng Bitcoin (tốc độ chậm, tập trung quá).
FERC-20
FERC-20 là viết tắt của “Fair ERC-20”, thực tế là dựa trên chuẩn ERC20, nghiêm túc thì nó không thuộc hệ sinh thái Bitcoin, nhưng triết lý của nó lấy cảm hứng từ tính công bằng của Ordinals. Nó chủ yếu được thực hiện thông qua ba tham số: thời gian đóng băng, điều kiện sở hữu và giá bán/chiến dịch gây quỹ: sau khi người dùng đúc token lần đầu tiên, nó sẽ vào thời gian đóng băng, trong thời gian này nếu muốn tiếp tục đúc token, người dùng phải trả phí cho nền tảng, và mỗi lần đúc thêm token, phí sẽ tăng gấp đôi. Thiết lập điều kiện sở hữu giúp ngăn chặn hoạt động đầu cơ thao túng.
Nền tảng: https://erc20.cash
Token đại diện: $FERC
Mức độ phổ biến: xem biểu đồ dưới
Ưu điểm: Cung cấp một phương thức phát hành token công bằng và tiện lợi. Kế thừa những ưu điểm của Ethereum so với Bitcoin. Đây là một khái niệm mới, hiệu suất kiếm tiền gần đây không tồi, và ngưỡng tương tác với Ethereum thấp.
Nhược điểm: Hiện chỉ hơi đáng lưu ý hiện tại, và cần phải xem xét thêm.
BRC-30
BRC-30 là một tiêu chuẩn được đề xuất bởi OKX, là phiên bản mở rộng của giao thức BRC-20, để bổ sung tính năng DeFi cho BRC-20: giới thiệu các chức năng liên quan đến giao dịch cầm cố như gửi tiền, đúc và rút ra, cho phép người dùng thế chấp token BRC-20 hoặc Bitcoin để đào token BRC-30.
Nền tảng: Hiện vẫn chưa được triển khai, dự kiến sẽ có trên OKX.
Tình trạng phổ biến: Cần tiếp tục quan sát.
Ưu điểm: Mang lại những lợi ích của DeFi, có thể tăng thu nhập từ tài sản BRC-20 và giảm lưu thông token.
Nhược điểm: Cần thực hiện các phép tính thu nhập thông qua cách thức tập trung, cùng với những vấn đề chung của BRC.
BRC-721/gen-BRC-721/BRC-721E
BRC-721 là một tiêu chuẩn tương tự ERC-721, trong đó dữ liệu siêu dữ liệu của NFT được lưu trữ trên IPFS. Nó định nghĩa cấu trúc dữ liệu của bộ sưu tập và các mục trong danh sách theo đúng quy tắc của JSON, cho phép xác minh tính chân thực của bộ sưu tập NFT. Nó cung cấp các tham số API, bao gồm trường tokenURI chứa liên kết đến siêu dữ liệu phục vụ cho các ứng dụng bên ngoài truy xuất.
Gen-BRC-721, là phiên bản cải tiến của BRC-721, trong đó các đặc điểm hình ảnh được lưu trữ theo cách riêng biệt bằng cách sử dụng các bản mã gốc. Thông tin về NFT được đúc thực tế là một tham chiếu đến bản mã gốc đã triển khai, từ đó đảm bảo việc lưu trữ siêu dữ liệu của NFT trên chuỗi.
BRC-721E, cho phép NFT trên ETH được chuyển sang BTC bằng cách burn NFT trên ETH và tạo mới trên BTC. Nó cho phép chuyển đổi từng NFT một cách độc lập.
Nền tảng: Hiện tại, các hoạt động như mint được thực hiện thông qua các nền tảng như Unisat, dữ liệu được cung cấp dưới dạng TEXT và dự án cung cấp dữ liệu JSON tương ứng. Đối với BRC-721E, các dự án thường cung cấp công cụ chuyển đổi giữa các chuỗi.
NFT đại diện: OrdiBots (Gen-BRC-721), Bitcoin Milady (BRC-721E).
Tình trạng phổ biến: Hiện tại, BRC-721E có sức nóng cao hơn so với Gen-BRC-721 và BRC-721.
Ưu điểm: Nâng cao khả năng tương tác của NFT, giảm ngưỡng cho NFT từ các chuỗi khối khác vào BTC.
Nhược điểm: Vấn đề chung về brc + Thiếu hỗ trợ công cụ, số lượng dự án còn khá ít, dữ liệu NFT của BRC-721 không được lưu trữ trên chuỗi khối.
SRC-721
Mới ra mắt, là một cải tiến của giao thức SRC-21, tương tự như cách Gen-BRC-721 hoạt động, phương pháp nén dữ liệu hình ảnh sử dụng khái niệm tái sử dụng lớp: phân tách hình ảnh thành nhiều lớp riêng biệt để lưu trữ và sử dụng tệp JSON nhỏ để tham chiếu đến dữ liệu của các lớp này, từ đó tạo ra NFT với nhiều lớp kết hợp. Điều này cải thiện độ phân giải (lên đến 10K) đồng thời giảm chi phí.
Nền tảng: Hiện tại, có thể sử dụng NFT đầu tiên theo tiêu chuẩn SRC-721 trên @FreeWallet. Avime được tạo thông qua Discord, nhưng quy trình khá phức tạp. Giao dịch có thể được thực hiện thông qua xchain.io/. Xem NFT có thể qua liên kết https://htmlpreview.github.io/?https://raw.githubusercontent.com/DerpHerpenstein/src-721-example/master/example/view.html.
NFT đại diện: Avime.
Tình trạng phổ biến: Vừa mới ra mắt, chưa có biểu đồ, giá của Avime đã đạt 0.01 BTC.
Ưu điểm: Ưu điểm chung của SRC (lưu trữ vĩnh viễn) + NFT có độ phân giải cao hơn.
Nhược điểm: Phí gas so với BRC vẫn cao, thiếu công cụ hỗ trợ, không lưu trữ hình ảnh hoàn chỉnh trên chuỗi khối, do đó cần phụ thuộc vào công cụ bên thứ ba để xem.
Các vấn đề khác liên quan đến các fork blockchain khác không được đề cập.
Quan điểm:
Hệ sinh thái Bitcoin sẽ tồn tại lâu dài trong tương lai. Sự gia tăng các giao thức và dự án mới đang cạnh tranh gay gắt. Meme coin và NFT là vô tận, nhưng việc chuyển đổi sẽ diễn ra nhanh hơn. Hiện tại, công cụ chưa hoàn thiện và khó khăn trong việc sử dụng, tuy nhiên, vẫn còn dòng vốn đang sẵn sàng chờ đợi để đầu tư. Chúng ta cần có sự nhất quán của các tiêu chuẩn để xu hướng tăng trưởng dài hạn bắt đầu.
Hai hệ ordinals và SRC đều có ưu điểm và nhược điểm riêng, phụ huộc vào người dùng có sẵn lòng hy sinh chi phí thấp để đạt được tính bảo mật hay không.
Về NFT, do vấn đề phí gas, tôi cảm thấy SRC phù hợp hơn với tài sản NFT có tính thanh khoản thấp. Vì vậy, có thể quan tâm đến SRC-721. NFT trên nhiều chuỗi khối của BRC-721E cũng có thể được SRC kế thừa trong tương lai, NFT trên các blockchain khác dễ dàng đưa vào Bitcoin sẽ tốt hơn so với việc tạo mới, đây cũng là cơ sở để thúc đẩy NFT ở các chuỗi khác phát triển.
Về token, vẫn tin tưởng vào hệ ordinals do các công cụ đã trưởng thành. Cộng thêm những OG quan tâm, BRC-20 vẫn tích cực và dần trở thành thói quen. Đối với các giao thức khác, do đang ở giai đoạn sớm, hiện tại chỉ có một số token ra mắt, vậy nên chúng ta phải chờ xem liệu có các công cụ hỗ trợ hay không.
FERC là vẫn hệ sinh thái cũ, kể một câu chuyện mới, nên có thể nó chỉ có tính chất ngắn hạn.
