Lionel Messi vừa cùng đội tuyển Argentina vô địch World Cup 2022 sau chiến thắng nghẹt thở trước tuyển Pháp. Messi cũng là vận động viên được trả lương cao nhất trên hành tinh. Theo Forbes, tính từ tháng 5/2021 – 5/2022, anh đã kiếm được 130 triệu USD.
May mắn với Messi, anh không nhận lương bằng đồng peso (tiền tệ của Argentina), bởi đồng tiền này đang lạm phát hơn 50% mỗi năm.
“Tiền ở đây giống như kem”, một nhà kinh tế ở thủ đô Buenos Aires nói với The New York Times. “Nếu bạn giữ một đồng peso quá lâu, giá trị của nó cũng sẽ tan chảy nhanh chóng”.
Crypto là “thiên đường” để trú ẩn tài sản tại Argentina
Quê hương của Messi đang là quốc gia có mức lạm phát cao ngất ngưởng và khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Điều này đã hủy hoại giá trị của đồng peso và tài khoản ngân hàng của người dân nơi đây. Vì thế, rất ít người Argentina tin tưởng vào đồng tiền của quốc gia mình, họ thích tiết kiệm bằng các loại tiền tệ khác, trong đó có USD.
Trong cơn bão lạm phát ấy, tiền điện tử – dù suy giảm đáng kể trong năm nay – đã trở thành “thiên đường” trú ẩn tài sản của người Argentina.
Theo khảo sát của Morning Consult, một công ty dữ liệu có trụ sở tại Washington, gần 60% người Argentina tin rằng Bitcoin sẽ giúp bảo toàn giá trị khoản tiết kiệm của họ trong hai năm, thay vì gửi peso tại ngân hàng trong khoảng thời gian tương đương.
Với lạm phát đạt 92,4% trong tháng 11/2022, giá trị của đồng peso tiếp tục sụt giảm, đẩy giá các sản phẩm hàng ngày, từ giấy vệ sinh đến cá ngừ lên cao ngất ngưởng, khiến việc tiết kiệm hầu như trở nên bất khả thi ở Argentina.
Những thách thức về chuỗi cung ứng toàn cầu đang diễn ra và cuộc chiến ở Ukraine đã góp phần làm tăng chi phí cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế cho rằng những khó khăn của Argentina xuất phát từ việc chi tiêu quá mức của chính phủ trong nhiều năm qua. Vì chính phủ không có đủ nguồn thu để bù đắp những khoản thiếu hụt, nên ngân hàng trung ương đã in thêm nhiều peso – đẩy lạm phát lên thậm chí còn cao hơn.
Hiện tại, nhiều người Argentina đang chuyển sang sử dụng tiền điện tử như một cách để thoát khỏi đồng peso, tạo ra một trong những đợt bùng nổ tiền điện tử lớn nhất thế giới. Khoảng 1/3 người Argentina cho biết họ đã mua hoặc bán tiền điện tử ít nhất mỗi tháng một lần, gấp đôi tỷ lệ của người Mỹ, theo một cuộc khảo sát khác của Morning Consult.
Chính sách mua USD bị thắt chặt
Người Argentina từ lâu đã coi USD là nơi lưu trữ tài sản an toàn. Daniel Convertini, 34 tuổi, làm việc trong lĩnh vực truyền thông, cho biết việc tiết kiệm bằng USD “đã ăn sâu vào DNA của chúng tôi”. “Tôi đã học cách làm đó từ bố và ông, chứ không phải nhờ đọc về nó đâu đó trên một tờ báo tài chính”, anh nói.
Gian Maria Milesi-Ferretti, một nhà kinh tế tại Viện Brookings, cho biết ngoại trừ người Mỹ, người Argentina được cho là nắm giữ nhiều USD tiền mặt hoặc trong các tổ chức tài chính nước ngoài nhiều hơn hầu hết người dân ở những quốc gia khác.
Nhưng ba năm trước, chính phủ Argentina đã khiến việc mua USD trở nên khó khăn hơn. Người dân chỉ có thể mua hợp pháp 200 USD/tháng và phải trả thuế rất nặng cho mỗi giao dịch. Do đó, nhiều người đã chuyển sang mua USD trên thị trường chợ đen và đường phố ở Buenos Aires ngập tràn những lời thì thầm về tỷ giá chuyển đổi ngoại tệ.
Điều này đã đẩy người dân Argentina vào “vòng tay” của tiền điện tử.
Chi phí khai thác Bitcoin rẻ
Một lý do khác giúp tiền điện tử có chỗ đứng ở Argentina đó là việc vận hành hoạt động khai thác Bitcoin ngốn năng lượng ở đây tương đối rẻ vì giá điện được giữ ở mức tương đối thấp.
Trung tâm Alternative Finance của Đại học Cambridge ước tính rằng trên toàn cầu, điện năng được sử dụng trong khai thác Bitcoin vào khoảng 137 terawatt/giờ mỗi năm. Con số này tương đương với mức sử dụng điện hàng năm của một số quốc gia, như Na Uy hoặc Ba Lan.
Sản xuất ra lượng điện đó để khai thác Bitcoin sẽ góp phần gia tăng lượng khí thải carbon dioxide, tuy nhiên rất khó để ước tính chính xác bao nhiêu.
Nhưng ở Argentina, những vấn đề môi trường như thế thường bị “lép vế” trước mối lo ngại về tài chính. Đối với những người sớm chấp nhận tiền điện tử ở Argentina, ngay cả một loại tiền tệ tương đối non trẻ và không thể đoán trước như Bitcoin cũng được ưa thích hơn so với đồng peso cực kỳ dễ thay đổi.
Tỷ lệ trả lương bằng crypto của Argentina cao nhất thế giới
Lương tăng hơn 83% nhờ được trả bằng crypto
Trên khắp đất nước Argentina, từ sân vận động, xe buýt đến cao tốc tràn ngập quảng cáo về các sàn giao dịch tiền điện tử. TV và đài phát thanh liên tục nói về những lựa chọn đầu tư bằng tiền điện tử. Một sàn giao dịch đang là nhà tài trợ cho giải bóng đá lớn nhất của quốc gia này.
Hơn nữa, ngày càng nhiều công ty trả lương cho người lao động bằng tiền điện tử để bảo vệ họ khỏi sự biến động của đồng peso. Argentina hiện có tỷ lệ nhân viên được trả lương bằng tiền điện tử cao nhất thế giới, theo Deel, một công ty dữ liệu về bảng lương đang hoạt động tại 150 quốc gia.
Thúc đẩy xu hướng này là điều luật cho phép các công ty trả 20% thù lao bằng loại tiền mới. Đây là một lợi thế rất lớn trước tình hình kiểm soát tiền tệ ở Argentina.
Nếu một công ty trả 1.000 USD qua hệ thống ngân hàng, nhân viên sẽ nhận được khoảng 109.000 peso theo tỷ giá hối đoái chính thức. Nhưng nếu người lao động được trả bằng tiền điện tử, khoản tiền này sẽ lên đến 200.000 peso – cao hơn 83% – dựa trên tỷ giá hối đoái song song không được kiểm soát.
“Tiền điện tử giúp nhân viên ở Argentina nhận mức lương cao hơn”, Matias Dajcz, Phó chủ tịch OTC toàn cầu tại Ripio, một công ty Mỹ Latinh cung cấp dịch vụ thanh toán crypto cho các công ty, cho biết.
Đặc biệt, các công ty công nghệ hiện trả một phần tiền lương bằng stablecoin, cũng như bằng các loại tiền điện tử khác như Bitcoin và Ethereum. Một số công ty đã phá luật khi trả hơn 20% lương bằng crypto – theo Andres Ondarra, Quản lý tại Bitso, một sàn giao dịch có 4 triệu người dùng ở Argentina.
Cũng theo Buenbit, một sàn giao dịch tiền điện tử của Argentina với 600.000 người dùng, số lượng công ty trả lương bằng tiền điện tử đã tăng 340% trong 12 tháng qua.
Tài chính truyền thống với làn sóng crypto mới
Ở Argentina, các định chế tài chính truyền thống đang nỗ lực để mở rộng phạm vi tiếp cận của tiền điện tử – một phần thông qua các sản phẩm tài chính để cung cấp bước đệm giữa truyền thống và tiền điện tử. Ba công ty khởi nghiệp ở Argentina hiện cung cấp thẻ ghi nợ cho các giao dịch dựa trên tiền điện tử. Một trong những công ty này là Lemon, được thành lập tại một thị trấn ở Patagonia, nơi có 40% cửa hàng chấp nhận Bitcoin.
Hai ngân hàng khác ở Argentina cũng trở thành những người tiên phong tận dụng lợi thế của tiền điện tử. Banco Galicia, ngân hàng tư nhân lớn nhất của đất nước theo giá trị thị trường và ngân hàng kỹ thuật số Brubank SAU đã cho phép khách hàng mua tiền điện tử bao gồm Bitcoin, Ethereum và USDC từ tháng Năm.
Làn sóng chấp nhận tiền điện tử của các ngân hàng đã lan rộng trên toàn bộ đất nước, văn phòng báo chí của Brubank cho biết.
Đối với Banco Galicia, quyết định này dựa trên nhu cầu cao của khách hàng. Cụ thể, trong một cuộc khảo sát của ngân hàng, 60% số người được hỏi mong muốn có thể dễ dàng truy cập vào tiền điện tử thông qua ngân hàng của mình.
“Chính khảo sát này đã thúc đẩy chúng tôi ra mắt dự án,” Ariel Sanchez, Giám đốc sản phẩm đầu tư và Nicolas de Giovanni, Giám đốc sản phẩm cấp cao tại Banco Galicia, cho biết. “Giới trẻ là nhóm yêu cầu điều này nhiều nhất”.
Trước đây, người Argentina chỉ có thể mua crypto thông qua ví hoặc mua trực tiếp từ những người nắm giữ chúng.
Khi hai ngân hàng trên hợp tác với ví tiền điện tử Lirium của Argentina, khách hàng có thể mua tiền điện tử thông qua cùng nền tảng mà họ sử dụng để mua trái phiếu hoặc cổ phiếu. Bước đầu, Banco Galicia chỉ triển khai tùy chọn này với những khách hàng nhận lương thông qua chuyển khoản trực tiếp vào ngân hàng.
Rủi ro tiềm tàng
Cho đến hiện tại, quan điểm của chính phủ Argentina đối với tiền điện tử khá thoải mái. “Không có quy định cụ thể nào về tiền điện tử ở Argentina,” Etchegoyen – thành viên ban điều hành của tổ chức phi chính phủ Bitcoin Argentina cho biết.
Tuy nhiên, ngân hàng trung ương không hài lòng trước xu hướng này và đã cảnh báo người Argentina rằng khoản tiết kiệm bằng tiền điện tử của họ rất dễ bị tấn công mạng và không được bảo vệ bởi bảo hiểm tiền gửi. Nằm trong thỏa thuận trị giá 45 tỷ USD được ký với Quỹ Tiền tệ Quốc tế trong tháng Năm, Argentina đã cam kết “không khuyến khích sử dụng tiền điện tử nhằm ngăn chặn rửa tiền, phi chính thức và phi trung gian.”
Đây không phải là những lo ngại vô căn cứ khi tiền điện tử với bản chất dễ biến động của mình vốn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
Vicente Cappelletti, 26 tuổi người Argentina, cho biết mình đã mất khoảng 1.000 USD, khoảng 10% số tiền tiết kiệm, khi TerraUSD sụp đổ vào tháng Năm. Cappelletti, một kỹ sư công nghiệp, cho biết bạn rất dễ mất tiền “nếu không theo dõi biến động của thị trường mọi lúc và không có nhiều thông tin”. Bản thân Cappelletti đã bán tất cả số tiền tiết kiệm được bằng tiền điện tử để đổi lấy peso và đưa chúng vào một quỹ đầu tư truyền thống.
Pablo Sabbatella, người điều hành một tổ chức ở Buenos Aires chuyên cung cấp các lớp học về tiền điện tử, cho biết hàng trăm người đã liên hệ với anh khi TerraUSD (UST) sụp đổ với mong muốn có thể lấy lại tiền. “Hầu hết mọi người đều không hiểu mình đang làm gì”, anh nói.
Theo nhiều báo cáo gần đây, người dân ở các quốc gia có thu nhập thấp và mới nổi đã trở thành những người sử dụng tiền điện tử lớn nhất, vượt qua cả Mỹ và châu Âu. Ngoài ra, tiền điện tử được đánh giá cao ở các quốc gia nơi có hệ thống tiền tệ không ổn định và các chính phủ gây khó khăn cho người dân trong việc mua ngoại tệ.
El Salvador và Cộng hòa Trung Phi thậm chí đã chấp nhận Bitcoin như một trong số loại tiền tệ chính thức của quốc gia, dù vụ “đánh cược” này chưa được đền đáp ở El Salvador và còn quá sớm để biết liệu kết quả sẽ ra sao ở Cộng hòa Trung Phi.
Tiền điện tử sẽ không phải là “chén thánh” cho những khó khăn kinh tế của Argentina và nó cũng đi kèm những vấn đề riêng. Nhưng nhìn chung, Argentina đã phác họa ra bức tranh ban đầu về cách mà tiền điện tử có thể vận hành trong đời sống. “Tôi nghĩ tiền điện tử giống như một cuộc cách mạng dành cho giới trẻ,” chuyên gia tư vấn blockchain Lucia Lizardo nói với tờ BBC.
Bên cạnh crypto, cúp vàng World Cup có giúp kinh tế Argentina khởi sắc?
Ngoài crypto, ngôi vị quán quân World Cup có thể là động lực nho nhỏ cho nền kinh tế đang khá trì trệ của Argentina, với lạm phát cao gần 100% và đang phải hứng chịu đợt hạn hán có nguy cơ làm giảm xuất khẩu nông sản vào năm tới.
Theo một nghiên cứu mới của Đại học Surrey ở Anh, việc giành chức vô địch World Cup làm tăng đáng kể tốc độ tăng trưởng GDP của nước thắng cuộc trong hai quý sau giải đấu lên tới 0,25 điểm phần trăm.
Marco Mello, nhà nghiên cứu tại Đại học Surrey, cho rằng việc phát triển kinh tế sau khi vô địch World Cup là kết quả của việc gia tăng xuất khẩu, vì hình ảnh của quốc gia vô địch sẽ được phổ biến rộng rãi hơn trên phạm vi quốc tế. Nghiên cứu của Mello cho thấy doanh số bán hàng ở nước ngoài của Brazil đã tăng vọt sau khi nước này vô địch World Cup 2002. Và Argentina, với hồ sơ xuất khẩu tương tự, có cơ hội tốt để tận hưởng “cú hích” tăng trưởng kinh tế này.
Các nghiên cứu trước đó cũng chỉ ra rằng thành công tại sự kiện thể thao lớn nhất thế giới có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Theo một nghiên cứu vào năm 2014 (tại đây), chỉ cần lọt vào vòng tứ kết là một quốc gia có thể tận hưởng sự gia tăng trong xuất khẩu và đa dạng hóa thương mại – đây có thể là tin tốt cho Morroco.
Tuy nhiên, “lịch sử cho thấy rằng những khó khăn kinh tế nghiêm trọng tồn tại từ trước có thể khiến chiến thắng ở World Cup không mang lại lợi ích gì đáng kể,” Mello nnhận định. Ông cho biết trong các kỳ World Cup trước, quốc gia không được hưởng lợi nhiều từ việc vô địch World Cup chính là Tây Ban Nha vào năm 2010 – khi đang hứng chịu cuộc khủng hoảng nợ công.
Theo C98
