Ý tưởng về việc xây dựng khối thịnh vượng chung vẫn còn khá xa vời. Tuy nhiên, các DAO đại diện cho một cuộc cách mạng trong đó quyền kiểm soát được phân cấp. Vẫn cần nhiều công việc cần làm để hiện thực hóa ý tưởng này, nhưng bằng cách không ngừng học hỏi và thực hiện các bước mới trong quá trình phát triển, các DAO có thể trở nên hoàn toàn phi tập trung.
Mặc dù cơ cấu tổ chức của Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) về cơ bản là “phi tập trung”, nhưng có một số giao thức DAO lớn như Uniswap vẫn chưa hoàn toàn phi tập trung, bởi một số công việc vẫn cần những thành viên quan trọng quyết định thì mới được thông qua. Điều này đặt ra câu hỏi liệu các DAO có hoàn toàn phi tập trung hay không?
Các tổ chức DAO có thể so sánh với những nền dân chủ vận hành. Trong một quốc gia thì người dân sẽ đưa ra ý kiến cho nhà nước, chính phủ sẽ được điều hành bởi một số ít người có quyền lực, họ sẽ đề ra luật pháp và thực hiện nó. DAO cũng tương tự như một quốc gia, các cổ đông sẽ được phép bỏ phiếu, nhưng chính sách quan trọng vẫn được quyết định bởi hội đồng quản trị.
Các DAO khác biệt ở chỗ chúng có nhiều phẩm chất hấp dẫn hơn các tổ chức truyền thống. Nếu bạn có ý tưởng trong tổ chức truyền thống thì cần vượt qua nhiều lớp trước khi được thông qua, còn DAO là một cấu trúc phẳng không phân cấp, mọi người đều có thể hiện thực hóa đề xuất của mình.
Các thành viên cộng đồng cùng nhau bỏ phiếu về các đề xuất và nó sẽ được thực thi dưới dạng hợp đồng thông minh (smart contract). Cộng đồng trong DAO sẽ nhận được phầng thưởng khi đồng ý với các đề xuất đó. Khi giao thức thu hút nhiều người dùng sẽ đẩy giá token lên và đó là điều ai cũng mong muốn.
Dù chúng ta thấy DAO phi tập trung nhưng thực tế rất khó đạt được sự phi tập trung hoàn toàn.
Tại sao các dự án DAO vẫn đấu tranh để đạt được quyền tự chủ hoàn toàn
Các giao thức DAO sẽ trải qua giai đoạn khó khăn trước khi tự chủ hoàn toàn vì họ cần đạt được sự phi tập trung trước.
Những người ra quyết định đôi lúc không thể giải trình, điều này khiến đội ngũ sáng lập cốt lõi không thể hoàn toàn tin tưởng vào một hệ thống mà bất kỳ ai cũng có thể kiểm soát các quyết định.
Ngày nay các công ty khởi nghiệp cần hết sức cẩn trọng trong việc chọn thành viên cốt lõi bởi một sai lầm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của công ty nên quyết định cuối cùng sẽ thuộc về người sáng lập.
Một trong những phẩm chất chính của DAO là nó là một tổ chức do cộng đồng lãnh đạo, coi trọng những lợi ích có thể đạt được trong ngắn hạn. Những người sáng lập cần tin tưởng rằng bản thân cộng đồng có khả năng đưa ra quyết định đúng đắn dựa trên các mục tiêu và tầm nhìn dài hạn. Hiện nay các DAO không đưa ra hạn chế hoặc trách nhiệm gì đối với cộng đồng, do đó đội ngũ cốt lõi không thể hoàn toàn tin tưởng vào đề xuất của mọi người. Có một số giao thức thực hiện quy trình tuyển dụng khắt khe hơn để đảm bảo tính toàn vẹn của các thành viên DAO mới.
Phân cấp cần phải diễn ra theo từng giai đoạn
Việc phân cấp cần phải diễn ra theo từng giai đoạn, cộng đồng sẽ đưa ra quyết định trên cơ sở bình đẳng. Tuy nhiên, cần phải đưa ra một số mức độ kiểm soát để tổ chức có thể duy trì sự thịnh vượng chung. Hội đồng quản trị hay core-team sẽ là những người chủ chốt để duy trì cho công ty hoạt động hiệu quả.
Những hệ thống DAO thành công như Uniswap, MakerDAO, PieDAO,… có nhiều tầng lớp để kiểm soát những đề xuất. Trong Uniswap, bước cuối cùng của việc kiểm soát sẽ thông qua người dùng, họ sẽ bình chọn xem có chấm dứt đề xuất đó hay không. MakerDAO có cộng đồng cởi mở hơn, họ không cần nắm giữ token vẫn có thể tham gia bỏ phiếu, nhưng vẫn đảm bảo trải qua đủ các quá trình giám sát.
Cộng đồng là nền tảng quan trọng nhất của DAO và mọi người được phép bỏ phiếu để thể hiện quyền của mình trong đó. Tuy nhiên trong tương lai cần có sự gắn kết hơn nữa giựa cộng đồng và những nhà phát triển.
Chúng ta cần hướng đến lý tưởng hoàn toàn phi tập trung (complete decentralization) từng bước. DAO là một hình thức doanh nghiệp mới và chúng ta cần phải học hỏi trong quá trình thích ứng với hình thức này.
Xây dựng sự thịnh vượng
Hầu hết các giao thức DAO vẫn đang trong giai đoạn đầu xây dựng. Một ví dụ điển hình là Shapeshift, họ đã bỏ đường lối ban đầu để chuyển dần sang phi tập trung.
Ý tưởng về việc xây dựng khối thịnh vượng chung vẫn còn khá xa vời. Tuy nhiên, các DAO đại diện cho một cuộc cách mạng trong đó quyền kiểm soát được phân cấp. Vẫn cần nhiều công việc cần làm để hiện thực hóa ý tưởng này, nhưng bằng cách không ngừng học hỏi và thực hiện các bước mới trong quá trình phát triển, các DAO có thể trở nên hoàn toàn phi tập trung.
Lưu ý: Đây không phải là lời khuyên đầu tư, Thecoindesk chỉ đưa ra những thông tin xung quanh dự án, bạn phải chịu trách nhiệm trước những quyết định mình đưa ra!
