Nhìn lại những chu kỳ Halving trước
Halving là sự kiện diễn ra sau mỗi 210.000 block Bitcoin (~ 4 năm) khi phần thưởng khối Bitcoin cho thợ đào giảm một nửa. Dự kiến, lần Halving thứ 4 sắp tới sẽ diễn ra vào tháng 4 năm 2024. Sau lần Halving này, phần thưởng khối cho thợ đào trên mỗi block chỉ còn 3.125 BTC so với 6.25 BTC hiện tại, dẫn đến nguồn cung phát hành hàng năm của Bitcoin chỉ còn 0.9%.
Lịch sử Halving và ảnh hưởng đến giá Bitcoin:
- Halving 2012: Giá Bitcoin tăng 55.208% từ đáy năm 2011.
- Halving 2016: Giá Bitcoin tăng 11.274% từ đáy năm 2015.
- Halving 2020: Giá Bitcoin tăng 1.888% từ đáy năm 2019.
- Pre-Halving 2024: Giá Bitcoin tăng 322% từ đáy năm 2022 (tính đến ngày 27/03/2024).
Tuy nhiên, chỉ dựa vào 3 lần halving trong quá khứ là không đủ để đưa ra dự đoán chính xác về tương lai. Yếu tố chính thúc đẩy sự tăng trưởng của Bitcoin chủ yếu đến từ nhu cầu (Demand) và góc nhìn của thị trường đối với nó. Khác với những năm trước, Bitcoin trong năm 2024 đã chứng kiến những thay đổi rõ rệt ở cả bên trong nội tại của hệ sinh thái (như sự xuất hiện của Ordinal, Bitcoin layer 2,…) lẫn các tác động bên ngoài (như sự ra mắt quỹ ETF giao dịch ngay Bitcoin, tình hình vĩ mô,…).
Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến Bitcoin sau Halving
Sự kỳ vọng về spot Bitcoin ETF là yếu tố chính dẫn dắt thị trường tiền điện tử từ đầu năm 2023 đến nay. Mặc dù một số nhận định cho rằng đây chỉ là sự kiện mua/bán tin tức, nhưng không thể phủ nhận tầm quan trọng của dòng tiền từ các quỹ ETF đối với thị trường.
Dòng tiền khổng lồ từ các quỹ spot Bitcoin ETFs
Dòng tiền khổng lồ từ các quỹ spot Bitcoin ETF đóng vai trò như cầu nối quan trọng, thu hút dòng tiền từ thị trường tài chính truyền thống đổ vào thị trường tiền điện tử, đặc biệt sau giai đoạn 2022-2023 chứng kiến sự sụp đổ của nhiều ngân hàng tiền điện tử. Kể từ khi spot Bitcoin ETF được thông qua vào ngày 10/01/2024, hơn 25 tỷ USD đã chảy vào thị trường, tương đương mức trung bình 418 triệu USD mỗi ngày. Theo Coinbase, số lượng spot Bitcoin ETF đang được giao dịch hàng ngày ở mức 4-5 tỷ USD, chiếm 15-20% tổng khối lượng giao dịch đến từ các sàn giao dịch tập trung (CEX).
Hơn hai tháng sau khi ra mắt, các quỹ spot Bitcoin ETF đã nắm giữ hơn 180.000 BTC, gấp 3 lần lượng Bitcoin được khai thác trong cùng kỳ. Sau Halving 2024, số lượng BTC được khai thác sẽ giảm một nửa, chỉ còn 450 BTC được phát hành mỗi ngày. Điều này càng làm gia tăng sự mất cân bằng giữa cung và cầu đối với Bitcoin, tạo áp lực tăng giá trong thời gian hậu Halving. Do đó, dòng tiền từ Bitcoin ETF Spot, kết hợp với việc giảm nguồn cung sau halving, sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực cho Bitcoin nói chung.
Áp lực bán từ phía GBTC và Bitcoin holder
Bên cạnh những yếu tố tích cực về nguồn cung và nhu cầu mua vào, áp lực bán ra từ Grayscale (GBTC) và các Bitcoin holder đang có lãi là điều cần lưu ý. GBTC hiện nắm giữ khoảng 343k BTC (~24 tỷ USD), chiếm 41.2% số lượng BTC được nắm giữ bởi các quỹ spot Bitcoin ETFs. Kể từ khi spot ETFs được thông qua, GBTC đã bán ra 274k BTC (14.66 tỷ USD) gây áp lực lớn lên thị trường do các cổ đông GBTC chốt lời sau khi giá GBTC bị chiết khấu xuyên suốt năm 2023.
FTX và Genesis cũng góp phần vào cú sụt giảm gần đây khi bán lần lượt 1 tỷ USD và 1.3 tỷ USD vào tháng 1 và tháng 3 năm nay. Một số tổ chức lớn cũng chuyển từ sở hữu GBTC sang spot Bitcoin ETFs do chi phí quản lý thấp (0.3% so với 1.5%) và ưu đãi về thuế.
Theo Glassnode, khi giá Bitcoin đạt mức ATH 73.2k USD, lợi nhuận của Bitcoin holder dài hạn (LTH) và ngắn hạn (STH) ngang với giai đoạn bull market 2021, tạo ra áp lực bán tiềm ẩn khi họ có thể lựa chọn Halving làm sự kiện mua/bán tin tức.
Yếu tố vĩ mô đang cho dấu hiệu thuận lợi
Yếu tố vĩ mô đóng vai trò quan trọng định hướng thị trường tài chính và tiền điện tử về mặt dài hạn. Điều này càng được củng cố khi Bitcoin được công nhận như một lớp tài sản mới, chiếm một phần trong danh mục đầu tư của các quỹ truyền thống. Một trong những chỉ số quan trọng ảnh hưởng đến thị trường chính là kỳ vọng về mức lãi suất của FED trong năm 2024.
Trong đợt FOMC (Federal Open Market Committee) ngày 20 tháng 3, FED đã phá vỡ tín hiệu về những đợt cắt giảm lãi suất sắp tới, khiến giá Bitcoin quay đầu từ mốc gần 60.000 USD lên 68.000 USD. Với mức lãi suất được dự báo giảm dần, chi phí đi vay sẽ rẻ hơn, thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào các lớp tài sản rủi ro như Bitcoin trong thời gian sắp tới.
Hướng đi cho nhà đầu tư sau Halving
Dòng tiền từ quỹ ETF giao dịch ngay Bitcoin (spot Bitcoin ETFs) kết hợp với tâm lý thị trường “thích rủi ro” sau cuộc họp FOMC có thể thúc đẩy Bitcoin tăng trưởng mạnh mẽ sau sự kiện Halving. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng trước áp lực bán tiềm ẩn từ quỹ GBTC và các nhà đầu tư Bitcoin nắm giữ lâu dài. Dưới đây là một số xu hướng nổi bật xoay quanh Bitcoin được kỳ vọng trong thời gian tới.
Tập trung vào những dự án long-term
Thông thường, sau mỗi đợt tăng trưởng của Bitcoin (phase 1), thị trường sẽ chứng kiến những đợt tăng trưởng bứt phá của nhóm Altcoin (phase 2). Theo lý giải của Pantera Capital, nguyên nhân của hiện tượng này là do nhà đầu tư thường có xu hướng tìm kiếm các dự án crypto tiềm năng về công nghệ để thu về lợi nhuận cao hơn so với Bitcoin. Trong hai giai đoạn 2015-2018 và 2018-2021, các nhóm dự án ICOs, DeFi, GameFi và NFTs lần lượt dẫn dắt đà tăng trưởng của thị trường Altcoin.
Dù có những dự án “chết yểu” sau mỗi Halving hay chu kỳ trước đây, thị trường crypto vẫn cho thấy khả năng hồi phục và phát triển mạnh mẽ với những cải tiến liên tục. Quỹ đầu tư a16z crypto gọi đây là “Chu kỳ đổi mới giá Crypto” (Crypto-Price Innovation Cycle), trong đó giá Bitcoin đóng vai trò dẫn dắt sự quan tâm và dòng tiền, tiếp theo là sự phát triển của công nghệ. Thị trường hiện tại có hàng ngàn dự án crypto (Altcoin), đòi hỏi nhà đầu tư phải tỉnh táo và lựa chọn những dự án tiềm năng để đồng hành cùng thị trường trong giai đoạn tăng trưởng tiếp theo (bull-run).
Những dự án xoay quanh hệ sinh thái Bitcoin
Hệ sinh thái Bitcoin đã phát triển với những sáng kiến nổi bật xuyên suốt chiều dài lịch sử của lớp tài sản:
- Namecoin (2011)
- Colored Coins (2012)
- Counterparty và Omni Layer (2014)
- Lightning Network (2016)
- Stacks (2021)
- Ordinals (2022)
- BRC-20s, BitVM, TARO (2023)
Bên cạnh đó, những cập nhật quan trọng như SegWit (2017) và Taproot (2021) đã được các nhà phát triển không ngừng triển khai nhằm khai phá ra những tiềm năng vô hạn của đồng tiền kỹ thuật số này.
Những thay đổi tích cực trong quá khứ, đặc biệt là việc triển khai SegWit (BIP 141) và Taproot (BIP 341), đã tạo tiền đề quan trọng cho sự ra đời của xu hướng Ordinals và Inscriptions vào cuối năm 2022. Vào tháng 12 năm 2023, khối lượng giao dịch NFT trên Bitcoin (Ordinals) đã chiếm hơn 50% thị phần toàn bộ mảng NFT, tạo tiếng vang lớn trong cộng đồng tiền điện tử. Thành công này đã thu hút các nhà phát triển đến xây dựng và sáng tạo những sáng kiến mới xoay quanh hệ sinh thái Bitcoin, mở ra phong trào “Build on Bitcoin” đầy hứa hẹn.
So với hệ sinh thái DeFi của Ethereum, tiềm năng phát triển của Bitcoin còn rất lớn khi chỉ số TVL/Mcap của Bitcoin chỉ mới đạt 0.056%, so với 12% của Ethereum (tính đến ngày 28/03/2024). Tuy nhiên, việc sử dụng ngôn ngữ lập trình Script đang hạn chế khả năng tương thích của Bitcoin với các hợp đồng thông minh phức tạp, cản trở sự mở rộng và phát triển hệ sinh thái. Điều này thúc đẩy sự ra đời của các giải pháp mở rộng Bitcoin hay Bitcoin Layer 2, nhằm giải quyết những hạn chế hiện tại và mở ra tiềm năng phát triển mạnh mẽ cho hệ sinh thái DeFi của Bitcoin trong tương lai.
Trước năm 2023, các giải pháp mở rộng Bitcoin chủ yếu tập trung vào State channel (Lightning Network) và Sidechain (Stacks, Liquid, Rootstock) do những hạn chế về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, sau bản cập nhật Taproot (2021) và sáng kiến BitVM (2023), Bitcoin đã có khả năng tương tác với các máy ảo phức tạp như EVM, tạo điều kiện cho các giải pháp mở rộng Rollup được triển khai trên Bitcoin.
Với sự hoàn thiện của lớp cơ sở hạ tầng, các mảnh ghép của lớp ứng dụng sẽ đóng vai trò tạo ra những ứng dụng thu hút người dùng đến với hệ sinh thái Bitcoin. Halving sẽ đóng vai trò như một chất xúc tác, thu hút sự chú ý của cộng đồng đến hệ sinh thái này trong tương lai.
Lời kết
Nhìn lại quá khứ, Halving được xem là yếu tố thúc đẩy sự tăng trưởng của Bitcoin. Tuy nhiên, kỳ vọng vào Halving mang tính chất đầu cơ nhiều hơn là những tác động thực sự. Những chuyển biến gần đây như dòng tiền từ spot Bitcoin ETF, yếu tố thanh khoản và sự công nhận từ các tổ chức truyền thống mới là tiền đề cho sự phát triển bền vững của Bitcoin và thị trường trong chu kỳ tới. Halving 2024 được kỳ vọng là dấu mốc chuyển mình, mở ra chu kỳ mới với những câu chuyện mới. Nhà đầu tư cần mở rộng tâm thế để đón nhận cơ hội trong chu kỳ tiếp theo.
